Les 3

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Huiswerk deze les

Doornemen paragraaf 4.2

Maken de opdrachten van deze paragraaf

opdracht 19 t/m 34

Telefoons

Kauwgom in de prullenbak

• 
  
• We kijken het gemaakte werk na
• Ik bespreek de volgende paragraaf
• Je gaat aan de slag met het huiswerk
• We sluiten de les af met een korte herhaling van paragraaf 1 + 2

Deze les

Opdracht 1

In jouw omgeving zijn er denk ik veel kantoren en minder fabrieken. De fabrieken die er zullen zijn zullen vast geen grote fabrieken zijn.

Opdracht 2

Aardappelen kun je eten met groente (en vlees), maar aardappelen worden ook gebruikt om chips, patat en andere producten te maken (het is ook een bindmiddel)

Opdracht 3 

tarwe wordt gezaaid

tarwe wordt geoogst

tarwe wordt verwerkt tot meel

brood wordt gebakken

brood wordt verkocht

Opdracht 4

Aantal bedrijven: boer, meelfabriek, bakker (winkel)

Vaak zit er ook nog groothandel en transport tussen.

Opdracht 5

a) de consument is géén bedrijf, hij voegt ook geen waarde toe aan het product. Daarom niet bij de bedrijfskolom.

b) Zonder supermarkt zijn er 3 bedrijven nodig.

c) Een groothandel komt vaak voor als tussenpersoon tussen de meelfabriek en de supermarkt. Soms is het transport uitbesteed, die zou tussen de graanboer en meelfabriek en tussen de meelfabriek en de broodfabriek kunnen zitten. 

Opdracht 6

a) de meelfabriek voegt 0,45 - 0,20 = € 0,25 aan waarde toe.

b) de toegevoegde waarde van de broodfabriek is 

1,10 - 0,45 = € 0,65

c) de consument voegt geen waarde toe, die eet het brood op!

Opdracht 7

boerderij

kaasfabriek

groothandel

supermarkt

Opdracht 8

a) onjuist

b) onjuist (ook die moeten eraan verdienen)

c) onjuist

Opdracht 9

Materiaalkosten:

14,90 x 15 = € 223,50

                    €     2,60

           Totaal € 226,10

Opdracht 10

500 x 1,50 = € 750,-

                    €   39,-

           Totaal € 789,-

Opdracht 11

Om de productiekosten te berekenen tel je alle kosten bij elkaar op!

110 + 48 + 30 = € 188,-                Antwoord D is juist

Opdracht 12

Productie kosten fietsenmaker: inkoopkosten, arbeidskosten, energiekosten, verzekeringskosten etc.

Opdracht 13

Kostprijs per koekje: totale kosten delen door het aantal geproduceerde koekjes.

42 delen door 350 = € 0,12

Opdracht 14

Aantal ijsjes: productiekosten delen door de kostprijs.

3780 delen door 0,90 = 4.200

Opdracht 15

Productiekosten: afzet keer kostprijs.

500 x 7,80 = € 3.900,-

Opdracht 16

a) een bosbouwbedrijf produceert hout

b) textielfabrieken gebruiken katoen of wol

c) een zwembad levert een leuke tijd op (waterpret) maar levert ook veiligheid op (zwemles)

Opdracht 17

a) melkveebedrijf, bloemkoolbedrijf, tulpenbroeierij

b) hoogovens, koekfabriek, kaasfabriek

c) taxibedrijf, verzekeringsbedrijf, bank

Opdracht 18

1 = industrieel bedrijf

2 = agrarisch bedrijf

3 = dienstverlenend bedrijf

Opdracht 19

Eigen antwoord, wellicht ken je wel iemand met een eigen bedrijf.

Opdracht 20

De jongen op de foto links heeft misschien wel een lunchroom, koffietent of restaurant.

De vrouw rechts ontwerpt misschien kleding of repareert kleding.

Opdracht 21 

Als een ondernemer niet zoveel klanten heeft is de kans aanwezig dat het bedrijf failliet gaat.

Opdracht 22

Eigen antwoorden, wie is er geschikt voor ondernemer?

En wie is er geschikt voor werknemer?

Opdracht 23

a) voorbeeld natuur is het graan

b) voorbeeld arbeid is de persoon in de trekker en de andere machine

c) voorbeeld kapitaal is de trekker en de andere machine

Opdracht 24

a) cacaobonen  -> natuur

b) schip  -> kapitaal

c) machine  -> kapitaal

d) personeel  -> arbeid

Opdracht 25

1) idee

2) investering

3) productiefactoren

4) winst

Opdracht 26

Concurrenten van elkaar zijn: Apple en Samsung, 

AH en Jumbo en Coco cola en Pepsi 

Opdracht 27

Coca cola heeft het voorbeeld van Pepsi gevolgd omdat ze anders bang waren klanten te verliezen.

Nu hebben zij ook cola met minder suiker.

Opdracht 28

Bij dure producten verwachten klanten ook meer service, en als het klanten goed bevalt komen mensen eerder terug bij de ondernemer.

Opdracht 29

Om de winst te berekenen haal je de kosten van de opbrengst af!

772 - 489 = € 283,-                

Opdracht 30

Om de kosten te berekenen haal je de winst van de opbrengst af!

68.200 - 26.000 = € 42.200,- 

Opdracht 31

a) om de opbrengst te berekenen tel je de kosten en de winst bij elkaar op!

18.240 + 5.760 = € 24.000,- 

b) om de verkoopopbrengst van een boeket te berekenen deel je de totale verkoopopbrengst door de afzet.

24.000 / 1.200 = € 20,-

c) om de winst per boeket te berekenen deel je totale winst door de afzet.

5.760 / 1.200 = € 4,80

Opdracht 32

Oorzaken van dit faillisement:

teruglopende opdrachten en een grote belastingschuld.

Opdracht 33

Als minder mensen dingen gaan kopen, verkopen bedrijven dus ook minder. Daar komt dus minder geld binnen. Als dit lang duurt kunnen bedrijven hierdoor failliet gaan.

Opdracht 34

a) als er een bedrijf failliet gaat kan de concurrent hiervan profiteren, de oude klanten komen nu wellicht bij deze zaak.

b) een ander bedrijf kan ook nadeel hebben van het faillisement als deze bijvoorbeeld zelf producten leverde aan het bedrijf (bijvoorbeeld grondstoffen, verpakkingsmateriaal, of vervoer.

c) bij een herstart kunnen veel mensen voordeel hebben: de oude klanten, de leveranciers, maar ook de werknemers, en natuurlijk ook de mensen die nog geld van het bedrijf tegoed hadden.

4.3 Kan het sneller en beter?

Leerdoelen:

• Je weet wat technologische ontwikkelingen zijn.
• Je kunt uitleggen wat mechanisatie en automatisering is.
• Je weet wat arbeidsproductiviteit is en hoe die kan toenemen.
• Je kunt de afschrijving van kapitaalgoederen berekenen.

Mechanisatie

Aanleg Birma Railroad (1942)

Aanleg Betuwelijn (2005)

machines nemen het zware werk van mensen over

Automatisering

Typemachine

Laptop

computer(programma's) sturen de productie aan

Afschrijving

Machines slijten, er komen moderne machines , waardoor de machine die jij hebt minder waard  wordt. 

Deze waardevermindering van een kapitaalgoed (bijvoorbeeld de machine van de schoenmaker), noem je afschrijvingen. 

Ieder jaar schrijf je een gedeeltevan de waarde af. 

Afschrijving berekenen

Noa koopt voor € 35.100 een nieuwe bedrijfsauto. 

• De auto gaat negen jaar mee. 
• Per jaar is de afschrijving
  35.100 ÷ 9 = € 3.900,- 

aanschafwaarde 

     levensduur

Arbeidsproductiviteit:

hoeveel producten

kan een arbeider

in een bepaalde tijd maken

door automatisering, mechanisatie en robottisering zal de arbeidsproductiviteit stijgen!

Huiswerk volgende les

Doornemen paragraaf 4.3

Maken: de opdrachten van deze paragraaf

(opdracht 35, 41 en 46 mag je overslaan)

Afsluiting les

• 
  
• er volgen een aantal vragen
• maak de vraag, we kijken ze daarna na

De opbrengst is € 7.890,-
De kosten bedragen € 6.780,-
Is er winst of verlies? En hoeveel euro dan?

Je hebt een auto gekocht voor € 18.000,-
Deze auto gaat 15 jaar mee.
Hoeveel moet je per jaar afschrijven?

TERUGBLIK: De productiefactoren zijn:

1. Arbeid en Natuur
2. Natuur, Arbeid en Kapitaal
3. Natuur, Arbeid en Vervoer
4. Arbeid, Kapitaal en Vervoer

Mechanisatie is

1. De invoering van computers
2. Het onderhouden van de machines
3. Het invoeren van machines
4. Het verminderen van personeel

Je moet per maand € 800,- afschrijven. Hoeveel is dat per week?

Welke productiefactor zie je hiernaast?

1. Kapitaalgoederen
2. Natuur
3. Arbeid
4. Ondernemerschap

Automatisering is?

1. Het vervangen van spierkracht
2. Het vervangen van denkkracht

Bedrijven streven naar een hoge arbeidsproductiviteit. De arbeidsproductiviteit kan toenemen door:

1. scholing
2. prestatieloon
3. verbeteren van arbeidsomstandigheden
4. Alle antwoorden zijn goed,

Waarom investeren bedrijven?

1. Omdat het moet
2. Om goedkoper en beter te kunnen produceren
3. Om alleen goedkoper te kunnen produceren
4. Omdat investeren in het bedrijfsleven verplicht is.

Je hebt een auto gekocht voor € 21.000,-
Deze auto gaat 12 jaar mee.
Hoeveel moet je per jaar afschrijven?

door mechanisatie

1. stijgt de werkloosheid
2. krijgt de werknemer minder loon
3. daalt de werkloosheid
4. ontvangt de baas minder winst

Mick verkoopt computerspelletjes voor € 45,- per stuk. Hij verkoopt er 120.
Hoeveel zijn zijn opbrengsten?

Een voorbeeld van automatisering is:

1. Dat besturing van een lopende band wordt gedaan door een computer
2. De lopende band zelf
3. De man die de lopende band bedient
4. Dat een kraan een gat graaft ipv een man met een schep

Arbeidsproductiviteit is:

1. De productie per machine in een bepaalde tijd
2. De productie per bedrijf
3. De arbeid per bedrijf
4. De productie per werknemer in een bepaalde tijd

De opbrengst is € 7.800,-
De kosten bedragen € 9.230,-
Is er winst of verlies? En hoeveel euro dan?

uitslagen

€ 1.110,- winst

€ 1.200,-

B - C

   € 184,62     

C - B - D - B

€ 1.750,-

A

€ 5.400,-

A - D

€ 1.430,- verlies