1. Informatie zoeken - zoekwoorden, bronvermelding en AI

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Informatie

zoeken

In deze les leer je hoe je betrouwbare informatie kunt zoeken.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je hoe je slim kunt zoeken (op het internet).

• kun je zoekvragen of zoekwoorden formuleren.
  

• kun je bronnen vermelden.
  
  
• kun je omgaan met AI op school.
  

Waar?

Waar komt de informatie vandaan? Is dat een roddelsite, facebook of een kwaliteitskrant.

Een belangrijke factor om te checken of informatie betrouwbaar is, is om te kijken naar het doel. 

Voorbeeld:

• Een reclametekst heeft als doel de lezer aan te sporen om iets te kopen. Of een roddelblad die met geruchten komt over een relatie van een beroemd stel. Deze informatie is meestal niet (helemaal) betrouwbaar
• Een geschiedenisboek over de tijd van de Romeinen is betrouwbaar. Het doel is om de leze te informeren. 

Wie?

Iedereen kan informatie op het internet zetten, maar dit betekent niet dat een persoon er ook echt verstand van heeft.

Vaak zie je onderaan wie het artikel, de video of de podcast heeft gemaakt.

Check die persoon en kom erachter of die persoon weet waar hij het over heeft. 

Wat?

Wat is het standpunt op de site. Zijn dit veel meningen of veel feiten?

Soms is informatie wel juist, maar niet volledig of alleen maar vanuit één kant bekeken.

Daarom is het altijd belangrijk om informatie vanuit meerdere kanten te bekijken en te checken of je diezelfde informatie ook bij andere bronnen kunt vinden.

De regel van 3: Als 3 andere bronnen hetzelfde zeggen als jouw bron is de kans groot dat de informatie klopt.

Wanneer?

Vaak kun je op het internet vinden wanneer de tekst of video gemaakt is.

Is het informatie van 15 jaar geleden? Dan moet je je misschien afvragen of deze informatie nog wel zo betrouwbaar en bruikbaar is. 

Slim zoeken: de 4 w's

Welke zoekwoorden passen bij het onderwerp 'Nederlandse taal'?

Online zoeken

Zoekmachine kiezen:

Google, Ecosia, Yahoo, DuckDuckGo

Zoektips:

• Zoekvragen zo precies mogelijk formuleren.
• Gebruik verschillende zoekwoorden over het thema.
  
• Gebruik synoniemen (een ander woord voor...)
  

Bronvermelding

Als je informatie ergens vandaan haalt, moet je de bron vermelden. Anders pleeg je plagiaat. Dat betekent dat je de informatie "gestolen" hebt en dat mag niet.

Noteer in je bronnenlijst voor een website het volgende:

• Websites: auteur, titel, datum van raadplegen, url (link).
  M. de Vries, Duurzaamheid, 24-04-2024, www.123.nl

Let op: AI of ChatGPT is géén bron!

In de tekst

Soms zet je een citaat in de tekst. 

• Zet dan de tekst die je letterlijk hebt gekopieerd tussen aanhalingstekens. 
• Zet de bron tussen haakjes achter het citaat.

'' Duurzaamheid is het belangrijskte thema van 2023'' (M. de Vries, Duurzaamheid is belangrijk, 28-03-2023).

AI kan teksten voor je schrijven.
Hoe maakt AI de tekst?

1. AI verzint de tekst zelf
2. AI combineert woorden die vaak bij elkaar staan.
3. AI gebruikt teksten van het internet
4. Er zit iemand achter AI die meeschrijft.

Mag jij de tekst van AI inleveren voor je schoolwerk?

1. Ja
2. Nee

Waarom mag je van school geen AI tekst inleveren, denk je?

Hoe denk je dat je AI wel zou mogen gebruiken voor school?

Schrijf 2 dingen op die je helpen om slim informatie te zoeken.

Is de volgende zoekvraag goed/niet goed geformuleerd?

Wat zijn de voordelen van zonne-energie?

1. Goed
2. Niet goed

Hoe zou je de zoekvraag korter kunnen formuleren in zoekwoorden?
Wat zijn de voordelen van zonne-energie?

Is de volgende zoekvraag goed/niet goed geformuleerd?

Is de opwarming van de aarde een probleem?

1. Goed
2. Niet goed

Hoe zou je de zoekvraag beter kunnen formuleren in zoekwoorden?
Is de opwarming van de aarde een probleem?

Leerdoelen

Nu...

• weet je hoe je slim kunt zoeken (op het internet).

• kun je zoekvragen of zoekwoorden formuleren.
  

• kunje een bronvermelding maken.
  

• kun je omgaan met AI op school.