Muziekgeschiedenis hoofdstuk 2 en 3

• Muziek
• HBO
• Studiejaar 1

Tips: 

- Luister de Spotify playlist! Bij elk hoofdstuk.

- Maak aantekeningen op je proefwerkblad: streep antwoorden weg.

- Leerstrategieën? 

• Herkennen (markeren) is niet hetzelfde als reproduceren, verbanden leggen of inzicht geven.
  
• Studietijd plannen én uitvoeren.
• "Beter weinig vaak, dan veel in weinig."
• Opsommingen maken: stromingen / genres / tijdlijn / kledingstijlen / artiesten / gebeurtenissen / etc.
• Mindmap .
• Overhoor jezelf.
• Maak zelf een playlist op Spotify of YouTube.
• Beelddenker? Zoek documentaires op!

Rock'n roll / rockabilly / twist /
surf / teenybop

Rock'n roll

Door de radio verspreidde R&B zich over heel Amerika (zie hoofdstuk 1). Blanke jongeren pikten het geluid op van zwarte radiostations: de jongeren hielden wel van opjuttende R&B muziek, het was een middel om zich van hun ouders en het verleden te onderscheiden. De aanhang werd steeds 'blanker' en daarom moest er een andere term komen. Alan Freed lanceerde de term Rock'n roll.

Maar 'rock' en 'rollin'' bestonden al als eufemisme voor seks. Voor blanken was dat vaak een brug te ver, waardoor de samenvoeging stond voor de heftige manier van dansen: tegen elkaar botsen (rock) en elkaar weer loslaten (roll). De blanke artiesten die zich op de nieuwe zwarte muziek stortten, hadden vaak een country-achtergrond (honky tonk / western swing). De fusie tussen R&B en country werd in 1955 bezegeld met de wereldhit 'Rock around the clock' van Bill Haley and His Comets. Het bevat alle ingrediënten van het nieuwe rock geluid:

- Op Blues gebaseerde nummers

- Ongeveer 2,5 minuut

- Felle vocalen

- Nadruk op de backbeat

- Korte solo op piano, gitaar of sax

- Rechttoe-rechtaan mentaliteit

- Oppervlakkige teksten over jong zijn en feesten

- Eenvoudige melodieën die makkelijk blijven hangen (hooks).

- Groepsgevoel: vrijheid, vrije tijd en pubertijd

Voor velen wordt dit nummer gezien als de geboorte van de hedendaagse popmuziek. Dit was echter een doorn in het oog van de zwarte muzikant. Veel van de R&B-hitjes werden gekopieerd van de authentieke, zwarte R&B. Nummers van Big Joe Turner en Jimmy Preston kregen een 'blanke stem', zodat ze toegankelijk werden voor de blanke afzetmarkt. Muzikanten met een country (blanke) achtergrond gingen R&B maken. 

Toch is dit ook een periode waarin blanke en zwarte muzikanten samenwerken. 

Voor zwarte R&B-artiesten betekende het succes van de rock'n roll een geschenk. Zo belandden veel van hen in de hitlijsten: Fats Domino, Little Richard, Chuck Berry en Bo Diddley. Toch was er een blank boogbeeld nodig voor de voltallige rock'n roll-generatie: Elvis Presley. Elvis toonde aan dat ook rock'n roll een zaak is van songwriters en producers (Sam Phillips / Sun Studio en manager Colonel Tom Parker). Popmuziek werd gezien als muziek voor jongeren: de jeugd werd een nieuwe type consument: een afzonderlijke sociale categorie (zie: 'Tienerverzet') en M.O.R.

'The Day the Music Died' is een zinsnede uit dit nummer. Hiermee wordt verwezen naar een gebeurtenis in 1958. Buddy Holly, The Big Bopper en Ritchie Valens gingen samen op tournee, maar kwamen om bij een vliegtuigcrash. Ook andere grote sterren vielen weg (Elvis, Bill Haley, Little Richard, Chuck Berry, Jerry Lee Lewis). Nog voor de jaren '60 moesten beginnen, was de oorspronkelijke rock'n roll op sterven na dood. 

De gerecyclede versie hiervan vinden we eerst in de twist en daarna in de surf. 

Met 'The Twist' van Chubby Checker wilde men de rock'n roll doen herleven. Het resultaat was een heuse twistrage, inclusief danspasjes. De muziek mocht dan met verschillende hitjes hetzelfde zijn, door de danspasjes werden het steeds nieuwe rages.

Een ander verschijnsel was de surf. Eerst bestond instrumentale rock'n roll, later werden pas vocals toegevoegd. Opgewekte muziek over mooi, jong en blij zijn (The Beach Boys / The Shadows). Surf was van korte duur, omdat The Beatles aan de deur klopten.

Phil Spector

Spector drukte zijn stempel op de jaren '60 en was een van de eerste producers die zich als een nieuw type artiest zouden profileren. Hij is bekend geworden met zijn Wall of Sound. Het geluid moest steviger geproduceerd worden. Er wordt veelvuldig gebruikgemaakt van echo- en galmeffecten, meerdere piano's, pauken; hoe meer, hoe beter. Hij benaderde elk liedje met het oog op het eindresultaat: de plaat. 

Wat betekent 'M.O.R.?'

Welke artiest kwam niet om op 'The Day The Music Died'?

1. Buddy Holly
2. Bill Haley
3. The Big Bopper
4. Ritchie Valens

Wat past in de belevingswereld en tijdgeest van rock'n roll?

1. Vrijheid
2. Blijheid
3. Liefde
4. Consumptie maatschappij

Britste R&B / Bluesrock / Folkrock / Psychedelica / Classic

Rond 1963 had rock'n roll veel van zijn glans verloren. Het waren The Beatles die het muziekleven wakker maakten. Hun zelfgeschreven songs (men speelde vooral covers) waren meezingbaar en dansbaar. Zodoende waren het The Beatles die in de VS de Britse invasie inluidde. Ze lokten een nooit geziene massahysterie uit (hoofdstuk 4). The Beatles vielen naast hun ruwere muziek ook op door hun kapsels, maar hadden nooit dezelfde rebelse uitstraling als The Rolling Stones. Zij grepen terug naar zwarte R&B, rauwe soul en Chicago blues. 

Door zich een verloren deel van de Amerikaanse muziekcultuur eigen te maken, konden The Rolling Stones zich onderscheiden van de mainstream popcultuur. De zwarte R&B was nog niet helemaal doorgebroken in de VS: dit kwam door de rassenscheiding. De muziek van The Stones klonk daarom vernieuwend voor veel Amerikanen: sommigen dachten zelfs dat het iets typisch Europees was. Een harde, agressieve en rebelse aanpak werd de huisstijl van The Stones, zowel in muziek (Britse R&B) als in imago en podiumgedrag. 

De Britse R&B evolueerde na verloop tijd ook tot een conformistische muziekstroming. Maar er was ook nog een generatie die voluit voor blues en folk koos. Door het ritme en de elektrische klankkleur van de rock'n roll te integreren met de basiselementen van folk en blues, werd een belangrijke basis gelegd voor de latere rockmuziek. Het streven naar persoonlijkheid en authenticiteit vormde het uitgangspunt. Muzikanten willen hun eigen 'echte' gevoelens in muziek verklanken. Men ging terug naar af, om opnieuw te beginnen. 

Die authenticiteit staat ook centraal bij het concept singer-songwriter, wat vanaf de jaren '60 een nieuw concept was en een peiler is in het DNA van de folk muziek. Voor de tweede urban folk revival was Bob Dylan heel belangrijk. Deze muziek gaat over individualiteit, persoonlijke gevoelens, ervaringen, problemen, angsten, verlangens. Een authentieke muziekvorm, die niet gedomineerd werd door marktmechanismen. Autobiografische teksten en maatschappelijke thema's. 

The Byrds combineerden de singer-songwriter eigenschappen van Dylan en de beatmuziek van The Beatles. Drums en bas werden aan de folk toegevoegd om het allemaal ruiger te maken. Dylan pakte rond 1965 de elektrische gitaar op en nam als begeleidingsband een ruige rockabilly-groep (The Band). Dit werd hem niet in dank afgenomen: veel mensen vonden dat hij zijn roots als purist (100% folk) in de steek liet. Hij viel daarmee van zijn geloof, vond men, en werd bekogeld met rotte tomaten. 

Love, peace and happiness

Het hippie-tijdperk kenmerkt zich door psychedelische muziek, kleurrijke kleding, drugs, bloemen, samenhorigheid. Folk en blues waren het uitgangspunt van deze tegencultuur; de roots van de popmuziek werden op een progressieve manier geïnterpreteerd. Door LSD werden de nummers langer, luider en de ritmes onregelmatiger. Daarom werd deze muziek ook wel psychedelische rock of acid rock genoemd. 

Deze alternatieve levensstijl werd gevierd op 'happenings': een soort van festivals waar ook beeldende kunst, theater, dans en spiritualiteit te vinden zijn.

Door het succes van de hippiebeweging en Woodstock als grootste festival tot dan toe, traden ook andere psychedelische groepen naar voren. The Doors toonden zich als een veelzijdige en vernieuwende groep, maar de thema's van Jim Morrison waren donkerder en provocerend. 

Actie         Reactie. De open sfeer van de hippiecultuur ebde weg. Het was Frank Zappa die de leegheid van de hippiecultuur aankaartte op zijn Sgt. Pepper's parodie 'We're Only In It For The Money'. Artiesten overleden aan het gevolg van een overdosis drank of drugs. Een jongen is op het Altamont Speedway festival door de security (Hell's Angels) doodgeslagen. The Stones keerden toen ook de hippiecultuur de rug toe, waarop ze in 1971 het album 'Sticky Fingers' uitbrachten. De idealen van de hippies gingen in rook op. 

Welke artiesten horen bij de 'club of 27'?

1. Jimi Hendrix, Boby Dylan, Van Morrisson
2. Jimi Hendrix, Brian Jones, Neil Young
3. Janis Joplin, Joni Mitchell, John Lennon
4. Janis Joplin, Jim Morrison, Jimi Hendrix

Wat maakte The Doors muzikaal zo bijzonder?

1. Toevoegen van orgel
2. Overlijden Jim Morrison op jonge leeftijd
3. Ontbreken van bas
4. Titelloos debuutalbum

Crosby, Stills, Nash & Young

Dire Straits

The Eagles

Frank Zappa

Queen

Neil Young

Rickie Lee Jones

Deja Vu

Sultans of Swing

Hotel California

We're Only In It For The Money

A Night At The Opera

Harvest

Chuck's E In Love