3A 3.6 Gezond leven les 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Deze basisstof heet ' Gezond leven'.
Wat versta jij onder gezond leven?

Startopdracht

Log in in LessonUp, 

je krijgt zo een aantal vragen. 

 

Welkom

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Oortjes doe je uit
4. Je jas doe je uit
5. Pak je chromebook, boek, schrift + pen

De bloedsomloop

3.1 Bloed
3.2 De bloedsomloop
3.3 Het hart
3.4 Uitscheiding
3.5 Het immuunsysteem les 2
3.6 Gezond leven les 1

3.7 Weefselvloeistof en lymfe

3.8 Bloedgroepen

Leerdoelen 3.6

• Je kunt aangeven hoe je je hart en bloedvaten gezond kunt houden.
• Je kunt de gevolgen van alcohol op korte termijn en op lange termijn opnoemen. 

Bloeddruk

• Het bloed 'drukt' tegen de wanden van de bloedvaten. Dit noem je bloeddruk.

• De bloeddruk is niet overal in je lichaam hetzelfde.

Wat zegt de bloeddruk over je gezondheid?

Lage bloeddruk:

Meestal geen probleem: soms wat duizelig of hoofdpijn.

Hoge bloeddruk:

Vaak wel een probleem: kan wanden van slagaders beschadigen

Oorzaken: stress, roken, overgewicht en te veel zout eten.

Slagaders

• Gaan naar organen toe
• Bloed stroomt snel
• Hoge bloeddruk
• Dikke, gespierde wanden
• Vervoeren O₂ rijk bloed (uitzondering = longslagader)

Aders

• Gaan van organen af
• Bloed stroomt langzaam
• Lage bloeddruk
• Dunne wanden
• Kleppen
• Vervoeren O₂ arm bloed (uitzondering = longader)

Boven- en onderdruk

Bloeddruk = druk van bloed tegen de wanden van je bloedvaten.

• Bovendruk: (maximale) bloeddruk als kamers samentrekken en bloed in slagaders pompen.
• Onderdruk: (minimale) bloeddruk tijdens de hartpauze.

Slagaderverkalking of arteriosclerose

Cholesterol is de vettige stof gemaakt in lever. Het kan ook in voedingsmiddelen zitten.

Beschadiging wand -> cholesterol dringt door wand -> stapelt op -> wordt hard door kalk. Gevolg: bloedvat vernauwt ->  hogere bloeddruk --> Het hart moet meer kracht leveren 

en minder O₂ voor weefsels 

achter bloedvat.

Hartinfarct / hartaanval

Er ontstaan scheurtjes in de slagader --> bloed stolt. 

Dit kan de slagader afsluiten of er kan een stukje afbreken --> de bloedbaan in.  

Als er slagaderverkalking optreedt bij een kransslagader ontstaat er een groot risico op een hartinfarct.

Hartinfarct

• Angina pectoris = hartkramp / pijn, de hartspier krijgt te weinig O₂.
• Vernauwde kransslagader --> dotterbehandeling (met stent)

Huiswerk

Lezen 3.6 tot alcohol

Maken opdracht 1 t/m 3 en 7

Leerdoelen 3.6

• Je kunt aangeven hoe je je hart en bloedvaten gezond kunt houden.
• Je kunt de gevolgen van alcohol op korte termijn en op lange termijn opnoemen. 

weg van het hart, naar organen toe

weg van organen, naar het hart toe

In de organen

Hoge bloeddruk

Lage bloeddruk

Dikke, elastische wand

Dunne, minder elastische wand

Wand is één cellaag dik

Liggen diep in het lichaam

Liggen niet zo diep in het lichaam

Hebben 

kleppen

Vormen een net in een orgaan

Uitwisseling O₂, CO₂, voedings- & afvalstoffen

Spierpomp voor doorbloeding

Slagaders lopen van het hart naar een orgaan, aders lopen van een orgaan naar het hart. Welk bloedvat uit de afbeelding is hierop een uitzondering?

1. Onderste holle ader
2. Dikke darmslagader
3. Leverader
4. Poortader

Wat zijn antigenen?

1. Herkenningseitwitten aan de buitenkant van cellen
2. Witte bloedcellen die antistoffen maken
3. Witte bloedcellen die ziekteverwekkers opruimen
4. Lichaamseigen stoffen

Wat is hier de antistof?

1. Geel
2. Oranje
3. Blauw

Immuniteit is:

1. Dat een organisme geen last heeft van een ziekteverwekker
2. Dat een organisme geheugencellen aanmaakt tegen een ziekteverwekker
3. Dat een ziekteverwekker een organisme niet in kan komen

Wat is natuurlijke immuniteit?

1. Je bent gevaccineerd en hebt daardoor antistoffen tegen de ziekte.
2. Je bent ziek geweest en hebt daardoor antistoffen tegen de ziekte.
3. Je bent immuun door een vaccinatie
4. Je bent immuun zonder ziek geweest te zijn.

Kunstmatige immuniteit

1. Immuniteit die ontstaat doordat je al een keer een bepaalde ziekte hebt gehad
2. Immuniteit die ontstaat door inenting met een vaccin, zoals de griepprik
3. Lichaamsvreemde stoffen die een ziekte veroorzaken
4. Lichaamsvreemde stoffen die geen ziekte veroorzaken

Wat is slagaderverkalking?

1. Hoge bloeddruk
2. Vernauwing van de bloedvaten
3. Hartinfarct
4. Herseninfarct

Wat gebeurt er bij een hartinfarct?

1. Een kansader van het hart raakt verstopt
2. Een kransslagader van het hart raakt verstopt
3. De bloeddruk wordt te hoog
4. De bloeddruk daalt te snel