2.7 grammatica enkelvoudige en samengestelde zin, nevenschikking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat betekent "primitief"?

Wat betekent "exotisch"?

Wat betekent "de schikking"?

Wat betekent "stuitend"?

2.7 grammatica zinsdelen

• Ik kan een enkelvoudige en samengestelde zin benoemen en formuleren.
• Ik weet het verschil tussen nevenschikking en onderschikking.

hoofdzinnen (HZ) + bijzinnen (BZ)

Hoofdzinnen en bijzinnen

Een samengestelde zin kan bestaan uit:

- twee hoofdzinnen

- een hoofdzin en bijzin(nen)

- meerdere hoofdzinnen en bijzinnen

Nevenschikkende zinnen

want  = een reden

Nevenschikkende zinnen samengevat

Hoofdzin + Hoofdzin

Nevenschikkend voegwoord: 

- en 

- maar

- of 

- want

Nevenschikking of onderschikking?

Het is eigenlijk heel simpel:

Twee hoofdzinnen = nevenschikking

Hoofdzin + bijzin óf bijzin + hoofdzin = onderschikking

Hierbij horen voegwoorden.

Want, maar, en, of & dus = nevenschikking

Omdat, toen, sinds, hoewel, voordat, terwijl = onderschikking

Let op! 'OF'

Het voegwoord 'of' kan soms onderschikkend en soms nevenschikkend zijn. 

Keuze: Wil je pizza of (wil je) friet? > nevenschikkend

Anders: Ik weet nog niet of hij komt. > onderschikkend

Zijn 'en', 'want', 'maar', 'of' en 'dus' nevenschikkende of onderschikkende voegwoorden?

1. Nevenschikkende
2. Onderschikkende

Wat is een onderschikking?

Onderschikkend voegwoord

1. Hoofdzin + hoofdzin
2. Hoofdzin + bijzin
3. Bijzin + hoofdzin
4. Bijzin + bijzin

Een onderschikkend voegwoord...

1. is een voegwoord dat twee gelijke delen aan elkaar voegt.
2. is een voegwoord dat twee ongelijke delen aan elkaar voegt.

"Maar" is een nevenschikkend voegwoord

1. waar
2. niet waar

Wat is geen onderschikkend voegwoord?

1. als
2. dat
3. want
4. omdat

Wat is een onderschikkend voegwoord?

1. Omdat
2. Want
3. En
4. Zodra

Die winkel is altijd open, tenzij het een nationale feestdag is

1. 'tenzij het een nationale feestdag is' is de hoofdzin.
2. De zin bestaat uit twee hoofdzinnen.
3. De zin bestaat uit een hoofd- en een bijzin.
4. De zin bestaat uit twee bijzinnen.

Netflix concurreert met de BBC, omdat de serie de Crown echt gericht is op Britten

1. Deze zin bestaat uit twee hoofdzinnen
2. Deze zin bestaat uit een hoofd- en een bijzin
3. Deze zin bestaat uit twee bijzinnen
4. Deze zin bestaat uit een bijzin en een hoofdzin

Ik baal van het Nederlands elftal, omdat ze slecht gespeeld hebben.

1. Twee hoofdzinnen
2. Hoofd- en bijzin
3. Twee bijzinnen

Benoem de hoofd- en bijzinnen:
Wanneer je goed geleerd hebt, ben je een topper.

1. Wanneer - hebt = bijzin ben - topper = hoofdzin
2. Wanneer - hebt = hoofdzin ben - topper = bijzin
3. Wanneer - hebt = bijzin ben - topper = bijzin
4. Wanneer - hebt = hoofdzin ben - topper = hoofdzin

Benoem de hoofd- en bijzinnen:
Als je de antwoorden allemaal goed hebt, vind ik je een bolleboos.

1. Als - hebt = bijzin Vind - bolleboos = hoofdzin
2. Als - hebt = hoofdzin Vind - bolleboos = bijzin
3. Als - hebt = bijzin Vind - bolleboos = bijzin
4. Als - hebt = hoofdzin Vind - bolleboos = hoofdzin

Maken

Opdracht 1a (alleen onderwerp omcirkelen en 

persoonsvorm onderstrepen) en 1b

Opdracht 2 - Kijk de instapopdracht na en bepaal je route door de paragraaf.

Klaar?

Pak je leesboek.