PRV1.1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Leerjaar 1

Les 1.1

Praktijkvoering

Lesindeling

1. Kennismaking

2. Uitleg komende periode

3. Leerdoelen

4. Wat weet je al?

5. Communicatietechnieken

     - Verbaal/non-verbaal

     - Miscommunicatie

6. Controle leerdoelen

Onder punt 3. Waarom zouden communicatietechnieken zo belangrijk zijn voor DA

- vind je dat moeilijk/makkelijk en waarom?

- wat weet je al van DA?

- waar kun je werken?

Daarna stukje theorie

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet en/of kun je:

1. Waarnemen en interpreteren, en beheers je de theorie hierover.
   
2. Het verschil en de kenmerken van verbale en non-verbale communicatie en van objectiviteit en subjectiviteit.
   

Wat bedoelen we met verbale communicatie?

1. Alles wat er met woorden gezegd wordt
2. De manier waarop dingen gezegd worden
3. De lichaamstaal en houding
4. De gezichtsuitdrukking

Wat is een voorbeeld van een gesloten lichaamshouding?

1. Iemand die met haar armen naast haar lichaam staat
2. Iemand die op de stoel zit met haar benen naast elkaar
3. Iemand die met de armen over elkaar zit
4. Iemand die haar tas weg zet voor/tijdens een gesprek

Wat is GEEN voorbeeld van non-verbale communicatie?

1. Het oogcontact dat iemand maakt
2. Het verhaal dat iemand vertelt
3. De gezichtsuitdrukking die iemand heeft
4. De gebaren die iemand gebruikt

Wat bedoelen we met een congruente communicatie

1. De woorden van iemand komen NIET overeen met zijn lichaamstaal
2. De woorden van iemand komen overeen met zijn lichaamstaal

Communicatie
als DA

Waarom zouden communicatietechnieken zo belangrijk zijn voor DA

- vind je dat moeilijk/makkelijk en waarom?

- wat weet je al van DA?

- waar kun je werken?

Leerlingen kunnen meerdere antwoorden geven. Na afloop kan de docent de woorden verschuiven en groeperen tijdens het bespreken

Soorten communicatie

1. Eenzijdige communicatie: geen reactie op verhaal (bijvoorbeeld media, bijsluiters/folders etc.)
   
   
2. Tweezijdige communicatie: reactie op verhaal (bijvoorbeeld mondeling, schriftelijk, digitaal)

Voordelen en nadelen van soorten communicatie:

- reactie niet zien vs. directe reactie

- verkeerd begrepen worden

- veel informatie delen 

- informatie kunnen bewaren

- etc.

Communicatietechnieken

Je kunt niet NIET communiceren!

Verbaal: Alles wat je met woorden zegt 

Non-verbaal: Manier waarop je dingen zegt, lichaamshouding, gebaren etc. (lichaamstaal)

Non-verbale communicatie bepaald hoe men een boodschap opvat 

10% van de informatie haalt men uit de verbale communicatie

90% van de informatie haalt men uit de non-verbale communicatie

Non-verbale communicatie

1. Gezichtsuitdrukking en oogcontact
2. Gebaren
3. Lichaamshouding (open of gesloten)
4. Afstand tot anderen
5. Plek in de ruimte
6. Kleding (eerste indruk)
7. Stem (toonhoogte, intonatie, pauzes, keel schrapen)

1. Voorbeelden gebruiken
2. Gezichtsuitdrukking: oogcontact maken leidt tot positievere beoordeling, helpt om inschatting te maken of anderen een boodschap begrepen hebben
3. Gebaren: verhaal ondersteunen of zenuwachtig overkomen
   
4. Afstand tot anderen: persoonlijke en sociale zone
5. open houding wordt positiever beoordeeld
   

0

Communicatietechnieken

Congruentie: lichaamstaal klopt met verhaal

Incongruentie: lichaamstaal klopt 

NIET met verhaal

Als je goed wil leren communiceren, moet je niet alleen op het taalgebruik letten, maar je óók bewust worden van je non-verbale communicatie

Communicatieproces

Uitwisseling van verbale en nonverbale informatie

Doorlopend proces van informatie uitwisselen en op elkaar reageren

Voordat je reageert, is er sprake van waarneming en interpretatie

Waarnemen

Waarnemen: het in je opnemen van de omgeving

1. Objectief: Waarneming op basis van feiten

2. Subjectief: Persoonlijke waarneming (gekleurd door jouw gevoel, gedachten en mening/interpretatie)

objectief, objectiviteit

op feiten gebaseerd

iemand wordt niet beïnvloed door gevoel, mening of vooroordeel

subjectief, subjectiviteit

op eigen mening gebaseerd

iemand wordt beïnvloed door gevoel, mening of vooroordeel (partijdig, bevooroordeeld)

wat zie je hier? Wat is objectief en wat is subjectief?

Objectief of subjectief

• Om 12 uur is er een inbraak gepleegd.
• Er is ingebroken in een huis aan de Aalsterweg.
• Het is het mooiste huis van de straat.
• De bewoners waren niet thuis op het moment van de   inbraak.
• Op de achterdeur zijn inbraaksporen zichtbaar.
• De jongens van de buurt hebben de inbraak waarschijnlijk gepleegd,     want zij zijn altijd uit op rottigheid.

1:objectief

2:objectief

3:subjectief

4:objectief

5:objectief

6:subjectief

Medisch objectief en subjectief

Objectieve symptomen: Klachten die voor een ander waarneembaar zijn

Subjectieve symptomen: Klachten zijn niet voor een ander waarneembaar

Het gaat hierbij om wat iemand voelt

Medische klachten; Objectief of subjectief?

1. Meneer Pietersen komt op het spreekuur met 39.1 graden koorts.
   
   
2. Mevrouw Jansen heeft vandaag mooie kleren aan.
   
   
3. Sherida stapte net op een Lego-blokje en heeft nu pijn aan haar voet.
   
   
4. Toen hij een hartaanval kreeg, zag meneer Aziz grauw van kleur en zijn gezicht was bezweet.

Interpreteren

Interpreteren: betekenis geven aan een waarneming

Hoe goed ken jij jezelf en hoe ga je dit gebruiken?

Interpreteren doen we allemaal en is een heel gezonde menselijke reactie

- Het helpt om de wereld voorspelbaar te houden en voorkomt daarmee gevaarlijke situaties

- soms kan het echter tegen je werken wanneer je een situatie verkeerd interpreteert

Zelfkennis kan vooroordelen verminderen en fouten in de interpretatie voorkomen

Een goede interpretatie vergt daarom meer informatie over de achtergrond waardoor je de situatie en het gedrag beter kunt begrijpen

- bijvoorbeeld iemand is chagrijnig, maar zijn hond blijkt net te zijn overleden

Interpretatie; Wat zie je/wat denk je?

Interpreteren doen we allemaal en is een heel gezonde menselijke reactie

- Het helpt om de wereld voorspelbaar te houden en voorkomt daarmee gevaarlijke situaties

- soms kan het echter tegen je werken wanneer je een situatie verkeerd interpreteert

Zelfkennis kan vooroordelen verminderen en fouten in de interpretatie voorkomen

Een goede interpretatie vergt daarom meer informatie over de achtergrond waardoor je de situatie en het gedrag beter kunt begrijpen

- bijvoorbeeld iemand is chagrijnig, maar zijn hond blijkt net te zijn overleden

Wat zie je/wat denk je?

Interpreteren doen we allemaal en is een heel gezonde menselijke reactie

- Het helpt om de wereld voorspelbaar te houden en voorkomt daarmee gevaarlijke situaties

- soms kan het echter tegen je werken wanneer je een situatie verkeerd interpreteert

Zelfkennis kan vooroordelen verminderen en fouten in de interpretatie voorkomen

Een goede interpretatie vergt daarom meer informatie over de achtergrond waardoor je de situatie en het gedrag beter kunt begrijpen

- bijvoorbeeld iemand is chagrijnig, maar zijn hond blijkt net te zijn overleden

Als doktersassistent...

Observeren: bewust en doelgericht waarnemen

- Niet laten beinvloeden door eigen mening!

Rapporteren: doorgeven van verkregen gegevens

- Maak notities

- Houdt het kort en volledig

het zal wel niet zo erg zijn

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet en/of kun je:

1. Waarnemen en interpreteren, en beheers je de theorie hierover.
   
2. Het verschil en de kenmerken van verbale en non-verbale communicatie en van objectiviteit en subjectiviteit.
   

Huiswerk

Lees:

• 'Professionele Communicatie en Beroepshouding' (PCB)   Hoofdstuk 3.1 t/m 3.5
•  'Professionele Communicatie en Beroepshouding' (PCB)       Hoofdstuk 3.6 t/m 3.9.1
• Lees 'Inleiding in de gezondheidszorg'

       Hoofdstuk 12.6 (zie CumLaude)