2.1 Handel en nijverheid in de Republiek CMV

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De Gouden Eeuw

H2.1 Handel en nijverheid in de Republiek

Lesplanning

Welkom en intro (10 min.)

Lesdoelen (5 min.)

Oriëntatie en herhaling (10 min.)

Intro Gouden Eeuw (10 min.)

Het ontwikkelen van de handel (20 min.)

Opdrachtjes (15 min.)

Afsluiting (15 min.)

Intro Gouden Eeuw

https://www.youtube.com/watch?v=9WF3vST9unU

 Oostzeevaart maakt de Republiek rijk.

• Handel met gebieden rond de Oostzee, in Scandinavië
  
  
• hout en graan

De Oostzeevaart

• Hanzesteden werden vervangen door Holland
• Graan en hout voor Nederlandse luxe producten
• Wordt ook wel Moedernegotie genoemd
  

De economie van de republeik

Tot 1585: De zuidelijke Nederlanden (Brugge, Antwerpen) veel rijker, maar....

1:uitvindingingen

2: Spanje herovert Antwerpen

uitvindingen

fluitschip

De groei van Amsterdam was mede uit nood in gegeven. Het gewest Holland bestond grotendeels uit water. Verbouwen van graan was hierdoor erg moeilijk. Wel groeide gras er makkelijk, dus stapte men over op veeteelt, met name op het houden van koeien, en het verbouwen van gewassen die wel veel water nodig hadden als vlas en hennep en bepaalde groenten. Van vlas en hennep werden kleding, touw en zeilen gemaakt. De koeien leverden vlees en melk en daarvan maakten de boeren boter en kaas van. De landbouw leverde zoveel op dat men ging verbouwen om te kunnen handelen. Dit heet commerciële landbouw. Zonder de moedernegotie voor het graan uit de Oostzeegebieden had dit echter niet gekund. Zeker ook niet omdat het in de 16e eeuw natuurlijk oorlog was. Het graan voedde de opstandelingen.

www.npostart.nl

Holland en Amsterdam

• Amsterdam vervangt Antwerpen
• Amsterdam werd de stapelmarkt van Europa
• Er ontstaat handelskapitalisme
  

Welke producten:

• Graan, hout en bont
• Wijn, zuidvruchten en zout
• Specerijen, zoals peper en nootmuskaat
  
• Suiker en tabak
• Boter, kaas en vlees
• Groenten, of hennep en vlas
  

Hoe wordt de Republiek rijk? (1)

• 1568-1648: Tachtigjarige oorlog (Nederlandse Opstand)

• Oorlog is in principe slecht voor de handel, maar de oorlog werd vooral in de Zuidelijke Nederlanden uitgevochten (huidige België)

• Haven van Antwerpen werd afgesloten: kooplieden vluchten naar Holland (Amsterdam)

VOC en WIC

Je kunt uitleggen hoe de economie van de republiek onderdeel werd van de wereldeconomie en welke rol de VOC en WIC daarin hadden.

Portugal en Spanje creëren een wereldeconomie in de 16e eeuw!

1. Ontdekking nieuwe werelddelen en vaarroutes naar Azië en Amerika. 🔍
2. Nieuwe (winstgevende) producten 💰: 

• cacao 🍫, koffie ☕ en tabak 🚬 (Amerika);
• specerijen als peper 🌶️ (Azië).

Zoals jullie weten waren er al diverse ‘ontdekkingsreizen’ ondernomen vanuit met name Spanje en Portugal naar andere werelddelen. Zij haalden er producten uit Azië als specerijen (peper, nootmuskaat, kruidnagel) en uit (Zuid-)Amerika (koffie, rietsuiker, cacao en tabak). Dat werd in Antwerpen op de markt verkocht. Er bestond in de 16e eeuw dus al een wereldeconomie. 

De Republiek zit niet stil!

Handelsbedrijven ('compagnieën') worden opgericht.

Probleem: Te veel onderlinge concurrentie. 😠

Oplossing: voorcompagnieën worden in 1602 één bedrijf...

Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC 1602)

De VOC = Verenigde Oost-Indische compagnie

 

ROUTE VOC

Handelmonopolie

= Vanuit de Republiek mocht alleen de VOC met Azië handelen.

 

De VOC mocht ook oorlog voeren. 💣

Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602)

•  Vaart op Azië 🌏
• Specerijenhandel 🌶️
•  Handelsmonopolie 🥇
• Voert oorlogen 💣

West-Indische Compagnie (1621)

• Vaart op Amerika 🌎
• Handelt in slaven, koffie, tabak, katoen (Driehoekshandel) 🔺
• Handelsmonopolie 🥇
• Kaapvaart ☠️

Amsterdam wordt handelscentrum van Europa

Opdrachten

Gebruik 2.1 en je aantekeningen en maak de volgende opdrachten:

TH: 3, 4, 5, 7 en 8

HA: 3, 4, 5, 6, 7, 11, 

Video

Wat is de Gouden Eeuw? (3:20)

Geef vier redenen voor het ontstaan van de 'Gouden Eeuw' EN

Geef drie gevolgen van de 'Gouden Eeuw'

De Gouden Eeuw

H2.1 Handel en nijverheid in de Republiek

Lesplanning

Welkom en intro (10 min.)

Lesdoelen (5 min.)

Herhaling (15 min.)

Slavernij (15 min.)

Filmopdracht (20 min.)

Bespreken (10 min.)

Opdrachtjes (15 min.)

Lesdoel

Aan het eind van dit hoofdstuk kun je:

• uitleggen hoe de economie in Holland in de late middeleeuwen veranderde en waarom dat belangrijk was.
•     een beschrijving geven van de economie van de Republiek

.

•     uitleggen hoe de economie van de Republiek onderdeel werd van de wereldeconomie en welke rol de VOC en de WIC daarbij hadden.
•     een verband leggen tussen de driehoekshandel, de slavenhandel en de plantageslavernij.

Herhaling

Handelskapitalisme & Wereldeconomie

Wereldeconomie: VOC

1602 opgericht uit voorcompagnieën

Handelsmonopolie met 'De Oost' (Indonesië, China, Japan)

Handel in specerijen, producten als porselein naar NL

Recht op oorlog voeren in Azië

1621: Oprichting West-Indische Compagnie (WIC)

WIC, slavenhandel en plantageslavernij

WIC: Driehoekshandel

Geweren, ijzer, textiel

Slaven, goud, ivoor

Suiker, koffie, tabak

'Door of No Return'
Fort Elmina, Ghana

Interieur van een slavenschip

Slavenmarkt Paramaribo

Werken op een plantage

Plantageslavernij

• 600.000 mensen verhandeld
  
• Koffie, suiker, tabak verbouwen
• 100 uur per week werk
• Lijfstraf als je niet/slecht werkte
  
• Eigen taal en cultuur verboden
• Verzet: marrons
• Afschaffing eind 19^e eeuw
  

Opdrachtjes uit het boek