BS2: Populaties

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H5: 

Ecologie

BS 2:

Populaties

Leerdoelen

1. Je kunt de invloed van de belangrijkste abiotische en biotische factoren op organismen beschrijven.
2. Je kunt verandingen van abiotische en biotische factoren en hun onderlinge wisselwerking beschrijven.

Testje

1. Noem zes abiotische factoren
2. Hoe kunnen abiotische factoren de soortensamenstelling in een gebied beïnvloeden?
3. Leg uit wat we bedoelen met de tolerantiegrenzen van een soort.

Leerdoelen

1. Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en coöperatie onderscheiden.
2. Je kunt beschrijven hoe de populatiedichtheid wordt beïnvloed door factoren.

Relaties binnen ecosystemen

Concurrentie

= competitie

Coöperatie

= samenwerken

INTRAspecifieke concurrentie

(intra = binnen)

INTERspecifieke concurrentie

(inter = tussen)

Niche

Een niche is de rol van een organisme/populatie in het gehele ecosysteem

Kan helpen om concurrentie te vermijden binnen een soort (rups/vlinder) of tussen soorten (zwaluw/vleermuis)

Symbiose

Symbiose = langdurig samen leven van organismen van verschillende soorten

Mutualisme                  + / +

Commensalisme       o / +

Parasitisme                   - / +

+ (voordeel)    o (neutraal)   - (nadeel)

Welke vorm van symbiose is dit?

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Een zuigvis zwemt mee met een haai.
Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Populatiedynamiek

Populatiedichtheid: aantal individuen per oppervlakte land of volume water

Verspreidingspatronen:

Populatiedichtheid van mensen

Dichtheidsafhankelijke factoren

Dichtheidsafhankelijke factoren:

bijv. voedselrelaties, parasitisme, concurrentie

en ziekte

Negatieve terugkoppeling 

(= zelfregulerend) tussen populatiedichtheid en dichtheidsafhankelijke factoren

Dichtheidsonafhankelijke factoren:

bijv. klimaat, bosbrand, stenge winter

Veranderingen in populatiedichtheid

Vaak ontstaat er een biologisch evenwicht als de populatiedichtheid om een bepaalde waarde blijft schommelen. Dit is een vorm van zelfregulatie binnen een ecosysteem.

Biologisch evenwicht

Biologisch evenwicht schommelen van populatiedichtheid om een evenwichtswaarrde

Populatiegroei

Uitheems

"binnendringende" soort

Inheems

Komt van nature voor in gebied

Exoot

Door menselijk handelen in nieuw gebied

Invasief

Mogelijkheid tot vestigen en verspreiden

Veranderingen in populatiedichtheid 

Geboortecijfer:

aantal nieuw geboren individuen

Sterftecijfer

aantal gestorven individuen

Immigratie (= in) & Emigratie (= uit)

Verplaatsing / verhuizing in of uit een populatie 

Populatiegroei

J-vormige groeicurve

Vestigingsklimaat aan het begin erg gunstig (veel voedsel, weinig predatoren/concurrentie)

Populatie zal een 

J-vormige groeicurve vertonen

Draagkracht

Draagkracht = maximale populatiegrootte die het ecosysteem langere tijd kan handhaven

Populatiegroei 

S-vormige groeicurve

Een populatie met een laag geboortecijfer zal bij biologisch evenwicht een 

S-vormige groeicurve vertonen

Aan de slag

Huiswerk: opdr 23, 24, 28, test jezelf Bs 2