TicToc

• Mens & Maatschappij
• Verzorgende
• +5
• Middelbare school
• MBO
• vmbo g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 4-6
• Studiejaar 1-4

Introductie

Deze IDFA filmles over neurodiversiteit, pesten en zelfvertrouwen is geschikt voor leerjaar 2 t/m 6 van het voortgezet onderwijs, en mbo. Aan de hand van vragen en stellingen ga je met je leerlingen in gesprek over de korte documentaire ‘TicToc’. Slides 2 t/m 5 dienen behandeld te worden voorafgaand aan het kijken van de film, de rest van de slides richten zich op reflectie en verwerking achteraf.

Mark Waters, Verenigd Koninkrijk, 2020

TicToc

Welkom! Deze les is onderdeel van het IDFA scholierenprogramma.

Waar gaat de film over?
Felix is zestien, een stoere jongen die houdt van fitness en sport. Maar als hij foto’s van vroeger bekijkt, kan hij nauwelijks geloven dat hij dat zorgeloze kind was. Want Felix heeft het syndroom van Gilles de la Tourette en dat maakt het leven zwaar. Het wordt nog zwaarder door het onbegrip dat hij vaak tegenkomt, mensen die hem beledigen en direct hun oordeel klaar hebben. Duidelijk maken wat Tourette echt is: dat is zijn missie.

Synopsis

Felix is zestien, een stoere jongen die houdt van fitness en sport. Maar als hij foto’s van vroeger bekijkt, kan hij nauwelijks geloven dat hij dat zorgeloze kind was. Want Felix heeft het syndroom van Gilles de la Tourette en dat maakt het leven zwaar. Het wordt nog zwaarder door het onbegrip dat hij vaak tegenkomt, mensen die hem beledigen en direct hun oordeel klaar hebben. Duidelijk maken wat Tourette echt is: dat is zijn missie.

Wat is Gilles de la Tourette? Omschrijf het in je eigen woorden, of zoek een definitie op internet.

Wat weet je er al over? Waar heb je jouw voorkennis vandaan?

Bekijk een deel van de video op de volgende slide.

Vragen over Gilles de la Tourette

• Wat is Gilles de la Tourette? Omschrijf het in je eigen woorden, of zoek een definitie op internet.
  "Het syndroom van Gilles de la Tourette wordt gekenmerkt door tics. Een tic is een onwillekeurige, snelle, ongecontroleerde en stereotype beweging of vocale uiting. De dwang om de tic uit te voeren is vaak heel moeilijk beheersbaar. Het scala aan tics is zeer breed en van persoon tot persoon verschillend. Voorbeelden zijn: rukkende bewegingen met armen of benen, knipperen met de ogen, het trekken van gezichten, hoesten, snuiven, herhaling van zinnetjes en soms zelfs schelden." (Bron: Hersenstichting)
  
  
• Wat weet je er al over? Waar heb je jouw voorkennis vandaan?
  Eigen antwoorden
  
  
• Bekijk een deel van de video op de volgende slide.

Video: Tourette Syndrome TikTok Compilation (YouTube)

Wat heb je gezien? Welk gevoel kreeg je tijdens het kijken naar deze compilatie?

Stelling: eens of oneens?

'Het is goed dat mensen met Gilles de la Tourette deze video's maken en delen.'

Vragen over de video

• Wat heb je gezien? Welk gevoel kreeg je tijdens het kijken naar deze compilatie?
  Eigen antwoorden
  
  
• Stelling: eens of oneens? 'Het is goed dat mensen met Gilles de la Tourette deze video's maken en delen.'
  Eigen antwoorden. Laat leerlingen/studenten hun mening onderbouwen met argumenten.

Naar IDFA! Jullie bekijken de film in het filmtheater.

TicToc, Mark Waters, 2020

Wat vond je van de film?

Hoe voelde jij je tijdens het kijken naar deze documentaire?  

Welke gedachten en/of vragen kwamen in je op tijdens het kijken?

Vragen over de filmervaring

• Wat vond je van de film?
  Eigen antwoorden
  
  
• Hoe voelde jij je tijdens het kijken naar deze documentaire?  
  Eigen antwoorden
  
  
• Welke gedachten en/of vragen kwamen in je op tijdens het kijken?
  Eigen antwoorden

Wat is een documentaire? Omschrijf het in je eigen woorden, of zoek een definitie op internet.

Wat is volgens jou het belangrijkste verschil tussen TicToc en de YouTubevideo die je daarvoor hebt bekeken?

Vragen over het genre

• Wat is een documentaire? Omschrijf het in je eigen woorden, of zoek een definitie op internet.
  Documentaire is een filmgenre. Anders dan speelfilms laten documentaires personen en/of gebeurtenissen zien die buiten de film echt bestaan.
  
  
• Wat is volgens jou het belangrijkste verschil tussen TicToc en de YouTubevideo die je daarvoor hebt bekeken?
  TicToc is professioneel geproduceerd. Het 'uiterlijk' van de film, ook wel de vorm, is bewust zo gemaakt om de inhoud te ondersteunen of versterken. De video's in de YouTube-video zijn minder bewust vormgegeven.

Wat is volgens jou de boodschap van de film?

Welke scène is je het meest bijgebleven? Waarom?

Vragen over de film

• Wat is volgens jou de boodschap van de film?
  Eigen antwoorden. Regisseur Mark Waters licht toe: "De media heeft een beeld van Tourettes gecreëerd dat grappig aandoet, maar dat is echt niet de realiteit. Mijn intentie was om Felix zo eerlijk mogelijk te laten spreken over hoe het werkelijk is om met Tourettes te moeten leven."
  
  
• Welke scène is je het meest bijgebleven? Waarom?
  Eigen antwoorden

Felix vertelt over de manier waarop sommige mensen reageren op zijn tics. Welke ervaringen deelt hij?

Hoe voelt Felix zich door deze reacties van onbekenden?

Vragen over vervelende reacties

• Felix vertelt over de manier waarop sommige mensen reageren op zijn tics. Welke ervaringen deelt hij?
  Felix wordt uitgelachen, belachelijk gemaakt en nagedaan. Ook denken mensen dat hij liegt, dat hij geen Tourettes heeft maar doet alsof.
  
  
• Hoe voelt Felix zich door deze reacties van onbekenden?
  Hij voelt zich onbegrepen. Hij moet constant de situatie uitleggen en verantwoorden waarom hij doet wat hij doet. Hij moet mensen overtuigen van het feit dat hij er niet over liegt; dat frustreert hem. Ook voelt hij zich geïsoleerd en angstig, omdat mensen heftig en agressief kunnen reageren.  

Waarom denk je dat de regisseur heeft gekozen de documentaire te beginnen met een scène waarin Felix foto's van vroeger bekijkt?

Wat is volgens jou het belangrijkste thema van het gesprek dat Felix heeft op het basketbalveld?

Vragen over de relevantie van specifieke scènes

• Waarom denk je dat de regisseur heeft gekozen de documentaire te beginnen met een scène waarin Felix foto's van vroeger bekijkt?
  Felix concludeert dat hij vroeger gelukkiger was; hij mist de dagen waarop hij nog 'normaal' was. Deze scène legt uit dat er iets veranderd is, dat er nu iets 'mis' is. 
  
  
• Wat is volgens jou het belangrijkste thema van het gesprek dat Felix heeft op het basketbalveld?
  Felix wordt door zijn aandoening belemmerd in het najagen van zijn dromen. 

Net als diversiteit in huidskleur of seksuele oriëntatie bestaat er ook neurodiversiteit: verschillen in hoe hersenen werken. Gilles de la Tourette valt hieronder, net als o.a. autisme, AD(H)D, dwangstoornissen en dyslexie.

Ken jij iemand met een vorm van neurodiversiteit?

Vragen over neurodiversiteit

• Net als diversiteit in huidskleur of seksuele oriëntatie bestaat er ook neurodiversiteit: verschillen in hoe hersenen werken. Gilles de la Tourette valt hieronder, net als o.a. autisme, AD(H)D, dwangstoornissen en dyslexie.
  
  
• Ken jij iemand met een vorm van neurodiversiteit?
  Eigen antwoorden

Wordt er binnen jouw vriendenkring of familie wel eens gepraat over neurodiversiteit? Waarom wel of niet?

Heeft deze documentaire jouw beeld van neurodiverse mensen veranderd? Licht je antwoord toe.

Vragen over neurodiversiteit

• Wordt er binnen jouw vriendenkring of familie wel eens gepraat over neurodiversiteit? Waarom wel of niet?
  Eigen antwoorden
  
  
• Heeft deze documentaire jouw beeld van neurodiverse mensen veranderd? Licht je antwoord toe.
  Eigen antwoorden

Waarom leert Felix boksen?

Felix hoopt zichzelf te leren verdedigen. Welke functie vervult het boksen misschien nog meer voor hem?

Vragen over Felix' wens om te leren boksen

• Waarom leert Felix boksen?
  Hij wil zichzelf kunnen verdedigen, mocht zich een situatie voordoen waarin hij bedreigd wordt. Al hoopt hij dat een intimiderende spiermassa zo'n situatie zou voorkomen.
  
  
• Felix hoopt zichzelf te leren verdedigen. Welke functie vervult het boksen misschien nog meer voor hem?
  Het is goed voor zijn zelfvertrouwen. De tics zijn een constante herinnering aan het feit dat hij zijn lichaam niet onder controle heeft; het boksen is een manier om deze controle terug te pakken en zich sterk te voelen. Hij wordt even weer één met zijn lichaam, in plaats van ertegen te vechten.

Welke sfeer voel jij bij de beelden in deze documentaire?  

Op welke manier creëert de regisseur deze sfeer? Denk aan ruimte, licht, geluid, montage, etc.

Vragen over de vorm

• Welke sfeer voel jij bij de beelden in deze documentaire?  
  Eigen antwoorden
  
  
• Op welke manier creëert de regisseur deze sfeer? Denk aan ruimte, licht, geluid, montage, etc.
  De kleuren in de film zijn grauw en duister. Een groot deel van de film speelt zich af in donkere kamers, waar Felix alleen is. Er zijn lege stiltes en weinig muziek.

In deze documentaire wordt veel gebruik gemaakt van close-ups. Waarom denk je dat de regisseur hiervoor heeft gekozen?

Ook zien we Felix met ontbloot bovenlijf voor de spiegel. Waarom?

Vragen over de vorm

• In deze documentaire wordt veel gebruik gemaakt van close-ups. Waarom denk je dat de regisseur hiervoor heeft gekozen?
  Door de close-ups worden de bewegingen die Felix maakt door zijn tics goed zichtbaar. 
  
  
• Ook zien we Felix met ontbloot bovenlijf voor de spiegel. Waarom?
  De kijker ziet hierdoor bijna in detail hoe zijn spieren op spanning staan tijdens de tics en aanvallen.

Welke functie denk je dat de beelden van het landschap vervullen in deze documentaire?

Stelling: eens of oneens?

'TicToc heeft kenmerken van een dramafilm.'

Vragen over de vorm

• Welke functie denk je dat de beelden van het landschap vervullen in deze documentaire?
  Deze beelden worden door de regisseur gebruikt om kalmte te creëren. Ook dienen ze als overgangsscènes, wanneer van onderwerp veranderd wordt. Regisseur Mark zegt hierover: "Om de kijker ruimte te geven voor reflectie, heb ik bewust gekozen voor rust; in zowel vorm als tempo." 
  
  
• Stelling: eens of oneens? 'TicToc heeft kenmerken van een dramafilm.'
  Eigen antwoorden

Stelling: eens of oneens?

'TicToc heeft kenmerken van een thriller.'

Stelling: eens of oneens?

'TicToc heeft kenmerken van een horrorfilm.'

Stellingen met betrekking tot de vorm

• Stelling: eens of oneens? 'TicToc heeft kenmerken van een thriller.'
  Eigen antwoorden
  
  
• Stelling: eens of oneens? 'TicToc heeft kenmerken van een horrorfilm.'
  Eigen antwoorden

Ter verdieping kun je leerlingen, voordat ze reageren op de stellingen, een lijstje met kenmerken van deze genres laten opstellen.

Noteer twee vragen die je aan de filmmaker zou willen stellen.

Noteer twee vragen die je aan Felix zou willen stellen.

Onbeantwoorde vragen

• Noteer twee vragen die je aan de filmmaker zou willen stellen.
  Eigen antwoorden
  
  
• Noteer twee vragen die je aan Felix zou willen stellen.
  Eigen antwoorden

IDFA's onderwijsprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door Fonds 21, Brook Foundation, Deloitte Impact Foundation
en IDFA's Dikke Vrienden+. 

Meer film in de klas?
Ga naar idfa.nl/docschoolonline

IDFA is altijd benieuwd naar de manier waarop ons lesmateriaal in de klas is behandeld. Heb je tips en/of aanvullingen voor ons of voor andere docenten? Laat het ons weten via [e-mail]. Bedankt!

Tip voor docenten: met een gratis Docschool Online lidmaatschap krijg je toegang tot meer dan honderd documentaires en bijbehorend lesmateriaal. Lees meer en meld je aan op idfa.nl/docschoolonline