Klimaten in Brazilië

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Wat gaan we doen:

Herhaling delfstoffen

Uitleg

Opdrachten maken

Doelen:

- Wat zijn de kenmerken van de verschillende klimaten in Brazilië?

- Hoe kun je het voorkomen van de klimaten verklaren?

Klimaten

Noorden tropisch klimaat (Af)
Kenmerken:

nat: 2.000 - 3.000 mm regen per jaar

droogste maand: > 60 mm regen

temperatuur > 18 graden

Klimaten

Midden savanne klimaat (Aw)

kenmerken:
warm: gemiddelde temperatuur koudste maand > 18⁰ C

droog seizoen in winterperiode (juni - augustus): < 60 mm neerslag

Stijgingsregens

Tropen = zon loodrecht op het aardoppervlak, dus:

land warmt op → vocht verdampt → lucht stijgt op en koelt af → waterdamp condenseert → stijgingsregens ontstaan

ITCZ

ITCZ (intertropische convergentie zone) ontstaat door de directe verwarming van het aardoppervlak waardoor lucht gaat opstijgen en er uiteindelijk een lagedrukgebied ontstaat.

ITCZ december (zomer)

zon loodrecht boven zuidelijke keerkring:

- ITCZ en stijgingsregens het verst naar zuiden

- midden Brazilië is nat 
- noorden Brazilië droger

Opdracht

Bekijk figuur 1.19 

Geef een verklaring voor de volgende verschijnselen: 

- De ITCZ beweegt meer zuidelijk op land dan op zee. 

- De overheersende windrichtingen van het NH krijgen plots een afwijking naar links. 

- Wat zal de invloed van de warme zeestroom voor de kust van Brazilië zijn?

ITCZ juli (winter)

zon staat nu (bijna) loodrecht boven noordelijke keerkring:

- ITCZ en stijgingsregens ook stuk noordelijker dan in december

- noorden Brazilië is nat, midden en zuiden Brazilië droger

ITCZ juli (winter)

gebieden die te maken hebben met ITCZ:

- tropisch regenwoudklimaat

- savanneklimaat (afwisseling natte zomer en droge winter)

Passaatwinden

- van juni tot augustus (winter) overheerst daardoor de zuidoostpassaat

- van december tot februari (zomer) overheerst daardoor de noordoostpassaat

Hogedrukgebieden

Passaatwinden

Vanuit de hogedrukgebieden waaien de passaatwinden richting de ITCZ, richting Brazilië dus. 

Zuidoostpassaat

ICTZ ligt noordelijk van juni tot augustus. 

Hierdoor komt er een zuidoostelijke wind over Brazilië. Deze zorgt voor neerslag aan de zuidoostkust dmv stuwingsregens.

Noordoostpassaat

ITCZ ligt zuidelijker en dus komt de wind vanuit het noordoosten naar de ITCZ.

noordoostpassaat verzamelt veel waterdamp boven warme oceaan → veel regen aan noordkust en in midden van land

BS klimaat

Steppe klimaat in het noordoosten door de ligging van het kustgebergte Serra Do Mar (lijzijde / regenschaduw).

Zuidoostkant van Serra Do Mar is loefzijde --> stuwingsregens.

Zuiden Brazilië

Verder van de evenaar dus: 

- koeler: gemiddelde temperatuur
 koelste maand < 18⁰ C

- groter temperatuurverschil tussen zomer en winter

- onder invloed zuidoostpassaat → gematigd zeeklimaat (Cf)

Zuiden Brazilië

Verder van de evenaar dus: 

- noordelijke deel: zeeklimaat met droge winters (Cw), want:

ITCZ ver weg

- hogedrukgebied oceaan ook boven land

Aan het werk

Ga aan de slag met de opdrachten van paragraaf 1.3

Wat gaan we doen:

Herhaling Klimaten

Uitleg 

Opdrachten maken

Doelen:

- Wat zijn de kenmerken van de verschillende klimaten in Brazilië?

- Hoe kun je het voorkomen van de klimaten verklaren?

Zuidoostpassaat

ICTZ ligt noordelijk van juni tot augustus. 

Hierdoor komt er een zuidoostelijke wind over Brazilië. Deze zorgt voor neerslag aan de zuidoostkust dmv stuwingsregens.

Noordoostpassaat

ITCZ ligt zuidelijker en dus komt de wind vanuit het noordoosten naar de ITCZ.

noordoostpassaat verzamelt veel waterdamp boven warme oceaan → veel regen aan noordkust en in midden van land

Reliëf is van belang!

Loef en lijzijde

BS klimaat

Steppe klimaat in het noordoosten door de ligging van het kustgebergte Serra Do Mar (lijzijde / regenschaduw).

Zuidoostkant van Serra Do Mar is loefzijde --> stuwingsregens.

Zuiden Brazilië

Verder van de evenaar dus: 

- koeler: gemiddelde temperatuur
 koelste maand < 18⁰ C

- groter temperatuurverschil tussen zomer en winter

- onder invloed zuidoostpassaat → gematigd zeeklimaat (Cf)

Zuiden Brazilië

Verder van de evenaar dus: 

- noordelijke deel: zeeklimaat met droge winters (Cw), want:

ITCZ ver weg

- hogedrukgebied oceaan ook boven land

Landschapzones

De geofactoren

Tropische regenwouden

(Selva)

Hoge luchtvochtigheid met veel neerslag door: 
- Aanlandige wind

- Evapotranspiratie

Hoge biodiversiteit. 

Mangrove

Bos langs de atlantische kustzone dat zich heeft aangepast aan zout water.

Hiervoor is warm water nodig zonder golfslag. 

Mangrove

Atlantisch regenwoud

Uniek! 

Het groeit niet dicht bij de evenaar en is daarom uniek. 

Ontstaat met name door de vele stuwingsregens in het gebied bij de Serra Do Mar

Savanne

Ontstaan door een droge periode in de tropische zone. 

3 soorten: 

- Cerrado

- Caatinga

- Llanos

Cerrado (savanne)

Een boomsavanne met een grote biodiversiteit. 

Het landschap ziet er heel anders uit in de droge tijd vergeleken met de natte tijd.

Droge tijd --> grassen zijn droog en bruinig ook de bladeren van de bomen vallen af en verkleuren (verdord land met natuurbranden). De vegetatie heeft zich hieraan aangepast. 

Natte tijd --> Natuur bloeit weer op en kleurt groen!

Llanos

Grassavanne met hier en daar wat bomen. 

Iets minder neerslag dan bij de Cerrado en vooral te vinden in het noorden van Brazilië. 

Caatinga (savanne)

Ook wel doornstruiksavanne genoemd. 

Steppe-achtige savanne met 9 maanden per jaar een droge tijd. 

Met name te vinden in het noordoostelijke deel van Brazilië

Pantanal

Moerasgebied langs de grens met Bolivia en Paraguay. 

Staat tijdens de regentijd onder water. 

Door de overstromingen van de rivieren in het gebied ontstaat er een bijzonder ecosysteem. 

Amazone (rivier)

Amazone

Het regiem van de rivier wordt voor een groot deel bepaald door neerslag en verdamping in het gebied. 

De ITCZ beïnvloedt dit regiem dus ook!

Amazone

Grote delen van de Amazone ook in gebruik voor biobrandstoffen.

Suikerriet kan worden omgezet in bio-ethanol dat als brandstof kan worden gebruikt, maar er zijn nadelen voor mens en natuur op verschillende ruimtelijke schaalniveaus.

Latosol 
(tropische bodem)

Ondanks de vele begroeiing in het tropische regenwoud is dit een zeer onvruchtbare bodem! 

De bodem heeft nauwelijks een humuslaag door veel uitspoeling. 

Cerrado

De bodem onder de Cerrado is ook onvruchtbaar. 

Op het hoogland van Brazilië ligt veel oud en verweerd gesteente. De voedingstoffen zijn hierdoor verdwenen door de jaren heen. 

Aan het werk

Ga aan de slag met de opdrachten. 

Probeer paragraaf 1 & 2 af te ronden en kijk de opdrachten na.