Herhalingsles

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wat gaan we vandaag doen?

Eerste deel = eigen keuze: meedoen met herhalingsuitleg / opdrachten afmaken / zelfstandig leren

Tip: herhalingsuitleg = korte samenvatting. Laatste kans voor je vragen.

Tweede deel: maken van oefenopdrachten

Japan

Drie platen:

1. Euraziatische plaat (continentaal)
   
2. Pacifische plaat (oceanisch)
   
3. Filipijnse plaat (oceanisch)

Oceanisch = dun & zwaar, duikt weg
Continentaal = dik & licht

Ring van vuur

Langs veel landen + grote oceaan

Veel aardbevingen en vulkanen door veel verschillende platen/schollen. Bewegen vooral naar elkaar toe.

Bewegen door convectiestromen (hitte vanaf aardkern)

B97 Endogene en exogene krachten

Endogene krachten: krachten van binnenuit de aarde, zoals convectiestromen

Exogene krachten: krachten van buiten de aarde, zoals wind en regen 

Drie plaatbewegingen

1. Transform: aardbevingen
   
   
2. Divergent: BV. mid-oceanische rug -> aardbevingen & schildvulkanen
   
   
3. Convergent: 
   - Continentaal & continentaal = gebergte
   - Oceanisch & continentaal = subductie
   BV. ring van vuur -> aardbevingen, vulkanen & troggen
   
   

Tsunami

Door zeebeving hoger dan 8,0 op schaal van richter. Bij diep water heeft golf hoge snelheden.

Pas probleem bij kust, want:

1. Bij kust ondieper

2. Remt onderkant golf af

3. Golf wordt hoog en breekt op land

In 2011 bij Sendai enorme zeebeving -> tsunami -> kernramp. 

3 soorten vulkanen

1. Stratovulkaan: door subductie. 
Explosief + gloedwolk (+ modderstroom)

2. Schildvulkaan: door divergentie 
Niet explosief. Vloeibare magma 
3. Caldeira vulkaan: ingestorte stratovulkaan - magmakamer leeg en stort in. Vol met water? Kratermeer.
VB. vulkaan de Aso 

Vulkanische verschijnselen

1. Fumarolen:  hete gassen door scheuren (zwavel)

2. Geisers: heetwaterbron. Spuit af en toe heet water + stoom

3. Warmwaterbronnen: om in te baden (Geothermie = gebruik maken van aardwarmte)

Pak je leesboek, schrift, etui en boeken

Lees je lesboek blz 56-59 of je leesboek

Aan de slag:

Wat?	§4.2 Opdrachten 3, 4 en 6
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Nakijken

Wat moet je leren?

Volgende week dinsdag - SO HF4

De opbouw van de aarde B100

De aardkorst varieert van 35 tot 80 km dikte.

B97 Endogene en exogene krachten

De aardkorst verandert voortdurend van vorm door natuurkrachten van twee kanten:

• Van buitenaf door exogene krachten

• Van binnenuit door endogene krachten: aardkern, aardmantel en aardkorst. Hoe dieper, hoe warmer ->  door hitte ontstaan convectiestromen die  breuken veroorzaken in de aardkorst

Maar hoe zit het met deze krachten in Japan/ring van vuur?

B101: Bewegingsrichting van platen

van elkaar af

naar elkaar toe

langs elkaar heen

1. Van elkaar af
(nieuwe aardkorst) -> Mid-oceanische rug 

2. Langs elkaar:
 heftige aardbevingen - San-Andreas breuk

Naar elkaar toe:
zorgt voor aardbevingen en vulkanen

Japan 

Japan ligt op het grensgebied van drie platen: 

• de Euraziatische plaat (landplaat)
• de Pacifische plaat (oceanisch)
• de Filipijnse plaat (oceanisch)
  
  

De oceanische platen schuiven onder de landplaat 

Teken een vulkaan en noteer de volgende begrippen:

1. Magma

2. Lava

3. Krater

4. Kraterpijp

5. Vulkaanuitbarsting / aswolk

6. Magmakamer

B106 Aardbeving

Door plaatbewegingen bouwt zich spanning op in de aardkorst. Jaren tot ontlading -> verschuiven platen ineens een paar meter = aardbeving.

  

1. Hypocentrum 
2. Epicentrum

 

De zwaarste aardbevingen komen voor bij twee plaatbewegingen: naar elkaar toe en langs elkaar

Schaal van richter

Seismologen meten trillingen - kracht van aardbeving.

Elke stap = 10x zwaarder

1 -> 2 = 10 x zwaarder
1 -> 3 = 10x10 = 100x zwaarder

Pas bij kracht 3 beginnen mensen iets te voelen.
De zwaarste beving ooit gemeten had een kracht van 9.5 (Chili, 1960).

B109 Tsunami

Een aardbeving op de bodem van de zee is een zeebeving. Door de beving komt een stuk van de zeebodem omhoog. -> er ontstaan vloedgolven.
Een tsunami wordt pas gevaarlijk als hij bij de kust komt:

1. In het ondiepe water remt de golf af (voorkant).
2. Het achterste deel van de golf haalt de voorkant in.
3. De golf wordt hoger.

Fukushima

Als gevolg van de tsunami raakt een kernreactor  in de stad Fukushima oververhit en ontplofte.
Evacueren van bewoners in een straal van 30 km voor de radioactieve straling.

Ook nu zijn de gevolgen nog merkbaar:
- grond is besmet
- water is vervuild
opruimwerkzaamheden zullen nog minimaal 40 jaar duren