Maatschappijkunde - CRIMINALITEIT H4

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k, mavo
• Leerjaar 4

CRIMINALITEIT H4

Maatschappijkunde

§4.1

• nieuwsquiz
• 4.1 bespreken
• vragen 4.1 maken
• nakijken

leerdoelen

Aan het eind van de paragraaf 

• weet je wat een rechtstaat is en wat de bijhorende taken zijn
• ken je de kenmerken van de rechtstaat
• weet je wat een democratie is

Zelfstandig lezen

4. Nederland is een rechtsstaat

Bladzijde 40 en bladzijde 41

Rechtsstaat

Een land waar de rechten en de plichten van de burgers en de overheid in de wet zijn vastgelegd

In een rechtsstaat heb je rechten en plichten

Rechten:

- recht op vrijheid van meningsuiting

- recht op privacy

- recht om in gelijke gevallen gelijk te worden behandeld (art. 1)

- vrijheid van godsdienst

Plichten:

- Leerplicht

- Belastingplicht

- de plicht je aan de verkeersregels en andere wetten te houden

De overheid heeft in een rechtsstaat 2 belangrijke taken:

-Rechtshandhaving 

- Rechtsbescherming

rechtshandhaving:

De overheid moet zorgen voor orde en rust in de samenleving. 

Ze handhaven dus de rechtsorde.

voorbeelden:

- politie treed op bij voetbalrellen.

- Politie controleert op fietsverlichting

- Als je de wet overtreed krijg je daarvoor een straf.

rechtsbescherming:

De overheid moet de rechten van burgers beschermen.

De overheid mag haar macht niet misbruiken.

Voorbeelden:

De overheid moet zich ook aan de wet houden.

Geen willekeur.

Burgers hebben grondrechten en mogen dus demonstreren, hun geloof belijden en hun mening geven. 

Zelfstandig werken

Opdrachten: 1 t/m 4

Bladzijde: 41

Nakijken

1. Voorbeeldantwoorden:

Nee, want in een rechtsstaat moet duidelijk zijn hoe burgers en de overheid met elkaar om moeten gaan. Deze regels staan in een grondwet.

Nee, want in een rechtsstaat hebben burgers bepaalde grondrechten. Deze grondrechten staan in een grondwet.

2.Voorbeeldantwoorden:

- De overheid kan achttienjarigen niet verbieden te stemmen, in de grondwet staat namelijk dat iedereen van boven de achttien jaar stemrecht heeft.

- Niemand mag jou zomaar verbieden om op een blog je mening te geven over de dingen die jij belangrijk vindt. In de wet staat namelijk iedereen recht heeft op vrije meningsuiting.

De politie mag je niet zomaar aanhouden en fouilleren. In de wet staat namelijk dat de politie moet kunnen aantonen dat je ergens van verdacht wordt of je op heterdaad betrapt wordt.

3. Voorbeeldantwoord:

Deze stelling is ONJUIST, want elk land heeft zijn eigen wetten.

Denk maar aan de verschillen in het toelaten van coffeeshops of de verschillen in (hoge) straffen. Overigens geldt rechtsgelijkheid wél in alle landen die lid zijn van de EU. Dus binnen elk EU-land geldt dat iedereen gelijk is voor de wet in dát land, ongeacht rijk/arm, ras, geslacht, enzovoort.

4. Dit is een voorbeeld van rechtszekerheid.

Elke burger weet in een rechtsstaat wat hem te wachten staat bij het plegen van een delict.

Wat is er zo raar aan het verhaal van Jevgeni?

Wat is geen kenmerk van een rechtsstaat?

1. Alle rechten en plicht van de burgers zijn vastgelegd.
2. Alle wetten staan in de grondwet.
3. De regering mag een uitzondering maken uit de grondwet.
4. Trias Politica.

Rechtsbescherming of rechtshandhaving?
De politie mag je niet zomaar oppakken

1. rechtsbescherming
2. rechtshandhaving

Je krijgt een boete voor fietsen met je telefoon in de hand

1. Rechtsbescherming
2. Grondrechten
3. Rechtshandhaving

De politie controleert of iedereen zich aan de 1,5 meter richtlijn houdt.
Dit heeft te maken met

1. rechtsbescherming
2. rechtshandhaving

Dat je weet wat je te wachten staat als je een delict pleegt noem je

1. rechtszekerheid
2. rechtsgelijkheid
3. rechtshandhaving

Dat je weet dat je buurman ook 390,- euro boete krijgt als hij zich niet aan de 1,5 meter afspraak houdt heeft te maken met

1. rechtszekerheid
2. rechtsgelijkheid
3. rechtshandhaving