Thema Uitvindingen - Blok 1

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Thema: Uitvindingen 

Blok 1: Naar de Oost

Waar gaat dit blok over?

De uitvinding van het kompas was heel belangrijk voor de scheepvaart. Daarmee konden ontdekkingsreizigers de hele wereld over reizen, op zoek naar onbekende gebieden.

Waarom wilden ze zo graag nieuwe gebieden ontdekken? Wat waren de gevolgen van al deze reizen? Nog steeds worden er nieuwe gebieden ontdekt. Waar liggen die gebieden? En waar valt dus nog veel te ontdekken?

Les 1

• uitleggen waarom Europeanen op zoek gingen naar een route over zee naar Azië.
  
• uitleggen waarom een kompas belangrijk was voor de zeevaart.
• uitleggen waarom Columbus dacht dat de snelste route naar Indie via het westen was.
  
• vertellen wat Columbus ontdekte.

van land naar zee

Na het jaar 1000 ontstonden in Europa veel steden. In die steden was van alles te koop, ook producten die van heel ver kwamen. Zo kon je er specerijen kopen, zoals peper en kaneel.

Een product ging van handelaar naar handelaar, die er steeds een stuk mee reisde. Elke handelaar wilde er natuurlijk aan verdienen. Wanneer het product uit Azië uiteindelijk in Europa werd verkocht, was het erg duur geworden.

van land naar zee

Europeanen gingen daarom op zoek naar directe handelswegen naar het product. Niet over land, maar over zee. Mensen voeren allang over de zee, maar ze bleven steeds dicht bij de kust. Toen het kompas was uitgevonden, konden ze in een rechte lijn over zee varen. Nu konden zeelieden ontdekkingsreizen maken, dwars over de zee.

Vertellen hoe een kompas werkt. 

Ontdekkingsreizen naar Indië

In de vijftiende en zestiende eeuw zijn er veel ontdekkingsreizen gemaakt. In 1498 lukte het de Portugees Vasco da Gama als eerste om over zee naar Indië te varen. Hij voer om het zuidelijkste puntje van Afrika naar Azië. Vasco da Gama nam specerijen, textiel en andere producten mee naar Europa. 

Columbus 

Ontdekkingsreizen naar Indië

In opdracht van de Spaanse koning en koningin zocht ontdekkingsreiziger Columbus ook een nieuwe zeeroute naar Indië. Columbus wist dat de wereld rond was, maar hij wist niet precies hoe groot die was. Hij dacht dat de snelste zeeroute naar Indië via het westen ging.

Toen hij in 1492 na een lange zeereis aan land kwam, dacht hij dat hij in Indië was en hij noemde de bewoners indianen. Maar hij was in een werelddeel dat in Spanje nog onbekend was.

Les 2

• vertellen welke ontdekkingen en uitvindingen het beeld van de wereld veranderden.
  
• uitleggen welke gevolgen de Spaanse veroveringen hadden voor Zuid-Amerika.
  
• uitleggen waarom geen enkele kaart van de wereld helemaal juist is.

De aarde is rond, toch?

De aarde is plat en is het middelpunt in het heelal. Heel lang dachten veel mensen dat het zo was. In de tijd van de ontdekkingsreizen kwamen er aanwijzingen dat de aarde een bol is. Een schip leek namelijk achter de horizon te verdwijnen, maar kwam toch terug. 

De Kerk nog de theorie dat de aarde het middelpunt van het heelal was en dat de zon en andere planeten om de aarde heen draaiden. Geleerden beweerden dat het anders was, Galileo Galilei bouwde in 1609 een telescoop, een grote verrekijker. Daarmee kon hij ver in de ruimte kijken

Welke uitvinding heeft het beeld van de wereld veranderd?

1. De verrekijker
2. De telescoop
3. Zonnebril
4. contactlens

Kaarten maken 

In onze tijd zijn alle werelddelen bekend, maar toch bestaat er geen platte wereldkaart die de aarde helemaal juist weergeeft. Probeer maar eens een sinaasappelschil plat op de tafel te drukken. Dat gaat niet zonder dat de schil scheurt. Als je er een tekening van maakt, kun je de stukken tussen de scheuren wel inkleuren. Dat gebeurt ook bij het maken van een kaart. Maar de gebieden die je erbij hebt getekend, maken dat stuk van de wereld op de kaart wel groter. Verschillende kaartenmakers doen dat op een verschillende manier, waardoor wereldkaarten er verschillend uit kunnen zien.

Leg uit waarom de wereldkaarten niet helemaal kloppen?

Rijkdom en nieuwe producten

Na Columbus gingen meer Spaanse en Portugese ontdekkingsreizigers op reis over de Atlantische Oceaan. Hernán Cortés reisde naar Midden- Amerika en kwam aan in het Azteekse Rijk (nu: Mexico). Dit rijk was rond 1500 het grootste en rijkste land in Midden-Amerika. Met een klein leger veroverde Cortés het rijk. Het gebied werd een kolonie van Spanje. De Spanjaarden namen grond in bezit en brachten grote hoeveelheden goud en zilver naar Spanje. Ze wilden ook hun geloof verspreiden. Veel indianen werden onder dwang katholiek.

Wat is een kolonie?

1. Een gebied dat het ‘bezit’ was/is van een ander land.
2. Gebied dat niet hoort bij een ander land.
3. De manier waarop mensen samenleven.
4. Iemand die een bepaald gebied met geweld in bezit neemt.

Noem een gevolg van de Spaanse verovering in Zuid Amerika

In 2016 is een hele stad ontdekt in Cambodja.