Hoofdstuk 1 - Staatinrichting en wetgeving

Hoofdstuk 1 - Staatinrichting en wetgeving

Constitutionele Monarchie 

Nederland is een constitutionele monarchie (Koninkrijk), dat betekent dat de positie van de Koning als staatshoofd is vastgelegd en beperkt door de Grondwet. De Koning heeft voornamelijk een ceremoniële en symbolische rol. Hij is onschendbaar, en de ministers zijn verantwoordelijk voor zijn handelen. Samen met de ministers vormt de Koning de regering, maar de politieke macht ligt bij het gekozen parlement (de Staten-Generaal). De Grondwet regelt de taken en bevoegdheden van de Koning en de andere staatsorganen.

Taken van de Koning

Democratische rechtsstaat

Wat is een Democratische Rechtsstaat?

Nederland is een democratische rechtsstaat. Dit betekent twee  dingen:

• Democratisch: De burgers van Nederland kiezen wie het land bestuurt (via verkiezingen).
• Rechtsstaat: Iedereen, ook de overheid, moet zich aan de Nederlandse wet houden.

Staten-Generaal

Staat, regering en bestuur

Ons land is een staat, omdat op een eigen grondgebied een volk woont, dat een eigen gezag heeft.

• Gedecentraliseerd
• Centrale overheid en decentrale overheden
• Eenheid

Een gedecentraliseerde eenheidsstaat is een staatsvorm waarbij internationaal als eenheid wordt opgetreden en nationaal de macht is gedecentraliseerd, zodat ook lagere overheden bepaalde bevoegdheden hebben.

Provincie

Provinciale Staten (PS): Het Hoofd van de Provincie

• Gekozen volksvertegenwoordiging: Rechtstreeks gekozen door de inwoners van de provincie (vanaf 18 jaar).
• Voorzitter: De Commissaris van de Koning.

Belangrijkste taak:

• Vaststellen van het beleid van de provincie.
• Toezien op de uitvoering van dit beleid.

Bevoegdheden:

Maken en vaststellen van provinciale verordeningen (eigen regels voor de provincie).

Regelen en besturen van de huishouding van de provincie.

• Zittingsduur: 4 jaar

Gedeputeerde Staten

Gedeputeerde Staten zijn een bestuursorgaan dat het dagelijks bestuur van de provincie vormt.

• Het dagelijks bestuur van de provincie.
• Vormen samen met de Commissaris van de Koning het bestuur van de provincie.

• Benoemd voor 4 jaar

Wie is dit?

De Commissaris van de Koning

Wie is de Commissaris van de Koning?

• Een door de regering benoemde rijksambtenaar.
• Benoemd voor een periode van zes jaar.

Belangrijke Functies:

• Voorzitter van Provinciale Staten!
• Voorzitter en lid van Gedeputeerde Staten!
• Ziet toe op een goed verloop van het beleidsproces in de provincie.
• Verantwoordelijk voor rampenbestrijding, openbare orde en veiligheid, en rijkstaken in de provincie.
• Stimuleert samenwerking in de provincie.
• Gaat op werkbezoek bij gemeenten.
• Speelt een rol bij de benoeming van burgemeesters.

De Hoogste Gezagsdrager in de Provincie.

Gemeente

De Gemeenteraad: Het Hoofd van de Gemeente

• Gekozen volksvertegenwoordiging: Rechtstreeks gekozen door de inwoners van de gemeente.
• Voorzitter: De Burgemeester.

Belangrijkste taken:

• Bepalen van de hoofdlijnen van het beleid van de gemeente.
• Controleren of het College van B&W dit goed uitvoert.
• Vaststellen van de begroting en controleren van het financieel jaarverslag.
• Maken van gemeentelijke verordeningen (zoals de APV).

Bevoegdheden: Regelen van de huishouding van de gemeente, naamswijziging van de gemeente, etc.

Zittingsduur: Vier jaar.

Het College van Burgemeester en Wethouders (College van B&W) - Het Dagelijks Bestuur van de Gemeente

Wat is het College van B&W?

• Het dagelijks bestuur van de gemeente.
• Bestaat uit de Burgemeester en de wethouders.

Taken van het College van B&W:

• Uitvoeren van de besluiten van de gemeenteraad.
• Uitvoeren van wetten en regelingen van het Rijk en de provincie (medebewind).
• Verantwoordelijk voor de financiën en de organisatie van de gemeente.

Samenstelling:

• De wethouders worden voor vier jaar benoemd door de gemeenteraad (en mogen geen raadslid zijn).

De burgemeester

Wie is de Burgemeester?

• Een bij koninklijk besluit benoemde functionaris voor zes jaar.
• Voorzitter van de gemeenteraad.
• Voorzitter en lid van het College van B&W.
• Maakt deel uit van het bestuur van de veiligheidsregio.

Belangrijke Taken en Bevoegdheden:

• Handhaving van de openbare orde en veiligheid.
• Bevoegd om bevelen te geven bij verstoring van de openbare orde.
• Gezag bij brand en ongevallen (voor zover de brandweer betrokken is).
• Opperbevel bij rampen.
• Representeert de gemeente.
• Speelt een rol bij het verlenen van koninklijke onderscheidingen.

Het Waterschap

Wat is een Waterschap?

• Een openbaar lichaam (een soort overheidsorganisatie).

Heeft als belangrijkste doel: de waterstaatkundige verzorging van een bepaald gebied. Dit omvat:

• Waterbeheer: Regelen van waterpeil, afvoer van water.
• Waterkeringen: Beheer en onderhoud van dijken en andere bescherming tegen overstromingen.
• Waterkwaliteit: Zorgen voor schoon water.
• Afvalwaterzuivering: In sommige gevallen.