Chanoeka

• Godsdienst
• Middelbare school
• Basisschool
• havo
• Leerjaar 1

Chanoeka

een Joods lichtfeest

joods, religie, volk, tora, anders zijn, anne frank, mozes, israël, israel, feestdagen, chanoeka, hanoeka, hannukah, hanukah, chanukah, tien geboden, jodendom, joden, jood, mozes, einstein, leefregels, volk, jodin, joodse, geloof, joods cultureel kwartier, joods historisch museum, joods historisch kwartier, museum, historisch, cultuur, cultureel, loofhut, jodenvervolging, tweede wereldoorlog, oorlog, godsdienst, religie, joods museum, joods museum junior, levensbeschouwing, diversiteit, divers, jood leven, holocaust, christendom, islam, wereldreligie, tora, synagoge, junior, kindermuseum, max, matze, max de matze, hollander, familie hollander, licht, feest, lichtfeest, kerst, kerstmis, kaarsen, olie, winter, winterfeest, donker, duisternis, lichtjes, lichten, google, feesten, museum, religie, lessonup, lesson up, les, hanuka, hanukah, chanuka, chanukah, chanoekah, blink, malmberg, zwijsen, forum, feniks, 

Wat weet je allemaal nog over het jodendom?

Heb jij weleens van Chanoeka gehoord?

Ja

Nee

 Welke lichtfeesten ken je?

Zonnewende

Kerstmis

Divali

Chanoeka

Welke lichtfeesten kennen de leerlingen? Ze koppelen nu de afbeeldingen bij de termen.
Wat weten ze ervan? Bij welke cultuur/religie hoort het?
Haal dit kort op bij de leerlingen. 

Vul eventueel aan:

Zonnewende: Het moment waarop de zon de zuidelijkste positie heeft bereikt. Het is dan de kortste dag en langste nacht. Hierna worden de dagen weer langer. Een lichtere periode breekt aan. In verschillende culturen wordt dit moment gevierd met het maken van vuur. (Vroeger door de Germanen en Vikingen bijvoorbeeld.)

Kerstmis: Een eeuwenoud midwinterfeest waarop door christenen de geboorte van Jezus Christus  wordt gevierd. Er branden lampjes in de kerstboom.

Divali: Een hindoeïstisch feest waarbij de overwinning van het goede over het kwade centraal staat, de overwinning van het licht over de duisternis. Schaaltjes met geklaarde boter en een katoenen lont worden aangestoken.

Chanoeka: Dit Joodse lichtfeest wordt verder toegelicht tijdens deze les.

Hoeveel kaarsen steek je aan op Chanoeka? 

Chanoeka is ook een lichtfeest. 

Vertel dat we naar Froukje gaan luisteren in het filmpje. 

Dit is de luistervraag: 

Hoeveel kaarsen steekt Froukje aan op Chanoeka?

Hoeveel kaarsen steek je aan op Chanoeka?

1. Elke avond 8 kaarsen
2. Elke avond een kaarsje minder: van 8 tot 1
3. Elke avond een kaarsje meer: van 1 tot 8
4. Elke avond 1 kaarsje

Toelichting:

Chanoeka heeft 8 dagen. Elke dag steekt ze er één meer aan. Dat is 1+2+3+4+5+6+7+8=36 kaarsjes. 

Op de dag van het filmpjes steekt ze 7 kaarsjes aan; het is de 7e dag van Chanoeka.

(Elke dag gebruik je een hulpkaars waarmee je de kaarsjes aansteekt. Als je die meetelt, kom je op 44 kaarsjes uit.)

In welk tijdvak vond het verhaal van Chanoeka plaats?

1. Jagers en Boeren (... tot -3000)
2. Grieken en Romeinen (-3000 tot 500)
3. Monniken en Ridders (500 tot 1000)
4. Steden en Staten (1000 tot 1500)

Toelichting:

Het verhaal van Chanoeka vond plaats in het tijdvak Grieken en Romeinen.

Deze kandelaar (menorá) met zeven armen brandde altijd in de tempel in Jeruzalem. Chanoeka (Inwijdingsfeest) wordt gevierd ter herinnering aan de herinwijding van de Tempel door de Makkabeeën, nadat deze, in het jaar 165 voor de gewone jaartelling, de Grieken verslagen hadden.

Een kruikje reine olie werd gevonden waarmee de menora in de tempel weer aangestoken kon worden. Deze bleef wonder-boven-wonder niet één, maar wel acht dagen branden. 

Waar gaat Chanoeka niet over?

1. Inwijding van de tempel
2. Jezelf mogen zijn
3. Dienst voor de Romeinse keizer
4. Olie die niet 1 maar 8 dagen brandde

Toelichting:

Drie antwoorden kloppen:
Na de overwinning op de Grieken werd de tempel in Jeruzalem opnieuw ingewijd. Ze wilden de menora (kandelaar) weer aansteken. Uiteindelijk vonden ze 1 kruikje olie dat niet 1 maar wel 8 dagen bleef branden. - Dit verhaal gaat ook over behoud van de eigen (Joodse) identiteit: jezelf mogen zijn.

Wat betekent licht in jouw leven?

Vraag wat voor betekenis licht voor de leerlingen heeft en voor hun leven. Ze kunnen dit onderling bespreken en dan invullen in het woordweb.

Bespreek een aantal dingen uit het woordweb en vraag waarom juist dat voor diegene belangrijk is.

Het Lichtjesfeest (Chanoeka)

Ze kregen de macht terug over Jeruzalem en de Tempel.

Dit feest gaat over hoe de Makkabeeën, een kleine groep Joodse rebellen, wonnen van de veel grotere Seleucidische legers.

Bij de herinwijding van de Tempel vonden de Joden genoeg olie om de Menora maar één dag te laten branden.

Het herinnert aan de heropening van de Tweede Tempel in Jeruzalem in de tweede eeuw voor Christus.

Maar de olie brandde acht dagen lang, genoeg tijd om nieuwe olie te maken.

Chanoeka, ook wel gespeld als Chanukah of Hanukkah, is een acht dagen durend Joods feest dat bekend staat als het Feest van de Lichtjes. Het herdenkt de herinwijding van de Tweede Tempel in Jeruzalem in de tweede eeuw voor Christus, nadat deze was ontwijd door de Seleucidische koning Antiochus IV Epiphanes. 

Chanoeka begint op de 25e dag van de maand Kislev in de Hebreeuwse kalender, wat meestal in december valt.

Belangrijke Aspecten van Chanoeka:

Historische Achtergrond:

Makkabeeënopstand: Chanoeka viert de overwinning van de Makkabeeën, een kleine groep Joodse rebellen, over de veel grotere en beter uitgeruste Seleucidische legers. 

Na hun overwinning herwonnen de Makkabeeën de controle over Jeruzalem en de Tempel.

Wonder van de Olie: Een centraal onderdeel van de Chanoeka-geschiedenis is het wonder van de olie. 

Bij de herinwijding van de Tempel vonden de Joden slechts een kleine hoeveelheid rituele olie, genoeg om de Menora (de kandelaar) slechts één dag te laten branden. Wonderbaarlijk genoeg brandde de olie echter acht dagen, de tijd die nodig was om nieuwe, ritueel zuivere olie te maken.

Hoe wordt het Lichtjesfeest gevierd?

Het belangrijkste ritueel  is het aansteken van de Menora. Elke avond van Chanoeka wordt een extra kaars aangestoken. Zo branden er acht kaarsen op de laatste avond.

Families en vrienden komen samen voor feestelijke maaltijden en om de Menora aan te steken.

Er wordt gebeden, gezongen, en er worden spelletjes gedaan.

Chanoeka is een feest van licht en wonderen.

Men geeft elkaar cadeautjes.

Tradities en Rituelen:

Menora aansteken: Het belangrijkste ritueel van Chanoeka is het aansteken van de Menora (of Chanoekia), een speciale kandelaar met negen armen. Elke avond van Chanoeka wordt een extra kaars aangestoken, te beginnen met één kaars op de eerste avond en eindigend met acht kaarsen op de laatste avond. De negende arm, de sjamasj, wordt gebruikt om de andere kaarsen aan te steken.

Gebeden en Zegeningen: Bij het aansteken van de Menora worden speciale gebeden en zegeningen uitgesproken, zoals de "Ha-nerot Halalu" en "Maoz Tzur".

Dreidel Spelen: Een populair spel tijdens Chanoeka is het spelen met de dreidel, een vierzijdige tol met Hebreeuwse letters die staan voor "Nes Gadol Haya Sham" ("een groot wonder gebeurde daar").

Lekkernijen: Traditionele Chanoeka-gerechten zijn vaak gefrituurd in olie, ter herinnering aan het wonder van de olie. Voorbeelden zijn latkes (aardappelpannenkoeken) en sufganiyot (gevulde donuts).

Viering en Gemeenschap:

Feestelijke Maaltijden: Families en vrienden komen samen voor feestelijke maaltijden en om de Menora aan te steken.

Liederen en Verhalen: Liederen zoals "Maoz Tzur" en verhalen over de Makkabeeën en het wonder van de olie worden gedeeld.

Chanoeka is ook een tijd voor het geven van cadeautjes, vooral aan kinderen. Het geven van cadeaus is een moderne toevoeging aan de traditionele viering en helpt de feestelijke sfeer te versterken. Naast cadeautjes krijgen kinderen vaak ook geld, bekend als "Chanoeka-geld" of "gelt", soms in de vorm van chocolademunten.

Chanoeka is een feest van licht, wonderen, en de veerkracht van de Joodse identiteit en traditie. Het is een tijd van vreugde, samenzijn, en het vieren van de wonderen uit het verleden en de hoop voor de toekomst.

Hoe vond je deze les?

😒🙁😐🙂😃