V3C Tijdvak 9 Eerste Wereldoorlog les 12 (4.3) Twee Revoluties

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Welkom in de geschiedenisles!

Plattegrond

Telefoon in je zakkie!

Wat gaan we doen vandaag?

• Theorie marxisme en communisme

• Rusland: adviseur van de Tsar
• De revolutie van 1917 verklaren

• Afsluiting  

Leerdoelen

H4. Rusland kleurt rood

4.1 Oriëntatie: op het rode plein

26. Je weet dat Rusland een Tsarenrijk was met een landbouwsamenleving en weinig industrie tot 1917

4.2 De laatste Tsaren

27. Je kent de begrippen Tsar, lijfeigenschap, Bourgeoisie, anarchisten, communisten (bolsjewieken & mensjewieken), bloedige zondag

28. Je weet dat Rusland al langere tijd vóór het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog interne problemen had: verzet vanuit politieke groepen, moeizame modernisering en de gevolgen van bloedige zondag.

29. Je weet dat de Tsaren alle vormen van verzet met geweld onderdrukten (R)

30. Je legt uit waarom in Rusland tsaar Nicolaas II in februari 1917 moest aftreden. (R)

De Russische piramide

De Tsaar

1. Orthodoxe geestelijken

2. Bojaren (= adel)

3. Bourgeoisie, middenstanders

     boeren

De 1e en 2e stand betalen geen belastingen 

Wie was er aan de macht voor de Russische Revolutie?

1. Lenin
2. Tsaar Nicolas II
3. Raspoetin
4. De Voorlopige Regering

Wanneer brak de Russische Revolutie uit?

1. 1905
2. 1914
3. 1917
4. 1919

Wat wil het communisme?

1. Een samenleving waarin er geen eigen bezit is en waar iedereen gelijkwaardig is.
2. Een samenleving waarin er wel eigen bezit is en waar iedereen gelijkwaardig is.
3. Een samenleving waarin er één sterke leider is en er geen eigen bezit is.
4. Een samenleving waarin er één sterke leider is en waar wel eigen bezit is.

Adviseren van historisch persoon

Instructie

• Keuzes maken wat jij denkt dat juist is.
• Denk na waarom je de keuze hebt gemaakt

1917: Wat is er tot nu toe gebeurd?

Afschaffing lijfeigenschap (1861)

Bloedige zondag en de oprichting van de Doema (1905)

Start WO1 (1914)

De Februari revolutie

In de winter van 1917 lijkt het einde in zicht van de regering van de Tsaar. De oorlog gaat niet goed, en omdat bijna al het voedsel naar het front is gestuurd heerst er in de steden een strenge hongersnood. Mensen zijn niet alleen ontevreden, maar woest! Er ontstaan meerdere stakingen en protesten, vaak met geweld en doden als gevolg. 

Naast dat de bevolking roept om brood, zijn zij sommigen begonnen met roepen dat de tsaar moet aftreden. 

Welk advies geef jij de tsaar?

Tekening van de troonafstand van Nicholaas II

https://www.history.com/this-day-in-history/february-revolution-begins

Welk advies geef je de Tsaar?

1. Zet het leger in en onderdruk de bevolking! We zullen ze leren niet naar de wil van de Tsaar te luisteren.
2. Ga in gesprek met de bevolking, hun zorgen zijn valide. We moeten kijken naar hoe we ervoor kunnen zorgen dat de rust wederkeert.

Uitkomst

Ook het leger besluit kort na een aantal demonstraties en stakingen om zich tegen de tsaar te keren. Hierdoor heeft de Tsaar geen steun meer en moet hij aftreden.

Er ontstaat een hevige discussie onder de bevolking over wie er nu Rusland moet gaan besturen en wie de macht hoort te krijgen. De Doema, die overwegend uit liberale rijkelui bestaat? of toch de Sovjet van Petrograd (Sint-Petersburg), die de arbeiders vertegenwoordigt?  De Doema besluit een Voorlopige Regering samen te stellen. Deze Voorlopige regering ging verder met het voeren van oorlog tegen Duitsland. Een onpopulair besluit. Veel soldaten deserteerden en de steun voor de voorlopige regering neemt sterk af.

Net na de Februari revolutie keert Lenin terug naar Rusland, in zijn speeches blijft het volgende herhalen: brood, land, vrede.

Hij en zijn bolsjewieken vinden dat er een revolutie moet worden gestart.

Dit deed hij door in oktober van het jaar 1917 een staatsgreep te plegen (Oktober revolutie).

Hierin was Lenin succesvol, de toekomst voor jou al dienaar van het oude regime is onzeker...

Lenin, Trotsky, en zijn bolsjewieken. (midden, Trotsky salueert)

Russische Revolutie

1917

Theorie van Marx (Marxisme) 

Theorie van denker Karl Marx: Marxisme

Oorzaak-gevolg

• Indirecte oorzaken: ik heb slecht geslapen, niet goed opgelet in de les, huiswerk niet gemaakt, lage concentratie
• Directe oorzaak (aanleiding): de toets slecht gemaakt

Gebeurtenis:  Ik haal een drie voor mijn geschiedenis PTO

• Korte termijn gevolg: mijn ouders zijn boos, ik ben teleurgesteld, daling motivatie
• Lange termijn gevolg: meer slechte cijfers,  opleiding niet gehaald :c

Continuïteit 

Verandering

&

De vaardigheid Continuïteit en verandering gaat over zaken die hetzelfde of juist anders zijn na verloop van tijd. 

Jij moet kunnen:

1. Je vergelijkt situaties uit verschillende tijdvakken met elkaar en met het heden.
2. Je onderscheidt historische veranderingen in tempo (tamelijk snel en plotseling of langzaam en geleidelijk) en intensiteit.
3. Continuiteit en verandering uitleggen op het gebied van politiek & bestuur, economie en sociale verhoudingen en in de cultuur & mentaliteit 

Marxisme is theorie. Dit moet nog wel worden omgezet naar praktijk. 

Probleem voor alle revolutionairen en mensen die andere samenleving willen:

Marxisme (en andere theorieën) zijn gebaseerd op een Industriële samenleving. Rusland is dat niet. 

Dus wat moeten de communisten doen? Wachten op de industrialisatie? 

Er komen twee communistische groepen: 

Bolsjewieken: 'Minderheid'; de harde marxistische revolutionairen olv Lenin

Mensjewieken: 'Meerderheid'; de gematigde, eerder sociaal-democratische revolutionairen

Bron met tekst: "Kameraad Lenin veegt de wereld schoon"
1. Wie veegt Lenin weg? Noem minimaal twee figuren.
2. Is deze bron een spotprent? Leg je antwoord uit.

1. Is de maker een voor- of tegenstander van Lenin? Gebruik bronelementen
2. De tekst onder de poster is in het Russisch. Hoe helpt dit je te bepalen of de maker voor- of tegenstander van Lenin is?

Februari 1917

• Voedselrellen en stakingen

• Demonstraties tegen de Tsaar

• Voorlopige (democratische) regering

• Tsaar treedt af en wordt gearresteerd
• De REGERING VECHT WEL DOOR TEGEN dUITSLAND 

Oktober 1917

• Onrust in Rusland blijft
  

• Duitsland(!) helpt Lenin, Rusland binnen te smokkelen (april 1917)

• Communisten o.l.v. Lenin grijpen de macht en de voorlopige regering wordt afgezet: Lenin wil wél stoppen met de oorlog
• 
  

Vrede met Duitsland

Communisme!! 

alle grond aan de boeren

alle macht aan de sovjets

alle fabrieken aan de arbeiders

Vrede van Brest-Litovsk

1918

• Het communistische Rusland (later: Sovjet-Unie) sluit vrede met Duitsland en laat zijn oude bondgenoten, Engeland en Frankrijk, in de steek
• Let op: de Sovjet-Unie wordt geen bondgenoot van Duitsland.

2 Revoluties

Lenin-versie van communisme: eenpartijstaat met socialisme is de noodzakelijke tussenstap.

Het einde nadert

Nadat Lenin de macht overnam wordt de oorlog met Duitsland stopgezet (Brest-litovks overeenkomst, 1918). Verder voert Lenin het oorlogscommunisme in. Iedereen moest doen wat hij en zijn bolsjewieken zeiden. Op deze manier zorgt hij ervoor dat zijn regering de middelen heeft om aan de macht te blijven. Iedereen die niet luisterde werd als vijand gezien en gestraft. Her en der, zoals in Oekraïne, ontstaan opstanden tegen het bolsjewistische regime.

Ook voor jou wordt duidelijk dat als adviseur van de tsaar je niet veilig bent. Je staat voor een moeilijke keuze. Blijf je in dienst van de tsaar? Of zoek je het geluk elders?

Welk lot kies jij?

Opstand van gewapende arbeiders in Oekraïne, 1918.

Welk lot kies jij?

1. Blijf in dienst van de tsaar
2. Ga uit dienst van de tsaar.

Uitkomst

De keuze om uit dienst te treden van de tsaar blijkt de juiste te zijn.

Kort na je keuze breekt er namelijk een bloedige burgeroorlog uit. Je besluit onderdeel te worden van de Witten, een verzameling van tsaar loyalisten, niet bolsjewistische communisten, edelen, liberalen en nog veel meer. Zij strijden tegen de Roden.  Beide kanten begaan vreselijke daden zoals martelingen en executies. Ook jij neemt hier deel aan...

De tsaar en zijn familie, die sinds de oktober revolutie huisarrest hadden, worden niet gespaard en worden doodgeschoten, dit zodat ze nooit meer aan de macht konden komen.

De burgeroorlog woedde van 1918 tot 1922, in dat laatste jaar weet Lev Trotski met het Rode leger de Witten te verslaan.

Illustratie van de moord op de familie Romanov (Tsaar en zijn familie),

Begrippen uit deze les

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Welk advies geef je de Tsaar?

1. Tsaar, schaf het lijfeigenschap af!
2. Tsaar, behoud het lijfeigenschap

Welk advies geef je de Tsaar?

1. Schiet de opstandelingen dood! Ze zijn een gevaar voor de orde en stabiliteit van Rusland!
2. Wacht met schieten! We weten niet wat de bevolking precies wilt. Laten we ze uithoren en dan een beslissing maken wat te doen.

Welk advies geef je de Tsaar?

1. Tsaar! Neem het bevel van de troepen over en leid ons naar de overwinning!
2. Tsaar! Laat de generaals hun werk doen, alleen dan zullen we de oorlog winnen. U bent elders nodig.

Welk advies geef je de Tsaar?

1. Zet het leger in en onderdruk de bevolking! We zullen ze leren niet naar de wil van de Tsaar te luisteren.
2. Ga in gesprek met de bevolking, hun zorgen zijn valide. We moeten kijken naar hoe we ervoor kunnen zorgen dat de rust wederkeert.

Welk lot kies jij?

1. Blijf in dienst van de tsaar
2. Ga uit dienst van de tsaar.

Februari 1917

• Voedselrellen en stakingen

• Demonstraties tegen de Tsaar

• Voorlopige (democratische) regering

• Tsaar treedt af en wordt gearresteerd

2 Revoluties

Vrede met Duitsland

alle grond aan de boeren

alle macht aan de sovjets

alle fabrieken aan de arbeiders