Les 1 Democratie

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Politiek juridisch

Burgerschap

Lesplanning

- Korte terugblik en vooruitblik (5 min.)

- Leerdoelen (2 min.)

- Theorie: democratie  (10 min.)

- Zelfstandig werken (10 min.)

- Theorie: dictatuur en grondwet (10 min.)

- In gesprek: botsende grondrechten (30 min.)

- Afsluiting: leerdoelen behaald? (10 min.)

Terugblik

De eerste toets Burgerschap

Ervaringen uitwisselen

Wat gaat goed?

Wat kan beter?

Hoe zat het ook alweer?

Burgerschap

Leerdoelen

- Je weet wat een democratie is

- Je kunt uitleggen waarom Nederland een democratie is

- Je weet wat een dictatuur is

- Je kent de verschillen tussen een democratie en een dictatuur

- Je weet wat de grondwet inhoudt én betekend

- Je denkt na over botsende grondrechten

'Het volk regeert'

Democratie betekent letterlijk 'regering van het volk'.

De meerderheid van het volk beslist.

Iedere stem telt even zwaar.

Iedere burger van 18 jaar en ouder heeft invloed op het bestuur van het land door een volksvertegenwoordiging te kiezen: het parlement. Zij staan dus voor de Nederlandse kiezers. Het parlement bestaat uit de Eerste en de Tweede Kamer.

Verkiezingen

Iedere burger van 18 jaar en ouder heeft invloed op het bestuur van het land door een volksvertegenwoordiging te kiezen: het parlement. 

Power to the people!

Kiesrecht: het recht van een individu om deel te nemen aan het politieke proces in een land of andere bestuurlijke eenheid of organisatie door middel van verkiezingen.

Passief kiesrecht: het recht om zich kandidaat te stellen bij verkiezingen. 

Actief kiesrecht, ook wel stemrecht genoemd: het recht een stem uit te brengen bij verkiezingen.

!Kiesrecht is een van de belangrijkste mensenrechten!

Het gaat hier om het zelf invloed uitoefenen op de lokale of landelijke politiek.

Burgers kunnen ook zelf invloed uitoefenen op de lokale of landelijke politiek. Bijvoorbeeld door e-mails te sturen naar Kamerleden of gemeenteraadsleden. Ze kunnen ook een petitie aanbieden of een burgerinitiatief beginnen.

Tweede Kamer

Eerste Kamer

Het parlement: gekozen volksvertegenwoordiging

De verkiezingen zijn de basis van de democratie. De politici die wij kiezen, gaan namens ons de besluiten nemen en wetten maken.

Wie kiezen wij?

2021

2022

2021

2024

2021

2023

Vervroegde verkiezingen

• De vervroegde Tweede Kamerverkiezing vond plaats op 22 november 2023.
  
• De laatste Tweede Kamerverkiezing vond plaats op 17 maart 2021.
  
• Normaal gesproken vindt de Tweede Kamerverkiezing om de 4 jaar plaats, of eerder als een kabinet valt en er ontbindingsverkiezingen worden gehouden.

Verkiezingen

Op 22 november 2023 waren er Tweede Kamerverkiezingen.

Ben jij naar de stembus gegaan?

Waarom wel of niet?

Er zitten vier partijen in ons kabinet. Zij moeten compromissen sluiten!

Stelling

• Wat als alleen jonge 

mensen hadden gestemd?

• Wat is het nadeel van het 

niet opdagen van jongeren

tijdens verkiezingen?

• Hoe krijgen we jongeren naar

de stembus?

Instagram

- represent.jezelf

Opdrachten maken

Maak alle kennisvragen 

paragraaf 1 Democratie en verkiezingen

Niet elk land is een democratie

Vraag:

• Vind je dat Nederland andere landen mag steunen die een dictatuur hebben? Of moeten ze juist zorgen dat ze naar een democratie gaan? Waarom vind je dat? •

Denk je dat Nederland zelf ook een dictatuur zou kunnen worden? Toelichting: ook in landen waar een trias politica is kan een dictatuur de huidige regering omverwerpen. Door een staatsgreep of revolutie kan een land dus naar een dictatuur gaan.

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/03/17/liveblog-presidentsverkiezing-rusland-poetin/

Vladimir Poetin wint de Russische presidentsverkiezingen met een monsterscore.

• Volgens de eerste exitpolls koos ruim 87 procent van de Russen die gingen stemmen voor Poetin, de opkomst zou op zo'n 73 procent liggen.
  
• Echte tegenstand had Poetin niet, zijn uitdagers waren 'nepkandidaten'.
  
• De buitenparlementaire oppositie staat grotendeels buitenspel. Hun leider, Aleksej Navalny, is een maand geleden plots gestorven tijdens zijn gevangenschap in het hoge noorden. Voor de oppositie is het duidelijk dat Navalny is vermoord door het Russische bewind. Maar nu hij er niet meer is, ontbreekt ook een duidelijke leider van het verzet tegen Poetin.
• Normaal gezien kon de Russische president zich niet meer verkiesbaar stellen, maar hij liet de grondwet wijzigen waardoor hij zelfs bij de volgende verkiezingen in 2030 nog eens kan opkomen.

Voor je samengevat

Nog even over de uitslag van de verkiezingen van 22 november 2023...

De Uitslag 

a. Welke partij werd de grootste partij?

b. Vergelijk de uitslag van 2021 met die van nu. Welke partijen hebben zetels gewonnen?

c. De partij die het meest verloor, was …

d. Heeft de huidige regeringscoalitie ook nu een meerderheid? (VVD, CDA, D66, CU)

e. De politieke voorkeur van stemmend Nederland is vooral LINKS / MIDDEN / RECHTS, want …

f. Ik denk dat de regeringscoalitie nu gevormd zal worden door:

ACTUEEL

Wilders' zegt: 

1. "Moskeeën worden verboden, de koran gaat in de ban." 
2. "Er komt geen asielzoeker meer in."

3. "Alle Pieten weer zwart."

Maar ...

1. Vrijheid van geloof (art. 6). 
2. VN - Vluchtelingenverdag is gebaseerd op mensenrechten als recht op veiligheid en vrijheid.
3. Verbod op discriminatie (art. 1)

Dat neemt niet weg dat er straks alsnog een coalitieakkoord zou kunnen komen met plannen die tegen de rechtsstaat in gaan. In principe is er niemand die dat kan tegenhouden, zegt Van Emmerik. ,,Maar mensen die het met plannen niet eens zijn, kunnen wel naar de rechter stappen.”

Grondwet

• De Grondwet is het fundament van de Nederlandse rechtsstaat. 
• In de Grondwet staan de basisregels die in Nederland gelden en waar iedereen die zich in Nederland bevindt aan heeft te houden.
• De Grondwet bestaat uit twee delen. Het eerste deel bevat de grondrechten. Het tweede deel gaat over de manier waarop ons land bestuurt moet worden en de rechtstaat. 
• Bekende grondrechten zijn o.a. vrijheid van meningsuiting, vrijheid van geloof, gelijkheidsbeginsel, ... 
• Er is géén hiërarchie: elk grondrecht heeft dezelfde waarde.  

Botsende grondrechten

Jullie worden ingedeeld in groepjes van 4 studenten. 

Elk groepje krijgt een eigen casus waarin twee grondrechten met elkaar botsen. 

Elk groepje bedenkt argumenten waarom het ene grondrecht in die casus belangrijker is dan het andere grondrecht en andersom. (10 min.)

Vervolgens presenteren jullie beide kanten van het verhaal aan de rest van de klas. 

Daarna volgt een kleine discussie. (20 min.)

Quiz: heb jij de leerdoelen behaald?

10 vragen over deze les

De winnaar krijgt een bonuspunt!

Deze foto gaat over...

1. Democratie
2. Dictatuur

Normale mensen uit het volk beslissen mee over de politiek.

1. Democratie
2. Dictatuur

Een persoon of groep is de baas van het land, bijvoorbeeld een monarchie of een geestelijk leider, dit is een...

1. Democratie
2. Dictatuur

De inwoners hebben grondrechten vastgelegd in de grondwet en dit worden controlerend nageleefd.

1. Democratie
2. Dictatuur

Het demonstratierecht wordt gewaarborgd.

1. Democratie
2. Dictatuur

Alles wat op social media komt wordt gecontroleerd

1. Democratie
2. Dictatuur

Wat betekent het als de overheid censuur toepast?

1. De overheid bemoeit zich niet of nauwelijks met de inhoud van de media.
2. De overheid controleert vooraf wat er in de media gepubliceerd wordt.
3. De overheid legt achteraf straf op als je iets hebt gepubliceerd wat niet mag.
4. De overheid zorgt voor een media-aanbod met verschillende invalshoeken.

Wat is GEEN overheid?

1. bedrijf
2. burgemeester
3. politie
4. gemeente

In een democratie worden burgers beschermd door de overheid.

1. Waar
2. Niet waar

In een democratie moet de overheid zich ook aan de wet houden.

1. juist
2. onjuist