9. hoorcollege 4.3 ZW aan opdracht 1

Tijdvak 4: Tijd van steden en staten.

1000-1500

4.3 De paus en de kruistochten
1 / 30
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

In deze les zitten 30 slides, met tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Tijdvak 4: Tijd van steden en staten.

1000-1500

4.3 De paus en de kruistochten

Slide 1 - Tekstslide

Tijd van steden en staten
1000-1500

Slide 2 - Tekstslide

Kenmerkende aspecten
13. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor he therleven van een agrarisch-urbane samenleving.
14. De opkomst van stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
15. Het begin van staatsvorming en centralisatie.
16. Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijk macht het primaat behoorde te hebben.
17. De expansie van de christelijke wered naar buiten toe, onder andere in de vorm van kruistochten.
Ken je ze nog?!

Slide 3 - Tekstslide

3.2 Het christendom in Europa
4.3 De paus en de kruistochten
KA
16. Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijk macht het primaat behoorde te hebben.
17. De expansie van de christelijke wered naar buiten toe, onder andere in de vorm van kruistochten.

leerdoelen:
1. Je kunt d everschillen uitleggen tussen de wereldlijke en geestelijke macht.
2. Je kunt met voorbeelden uitleggen waardoor de paus streefde naar vergroting van zijn macht.
3. Je kunt uitleggen waardoor en hoe het machtstreven van de paus leidde tot het Oosters Schisma.
4. Je kunt uitleggen waardoor en hoe het machtstreven van de paus leidde tot conflichten met de keizer en de koningen, zoals de investituurstrijd.
5. Je kunt de oorzaken en gevolgen van de ruistochten beschrijven.

Slide 4 - Tekstslide

Tijd van Steden en Staten
De paus en de kruistochten

Slide 5 - Tekstslide

Voor middeleeuwse christenen was God almachtig. Hij bepaalde ook de machtsverhoudingen op aarde. 

De afbeelding hiernaast is een bekende voorstelling van de tweezwaardenleer. De keizer krijgt een zwaard wat staat voor wereldlijke macht (macht over landen en mensen). De paus krijgt een zwaard wat staat voor geestelijke macht (kerk en gelovigen.


Slide 6 - Tekstslide

Volgens de tweezwaardenleer waren de geestelijke macht en wereldlijke macht gelijkwaardig. Toch zien we dat tijdens de late Middeleeuwen de paus dit anders begon te zien: de geestelijke macht stond boven de wereldlijke macht! 

Christenen in het Byzantijnse Rijk - ontstaan uit het Oost-Romeinse Rijk - accepteerden dit gedrag van de paus niet. De leider van de Byzantijnse kerk, de patriarch, was het niet eens over de macht van de paus en over het gebruik van gebeden tijdens de kerkdienst. 

Slide 7 - Tekstslide

Slide 8 - Tekstslide

Door de meningsverschillen tussen de West-Europese Kerk (paus) en de Oosterse Kerk (patriarch) ontstond er een schisma: een kerksplitsing (1054). 
Het Oosters Schisma 1054

Slide 9 - Tekstslide

Het was al eeuwenlang de gewoonte dat de inwoners van een bisdom zelf hun bisschop mochten kiezen. Daarna benoemde de paus de gekozene officieel en gaf hem drie symbolen.  

Investituur: Aan een nieuwe bisschop de symbolen van het bisschopsambt geven: een ring, een mijter en een staf. 
Investituurstrijd

Slide 10 - Tekstslide

Slide 11 - Tekstslide

Leg uit welke macht je in deze bron ziet. 

Slide 12 - Tekstslide

  • In de loop van de Middeleeuwen probeerde de paus steeds meer invloed te krijgen op de bisschopskeuze. 
  • Daarbij komt paus in conflict met gelovigen in de bisdommen, maar ook met keizers en koningen. 
  • Deze kozen en benoemden namelijk zelf bisschoppen en stelden die dan tegelijk aan als leenman. 
  • Omdat een bisschop niet mag trouwen krijgt bij overlijden de koning of keizer het leen weer terug. 
  • Pausen wilden die wereldlijke invloed op bisschopsbenoemingen niet. Dat is iets voor de geestelijke macht! 

Investituurstrijd: strijd tussen de keizer en de paus over het benoemen van bisschoppen. 

Slide 13 - Tekstslide

Byzantium bedreigd
In het midden van de elfde eeuw veroverden de Turkse islamitische Seldjoeken een groot deel van de Arabische gebieden. Ook Palestina werd veroverd terwijl dit voor de christenen erg belangrijk was. 

Slide 14 - Tekstslide

Rond 1080 werd ook Constantinopel, de hoofdstad van het Byzantijnse Rijk, bedreigd door dit gevaar. De Byzantijnse keizer vroeg daarom bij de paus om hulp. 
Paus Urbanus II hielp maar al te graag: hij hoopte zo de Oosterse kerk weer onder zijn gezag te krijgen.  

Slide 15 - Tekstslide

Lezen tekst op pagina 77

Slide 16 - Tekstslide


Kruistocht: gewapende strijd waar de paus het initiatief toe nam. 

Waarom initieerde de paus deze kruistochten? blz 77 bron 21

  1. Christelijk gebied terug in christelijke handen voor pelgrims.
  2. Om de macht van de kerk te vergroten. 
  3. Uitbreiding van het christendom. 

Slide 17 - Tekstslide

Slide 18 - Tekstslide

De eerste kruistocht
Enkele feiten en weetjes over de kruistochten:

  1. De eerste Kruistocht was in 1096 (70.000 op pad, 15.000 mensen kwamen aan.
  2. De laatste (en negende) was in 1291. 
  3. Er waren ook kruistochten binnen Europa (Spanje) en naar Egypte. 
  4. Tussen de 1 en 3 miljoen mensen stierven. 
  5. Duizenden Friezen hebben meegedaan aan meerdere Kruistochten. 



Slide 19 - Tekstslide


Waarom luisterde veel mensen naar de oproep? 

Iedere deelnemer aan de kruistocht kreeg van de paus een volle aflaat (vergeving van alle zonden). 

Slide 20 - Tekstslide

De leiding over deze kruistochten was vaak voor jonge edelen. Zij hadden of konden geen leen krijgen in Europa en hoopten deze te verkrijgen in Palestina. 


Sommige kruisridders verkregen de macht in enkele gebieden in Palestina en dit noemen we kruisvaarderstaten. Koninkrijk Jeruzalem het belangrijkste. 



Slide 21 - Tekstslide

Vaak slaagden de Seldjoeken er weer in om kruisvaarderstaten (vooral Jeruzalem) te heroveren. Dit betekende dat er steeds weer nieuwe kruistochten kwamen. 

Tijdens de Vierde Kruistocht (1202-1204) gaat het gruwelijk mis. In plaats van Jeruzalem te heroveren meren de kruisridders aan in Constantinopel en plunderen de stad. 

Wat zal de paus hiervan hebben gevonden .. ?

Constantinopel geplunderd

Slide 22 - Tekstslide

Slide 23 - Tekstslide

Economische en culturele gevolgen
Ondanks de vele kruistochten wisten Islamitische heersers uiteindelijk de kruisvaarderstaten te veroveren. De kruistochten versterkten de tegenstellingen tussen christenen en moslims. Toch kwam het in vredestijd later tot voordelige handelscontacten en culturele uitwisselingen (numerieke stelsel, wiskunde en medische kennis).  

Economische gevolgen: West-Europeanen maken kennis met luxeproducten uit het oosten.

Culturele gevolgen: Een hernieuwde kennismaking met de ideeen en werken uit de Oudheid. 

Slide 24 - Tekstslide

Beeldmateriaal

Slide 25 - Tekstslide

Slide 26 - Video

Slide 27 - Video

Kenmerkende aspecten
13. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor he therleven van een agrarisch-urbane samenleving.
14. De opkomst van stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
15. Het begin van staatsvorming en centralisatie.
16. Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijk macht het primaat behoorde te hebben.
17. De expansie van de christelijke wered naar buiten toe, onder andere in de vorm van kruistochten.
Ken je ze nog?!

Slide 28 - Tekstslide

Aan de slag
Werk verder aan opdracht 1 voor tijdvak 4, maak het af.

Voer de feedback opdracht uit samen met een medeleerling

Slide 29 - Tekstslide

Aan de slag

Werk aan opdracht 1 voor tijdvak 4, probeer zo ver mogelijk te komen.

Slide 30 - Tekstslide