Roos van Leary

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Roos van Leary 

Programma

• Uitleg Roos van Leary
• Filmpje
• Test 
• Casus 'Verstikkende zorg'
• Casus 'Betweter"

Beroepshoudingsformulier

Formuleren SMART leerdoelen 

Wat is de Roos van Leary

Gedrag is te voorspellen. De Amerikaanse psycholoog Timothy Leary ontdekte dat de manier waarop mensen reageren in veel gevallen voorspelbaar is. Bepaald gedrag roept een bepaalde reactie op. Vanuit dit gegeven is gedrag te voorspellen en te beïnvloeden.

Interactiecircel 

De Roos Van Leary is een interactiecirkel in de vorm van een windroos en geeft een schematische weergave van verschillende gedragsmogelijkheden en het effect daarvan op anderen. Het geeft inzicht om bewust keuzes te maken in actie en reactie.

De basis: het assenstelsel

Mensen hebben in relaties met andere mensen twee basisbehoeften:

• We willen invloed hebben op anderen
  
• We willen erkend worden voor onze kwaliteiten
  

Je wilt graag dat andere mensen luisteren naar wat jij te zeggen hebt en dat ze er wat mee doen: je wilt effect hebben en zoekt naar erkenning voor jouw kwaliteiten. En daarnaast wil je er ook bij horen. Vanuit deze twee basisbehoeften is het assenstelsel van de Roos Van Leary opgebouwd.

Verticale as

 geeft mate van dominantie aan (de mate van invloed)

Horizontale as

geeft de mate van 'ik' dan wel 'wij' gerichte boodschappen aan (de mate van acceptatie)

Zo krijg je vier soorten gedragingen:

• Bovengedrag: gericht op veel invloed uitoefenen
  
• Ondergedrag: niet of nauwelijks gericht op invloed uitoefenen
  
• Samengedrag: gericht op acceptatie
  
• Tegengedrag: gericht op andere belangen dan acceptatie (vaak gericht op resultaat)
  

Stelling

"Gedrag lokt gedrag uit"

Gedrag roept gedrag op

Het staat nooit helemaal los van elkaar. Jij wordt boos omdat een ander zich raar gedraagt in jouw ogen, je helpt als iemand om hulp vraagt. Enzovoort. Dat is actie-reactie. En hoewel dat automatisch lijkt te gebeuren, liggen daar toch spelregels aan ten grondslag. Deze volgen wij onbewust. Je leest ze hieronder:

• Bovengedrag roept ondergedrag op
  
• Omgekeerd roept ondergedrag, bovengedrag op
  
• Samengedrag roept samengedrag op
  
• Tegengedrag roept tegengedrag op
  

• Boven-samengedrag roept onder-samengedrag op. Iets makkelijker omschreven. Leidend gedrag leidt bijna altijd tot volgend.
  
• Dit geldt andersom ook: onder-samengedrag roept boven-samengedrag op. Volgend gedrag nodigt uit om leidend gedrag te vertonen.

• Boven-tegengedrag roept onder-tegengedrag op. In simpeler taal: aanvallend gedrag roept verdedigend gedrag op.
  
• Dit geldt andersom ook: onder-tegengedrag roept boven-tegengedrag op. Verdedigend gedrag vraagt om een aanvallende reactie.
  

Kijken naar wat werkt!

Als je wilt dat de ander leidend gedrag gaat vertonen, stel jezelf dan volgend op. Bijvoorbeeld: Als je wilt dat een ander eens met ideeën komt of zelf zijn problemen oplost, dan houd je je eigen ideeën voor je net zolang tot de ander met ideeën komt.

Wil je dat de ander eens wat vaker volgend gedrag laat zien, dan moet je zelf meer de leiding op je nemen. Loop je bijv. altijd achter je collega aan, dan kun je eens wat meer initiatief naar je toetrekken door bijvoorbeeld te zeggen:

Ik wil graag met je lunchen. Laten we deze keer in het eetcafé aan de overkant gaan zitten.” Het is dan afwachten wat dat oplevert.

Wil je dat de ander stopt met het aanvallende gedrag, dan kun je zelf ophouden je te verdedigen.

Wil je tenslotte graag dat de ander niet altijd in de verdediging zit, zorg dan dat jij niet gaat aanvallen.

https:

Casus 'Verstikkende zorg'

Jouw collega is altijd in de weer het anderen het naar de zin te maken. Zij komt op een dag bij jouw klagen: 'Er is nooit iemand die voor mij zorgt! Dat vind ik niet leuk! Wat kan ik doen?'

Opdracht

Hoe verloopt de interactie volgens de Roos van Leary? 

Wat adviseer je deze collega?

Wat voorspel je over de reactie?

Hoe ga jij verder met de situatie om?

Casus 'Betweter"

Een collega waarmee je regelmatig samenwerkt weet het altijd beter! Voortdurend corrigeert zij iedereen. Ze corrigeert (ongevraagd) ook steeds jou in allerlei situaties. 

Opdracht

Hoe verloopt de interactie, tussen jou en je collega,  volgens de Roos van Leary?

Jij wilt in deze situatie verandering brengen. Hoe pak je dat aan?

Wat is de zorg van deze collega? En die van jou?