Theater in de cultuur van het moderne

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Theater in de cultuur van het moderne

Theater & Cultuur van het Moderne

• Kunst & het gevoel:
• Les Ballets Russes (Verhalende dans en drama)
• Kunst & het verstand:
• Contructivistisch - Vsevolod Meyerhold (1874-1940)
• Methodacting - Konstantin Stanislavski (1863-1938)
• Kunst als boodschap:
• Variététheater - Futurisme
• Kritisch cabaret - Dada
• Socialistisch Episch Theater - Bertold Brecht (1898-1956)
• Kunst & Amusement: 
• Revue (Frankrijk) en Vaudeville (Verenigde Staten)

Leerdoelen

o Ik begrijp het streven naar VERNIEUWING; breuk met het verleden (van 19e naar 20e eeuw)

o Ik kan uitleggen wat wordt bedoeld met het uitdrukken van innerlijke gevoelens van kunstenaar, zoals angst en vervreemding (kernconcept: EXPRESSIE EN VERVREEMDING)

o Ik weet/herken hoe kunstenaars de essentie van elke discipline onderzoeken (kernconcept: ONDERZOEK NAAR GRONDSLAGEN)

o Ik weet wat episch theater en vervreemdingseffecten (Brecht) zijn

o Ik weet  wat method acting is (Stanislavski)

Begrippen: episch theater, vervreemdingseffecten, psychologisch realisme (Stanislavski), Bauhaus

o Ik weet welke begrippen bij kunstanalyse theater horen

Context

Ik weet dat kunstenaars BREKEN MET HET VERLEDEN: overgang van 19e naar 20e eeuw.

Ik begrijp wat de Russische revolutie en WO1 en WO2 voor invloed hebben gehad op de kunsten.

Ik weet wat de invloed van de TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN op de kunsten is (bv elektrisch licht, auto, treinen, radio)

Ik begrijp welke maatschappelijke verhoudingen ter discussie staan (zoals socialisme, nationalisme versus internationalisme, eerste feministische golf en emancipatie van de vrouw)

Nieuwe denkers (zoals Darwin, Freud)

THEATER VORMGEVING ANALYSE:

1. SPEL vormgeving

Lichaam

Stemgebruik

Mise-en-scène

Speelstijl

2. THEATRALE VORMGEVING

Locatie

Licht

Decor

Kostuum 

Grime & hair styling

Rekwisieten / attributen

Geluid / muziek

HANS TEEUWEN  >

ANALYSE

INHOUD

VORMGEVING

Verhaal/boodschap

Vormgeving

Spel (Alles wat acteurs doen)	Enscenering (wat er in het toneelbeeld te zien is)
- Lichaam - Stem - Speelstijl - Mis-en-scène	- Locatie / decor - Kleding/costuums - Kap-grime - Rekwisieten - Geluid / muziek

Kernconcepten

• VERNIEUWING EN VOORUITGANGSDENKEN​
  
• ONDERZOEK NAAR GRONDSLAGEN​
  
• EXPRESSIE EN VERVREEMDING​
  

​

19e eeuw

20e eeuw

VERNIEUWING EN VOORUITGANGSDENKEN: Breken met het verleden​

Het academische (klassieke) ballet met zijn vaststaande pasjes en het streven naar sprookjesachtige gewichtloosheid vindt de avant-garde niet meer interessant. 

Naturalistisch theater uit de 19e eeuw

Met deze stijl van theater maken wilden de avant-garde breken!

• Decors en kostuums zo echt mogelijk
  
• Acteurs acteren zo natuurlijk mogelijk
  
• Vierde wand: doen alsof er geen publiek is
  
• Verhaallijnen uit het echte leven
  

Kersentuin van Tsjechov (psychologisch drama)

VERNIEUWING EN VOORUITGANGSDENKEN

• In de jaren na WO1 wordt het naturalisme doorbroken door theatermakers als Meyerhold en Bertold Brecht. 
• 
  
• Zij willen de illusie doorbreken dat wat zich op het toneel afspeelt echt is. Zij willen het publiek actief betrekken bij de inhoud van het theaterstuk (vaak politiek getint zoals bij Brecht).

EXPRESSIE

• Stanislavski- methodacting
  
• Acteren is niet imiteren, maar moet gehaald worden uit werkelijke emotie.
  
• Putten uit eigen verborgen gevoelens
  
• Acteurs dompelen zich in echte leven eerst onder in hun rol (een acteur kan beter een patient spelen als hij echt een tijdje tussen patienten heft doorgebracht)
  

VERVREEMDING

• Cabaret en dada, Hugo Ball start begin van het dadaïsme
• Het cabaret werd opgericht ter bespotting van de gangbare 'idealen van de cultuur en van de kunst’ 
  
• Experimenteel van karakter
  
• Bizarre en absurde voordrachten
  

VERVREEMDING

Vervreemdingseffecten= Doorbreken van de illusie van het theater:

• Acteurs richten zich tijdens het spel rechtstreeks tot het publiek
  
• Er is een verteller als ‘voice-over’
  
• Acteurs beginnen plotseling te zingen
  
• Tijdens het spel verkleden de acteurs zich
  
• Tijdens het spel wordt het decor gewisseld
  
• Acteurs lopen de zaal in
  

Brecht wil de toeschouwer dwingen om objectief, zelfstandig en kritisch te oordelen.

VERVREEMDING

Bertold Brecht: Episch theater

Brecht is ervan overtuigd dat theater meer mogelijkheden heeft dan enkel vermaak. Hij wil geen theater maken dat mensen in slaap sust, hij wil theater maken dat inzicht geeft. Waarbij voor Brecht inzicht in de maatschappelijke en politieke situatie voorop staat. Theater kan en moet de wereld veranderen, vindt Brecht.

Naturalistisch theater

Konstantin
STANISLAVSKI

Inlevingstheater Stanislavski 

-De acteur moet zich inleven in zijn/haar personage (niet het personage spelen maar het personage zijn/worden)

-Theatermakers en acteurs passen hiermee hun eigen visie op het theater toe.

- Magic if: mogelijkheid jezelf in te beelden hoe jij zelf in een fictieve situatie zou handelen en daarbij inbeelden wat de consequenties zijn van dat handelen.

Bertold
BRECHT 

Bertold Brecht

- Was een Duits toneelschrijver, dichter, regisseur 

- Ontwikkeld een techniek waarbij de kijker word gedwongen om zelfstandig, objectief en kritisch te kijken. 

- Hij was avant garde, hij geloofde dat de kunst voorop loopt en dat kunst moet zorgen voor veranderingen in de samenleving.

Episch theater

 Kenmerken van het theater van Bertold Brecht zijn:

- Vaak maatschappijkritisch. 

-

- Het publiek word met vervreemdingseffecten uit de voorstelling getrokken voorbeelden: spontaan beginnen met zingen, verklaringen voor acties (doorbreken vierde wand) en vooruit verwijzingen.
- Doorbreken 4de wand, de "muur" tussen het publiek doorbreken. Zo doorbreek je de "werkelijkheid op het toneel." 

Vervreemding (episch theater)

- Vervreemding werd in het theater gebruikt om de aandacht van de kijker bij de voorstelling te houden en de illusie telkens te doorbreken. 

-Voorbeelden zijn het opeens beginnen met zingen, het wisselen van rol op het podium. 

-Ook werkten de, voor het publiek nog nooit vertoonde, oosterse theater invloeden onder andere uit Japan vervreemdend.

Vsevolod

MEYERHOLD

Theatrale vormgeving van Meyerhold

- De decors waren vaak constructivistische. De nadruk lag op het niet-naturalistische en het niet organische. De decors moesten abstract en industrieel zijn.

Lezen 

Tekstboek de Bespiegeling:

blz. 171 Moord

blz. 177 Theater van de wreedheid

blz. 189 Toneel

blz. 195 Mohagonny

maken

Opdrachtenboek

examentraining blz 124

vraag 63 t/m 68