§1.2 De Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Welke elementen zag je in het filmpje die heel kenmerkend zijn voor 

de Eerste Wereldoorlog?

Aan het eind:

1. kun je het verloop en het einde van de WOI met een aantal kenmerken omschrijven; 

2. begrijp je welke rol de volgende begrippen spelen in de WOI: oorlogsenthousiasme, tweefrontenoorlog, Von Schlieffenplan, loopgravenoorlog, Totale oorlog, censuur, propaganda, onbeperkte duikbotenoorlog, tsaar Nicolaas II, Russische revolutie en wapenstilstand

+ weet je welke rol de begrippen Elzas-Lotharingen, Wilhelm II, U-boten en Shell Shock in de WOI spelen.

WOI = Eerste Wereldoorlog

In deze les kun je  8 punten verdienen!

In aug. 1914 start de WOI. Bij de start van de oorlog kennen de Centralen en de Geallieerden veel  oorlogs-enthousiasme. De oorlog biedt kans om moed, vaderlandsliefde en mannelijkheid te tonen.

De Fransen vallen direct de provincie Elzas-Lotharingen binnen, maar de Fransen worden de eerste weken volledig afgeslacht door de Duitsers. 

Om een Tweefrontenoorlog te voorkomen, bedenkt Duitsland het von Schlieffenplan. Dit plan houdt in dat Duitsland de Fransen via België in de rug aanvalt, zodat na deze overwinning de Duitse soldaten naar het oostfront in Rusland worden gestuurd. Dit plan mislukt volledig, waarna soldaten in België en N-Frankrijk zich ingraven. Gevolg: een loopgravenoorlog met nieuwe uitvindingen, zoals machinegeweren, mortieren, vlammenwerpers, tanks, vliegtuigen en de allerergste: gifgas.

Hierna: filmpje gifgas (+ 1 min.)

De WOI is ook een Totale oorlog: de hele samenleving wordt ingezet voor de oorlog. Ook is sprake van:

- Censuur: toezicht op de media, het thuisfront mag niets weten van de gruwelijkheden op het front;

- Propaganda: het eenzijdig verspreiden van bepaalde ideeën, dus de vijand wordt zo negatief mogelijk neergezet. 

In de WOI is afgesproken dat neutrale handelsschepen op zee niet mogen worden aangevallen. In 1917 geeft de Duitse keizer Wilhelm II goedkeuring om ook neutrale schepen met duikboten (U-boten) aan te vallen (onbeperkte duikbotenoorlog). Nu worden ook neutrale Amerikaanse schepen aangevallen, waarna ook de Verenigde Staten in 1917 gaat deelnemen aan de WOI.

Het einde van de oorlog:

Terwijl de Verenigde Staten meedoet aan het westfront vanaf 1917, stopt Rusland aan het oostfront in dit zelfde jaar. De bevolking van Rusland kent namelijk een hongersnood en veel armoede Het gevolg zijn opstanden, waarna de tsaar (de Russische keizer) Nicolaas II aftreedt.

Een nieuwe communistische regering gaat het land besturen en geeft het land een nieuwe naam: de Sovjet-Unie. Na deze Russische Revolutie sluit de communistische regering o.l.v. van Lenin vrede met Duitsland. Hierdoor stopt voor de Centralen de tweefrontenoorlog.      Alle Duitse soldaten worden naar het westfront verplaatst, maar hier kunnen de uitgeputte Duitse soldaten niet winnen van de verse Amerikaanse troepen.

Afgesproken wordt dat de wapenstilstand ingaat op 11 nov 1918 om 11.00 uur. Hiermee is de oorlog na ruim vier jaar voorbij!

Soldaten kunnen weer naar huis, maar velen hebben ledematen verloren of hebben een posttraumatische ervaring (PTSS) opgedaan in de loopgraven, bv Shell Shock. 

Hierna: filmpje Shell Shock (0:50)

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden veel nieuwe wapens op grote schaal toegepast. Dit werd mogelijk gemaakt door technische ontwikkelingen.

Zet de cijfers 1, 2, 3 en 4 onder mekaar. Zet hierachter drie/ vier voorbeelden van deze nieuwe wapens:

Hierna: open vraag.

Een bericht van de Franse regering (1916): "In de buurt van Verdun werden onze legers zwaar gebombardeerd. In de avond volgde er een hevige aanval op de Franse loopgraven. De Duitsers vielen vijf keer met een groot leger aan. Ze hadden geen succes. Alle aanvallen werden door onze mitrailleurs tegengehouden. Er vielen veel Duitse slachtoffers."

Een leerling maakt een werkstuk over de Eerste Wereldoorlog. Hij wil bovenstaande bron gebruiken, maar twijfelt aan de betrouwbaarheid van de informatie.

Geef één reden waarom de informatie uit de bron zorgt voor twijfel. 

Hiernaast zie je een militaire kaart (1913).

Welk begrip past bij de kaart?

1. Blitzkrieg
2. Tweefrontenoorlog
3. onbeperkte duikbotenoorlog
4. Von Schlieffenplan

Om een tweefronten-oorlog te voorkomen, bedachten de Duitsers een aanvalsplan om Frankrijk zo snel mogelijk te verslaan.
Wat is de naam van dit aanvalsplan?

1. Dawesplan
2. Marshallplan
3. Vijfjarenplan
4. Von Schlieffenplan

Sleep de punaise naar het kaartje dat gaat over de 

Eerste Wereldoorlog.

In het najaar van 1917 brak in Rusland een revolutie uit. Niet lang daarnasloot Rusland vrede met Duitsland.

 Wie was de leider van deze revolutie? 

En uit welk bondgenootschap trok Rusland zich terug?

1. Leider: Lenin, Bondgenootgenootschap: Centralen
2. Leider: Lenin, Bondgenootgenootschap: Geallieerden
3. Leider: Stalin, Bondgenootgenootschap: Centralen
4. Leider: Stalin, Bondgenootgenootschap: Centralen

De Eerste Wereldoorlog duurt van 1914 tot 1918.
Wat was voor de Verenigde Staten in 1917 een belangrijke reden om zich tijdens de Eerste Wereldoorlog aan te sluiten bij de Geallieerden?

1. de dreigende nederlaag van Frankrijk en Nederland in de oorlog
2. de moord op kroonprins Frans Ferdinand van Oostenrijk-Hongarije
3. het aftreden van de tsaar na het uitbreken van de revolutie in Rusland
4. het beginnen van een onbeperkte duikbotenoorlog door Duitsland

Hiernaast zie je een Amerikaanse poster om soldaten te werven (1917).
Op de poster staat: Vernietig deze wrede barbaar.
Op de Duitse helm staat: militarisme.

Welke begrippen passen bij de bron?

Hierna: sleepvraag.

1. censuur en gelijkschakeling
2. gelijkschakeling en propaganda
3. propaganda en vijandbeelden
4. vijandbeelden en censuur

Hieronder staan vijf gebeurtenissen uit de periode 1914-1918. 

Sleep de gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde (van vroeger naar later):

Hierna: Sleepvraag.

De Verenigde Staten gaan meedoen aan de Eerste Wereldoorlog.

Duitsland begint een onbeperkte duikboten-oorlog.

Duitsland start met het Von Schlieffen-plan

Frankrijk en Duitsland ondertekenen de wapenstil-stand.

De eerste loopgraven worden met scheppen gegraven.

Klik op de afbeeldingen om in te zoomen.

Sleep de gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde (van vroeger naar later):

Hierna: filmpje Kerstavond 1914 (+3 min.)

In ruim 4 jaar tijd is er geen een dag voorbij geweest zonder kogels en slachtoffers, behalve op 25 december 1914 (Kerstavond). Hoe zag deze dag er (mogelijk) uit?

In het filmpje zag je Kerstavond 1914 in de loopgraven. Geeft het filmpje volgens jou een betrouwbaar beeld hoe Kerstavond 1914 eruit zag in de loopgraven? Ja of nee? Leg ook uit.....

Ja!

Nee!

Propaganda: het eenzijdig verspreiden van bepaalde ideeën, dus de vijand wordt zo negatief mogelijk neergezet. 

Voeg hieronder via 'Google-afbeeldingen' een plaatje uit de WOI toe, waarin ook een propaganda-boodschap in staat. Bedenk ook voor jezelf wat deze boodschap is:

Welk cijfer (1 tot 10) geef jij deze les?

010

Geef een Gouden Tip om het cijfer de volgende keer op te hogen: