4 HAVO Inleiding in de biologie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 1

Inleiding in de biologie

Organisme

cel

Organenstelsel

orgaan

Zet op volgorde van groot naar klein:

Orgaanstelsel

Orgaan

Weefsel

Cel

Organisme

Celkern

DNA

Plantaardige en dierlijke cellen

BINAS 79B en 79C

Verschillen

4 rijken BINAS 78

1. bacterie --> BINAS 79A

2. dierlijke cel 
3. plantaadige cel 

4. schimmel

Let op: 

• aanwezigheid organellen,

(prokaryoot vs eukaryoot)

• celwand 

(wel/geen, opgebouwd uit)

• plastiden 

(chloro-, chromoplast)

Schimmel

Bacterie

Plantaardige cel

Dierlijke cel

Chloroplast en mitochondrium

• Chloroplast fotosynthese
• Mitochondrium verbranding
• Planten hebben beide in de cel!

Celorganellen

BINAS 79D

• Celkern
• Ribosomen
• Endoplasmatisch reticulum
• Golgisysteem
• Lysosoom
• Functie bij eiwitsynthese

Microscoop

Antoni van leeuwenhoek

0

Celmembraan

Celmembraan  

(Binas 79D)

Fosfolipiden, cholesterol, eiwitten.

Fosfolipiden

Fosfolipen vormen membraan. 

Kop waterminnend, 

staart waterafstotend. 

Kenmerken

Passief en actief transport kan je alsvolgt uit elkaar houden:

Passief: 

Kost geen energie, van hoge naar lage concentratie

Actief:

Kost energie, van lage naar hoge concentratie (altijd via eiwit)

Endocytose

Fagocytose/endocytose

Bij hyperekplexia (verstijving van spieren) wordt een afwijkend eiwit gevormd dat deel uitmaakt van het celmembraan van zenuwcellen.
Waar wordt dit eiwit gesynthetiseerd / gemaakt?

1. aan de ribosomen
2. op het celmembraan
3. in de kern
4. in de mitochondriën

De plantencel is stevig door

1. Celmembraan
2. de celwand
3. de vacuole
4. de celwand en vacuole

0

0

Plantaardige cel

Stevig als ze vol zitten met water.

Slap bij weinig water.

Belangrijk voor planten:

Cellen hogere osmotische waarde (hypotoon) dan omgeving.

Dierlijke cellen

Verschrompelen bij weinig water.

Gaan kapot (lysis) bij veel water.

Belangrijk voor dierlijke cellen:

gelijke osmotische waarde (isotoon) met omgeving.

Verplaatsing van een ion of glucose over een membraan van een lage concentratie naar een hoge concentratie

1. Gefaciliteerd transport
2. Osmose
3. Actief transport
4. Kan niet

Verplaatsing van water over een membraan van een lage osmotische waarde naar een hoge osmotische waarde

1. Diffusie
2. Osmose
3. Actief transport
4. Kan niet

Een leerling bestudeert met zijn microscoop cellen van een ui in een druppel gedestilleerd water. Daarna wil hij intacte rode bloedcellen bestuderen. Dat mag niet in een druppel gedestilleerd water. Waarom niet?

1. Omdat cellen van een ui geen celmembraan hebben en rode bloedcellen wel.
2. Omdat rode bloedcellen in gedestilleerd water opzwellen en vervolgens knappen en cellen van een ui niet.
3. Omdat de osmotische waarde van de cellen van een ui hoger is dan die van rode bloedcellen.
4. Omdat rode bloedcellen in gedestilleerd water een te grote hoeveelheid zouten door de celmembranen naar buiten laten gaan en cellen van een ui niet.

Het kan aan zee voorkomen dat zoetwaterplanten worden overspoeld worden met zeewater, de turgor van de cellen van deze planten neemt af. Waardoor wordt de daling van de turgor voornamelijk veroorzaakt?

1. cellen verliezen water
2. cellen nemen water op
3. cellen geven zout af
4. cellen nemen zout op