H3 Lezen (tekstverbanden)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Herhaling § 2 en § 3

Tekstverbanden en signaalwoorden

Overzicht tekstverbanden

§ 2:                                           § 3:

Chronologisch                   Doel-middel

Concluderend                    Oorzakelijk

Opsommend                       Redengevend

Tegenstellend                     Samenvattend

Toelichtend                          Vergelijkend

Van welk tekstverband is er sprake?

Er zijn te veel besmettingen in Nederland. Daardoor zitten wij nu thuis.

1. Concluderend
2. Redengevend
3. Oorzakelijk
4. Samenvattend

Van welk tekstverband is er sprake?

Ik heb mijn huiswerk niet gemaakt, omdat ik geen zin had.

1. Concluderend
2. Redengevend
3. Oorzakelijk
4. Samenvattend

Van welk tekstverband is er sprake?

Ik ben ouder dan mijn klasgenoten.

1. Doel-middel
2. Vergelijkend
3. Samenvattend
4. Toelichtend

Van welk tekstverband is er sprake?

Ik wil een nieuwe telefoon kopen, maar ik heb nog niet genoeg geld.

1. Doel-middel
2. Vergelijkend
3. Tegenstellend
4. Concluderend

Van welk tekstverband is er sprake?

Ik houd van ongezond eten, zoals friet.

1. Toelichtend
2. Opsommend
3. Tegenstellend
4. Concluderend

Herhaling jaar 1: lees goed door, daarna volgen weer vragen. 

Er zijn vier tekstdoelen: informeren, amuseren, overtuigen, activeren. 

Een tekst is vaak ingedeeld in een : inleiding, middenstuk (kern) en slot. Dit noem je de tekstopbouw.

De hoofdgedachte van een tekst geeft antwoord op de vraag: Wat is het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp wordt gezegd? De hoofdgedachte staat vaak in de inleiding of het slot. (De hoofdgedachte is een samenvatting van de tekst van 1  zin.) 

Inleiding

Middenstuk

Slot

Deelonderwerp

je maakt kennis met het onderwerp van de tekst.

Hierin staat de meeste informatie van de tekst.

Het belangrijkste uit de tekst wordt herhaald. 

Het onderwerp van een alinea. 

informeren

overtuigen

activeren

amuseren

nieuwsartikel

strip

betoog

reclamefolder

leesboek

theorie uit je schoolboek

meningtekst over een boek

poster voor een voorstelling

Lees de tekst op de volgende dia oriënterend. Waar eindigt de inleiding?

De inleiding van de tekst bestaat uit de volgende zinnen:

1. Wij dachten.....blijkt nu.
2. Wij dachten....ons lijf.
3. Mensen en muggen...ons lijf.
4. Het lachen....lacht het best.

Lees de tekst precies. Wat is het doel? En wat is de hoofdgedachte?

Wat is het doel van deze tekst?

1. informeren
2. overtuigen
3. amuseren
4. activeren

De hoofdgedachte van deze tekst is

1. Muggen
2. Muggen blijven uit de buurt omdat ze anti-muggenspul vinden stinken.
3. Er worden beter muggenwerende stoffen ontwikkeld.
4. Malaria

§ 5: hoofd- en bijzaken

Wat is de kernzin van de eerste alinea van deze tekst?

Waarom broers en zussen elkaar soms de kop inslaan
(1) Het begint met gekibbel en het eindigt met grof geweld. Ruziemaken met hun broer of zus kunnen kinderen als de besten. Alle wapens zijn toegestaan: krabben, huilen, stampen, slaan en schreeuwen in alle toonhoogten. Het lijkt wel oorlog. Toch kan een half uur later de vrede zomaar weer getekend zijn.

§ 5: hoofd- en bijzaken

Bestudeer de theorie op blz. 32. Maak opdracht 1 en 2.

Herhaling, lees goed door, daarna volgen vragen.

Tekstverbanden: Geeft de samenhang tussen woorden, zinnen en alinea's weer. Zorgt ervoor dat een tekst goed te lezen is. 

(opsomming, voorbeeld, tegenstelling, chronologisch)

Signaalwoorden: woorden die jou een signaal geven welk tekstverband aan de orde is. 

Tekstverbanden en signaalwoorden 

Toelichtend: zoals, bijvoorbeeld, dat wil zeggen, onder andere.....

Tegenstelling: maar, daarentegen, enerzijds...anderzijds....echter....

Opsomming:en, ook, in de eerste plaats, ten tweede...

Chronologisch: voordat, tijdens, vroeger, aanvankelijk, nadat, later...

Toelichtend: Benoem het signaalwoord en benoem welk tekstverband erbij hoort. 

Ik houd van buitenlands eten, zoals Italiaans eten. 

Signaalwoord is : zoals

Tekstverband: voorbeeld

Als ik op vakantie ga, pak ik mijn zwembroek, zonnebril en handdoek in.
Signaalwoord:
Tekstverband:

Ik ga graag op vakantie naar Italië, maar ik houd niet van pizza's.

1. Tekstverband: opsomming
2. Tekstverband: tegenstelling
3. Tekstverband: chronologisch
4. Tekstverband: toelichtend

Snorkelen is mijn favoriete hobby, daarnaast houd ik van lezen.

1. Tekstverband: opsomming
2. Tekstverband : tegenstelling
3. Tekstverband: toelichtend
4. Tekstverband: chronologisch

Nadat ik gefietst had, pakte ik een lekker glas drinken.

1. Tekstverband: opsomming
2. Tekstverband: tegenstelling
3. Tekstverband: chronologisch
4. Tekstverband: toelichtend

Aan de slag

H3 lezen maken opdr 2

Huiswerk opdr 4

Lees onderstaande woord(groep)en en maak duo’s. Welke woorden horen bij elkaar en waarom? Je mag de woord(groep)en meer dan één keer gebruiken.

actie voor veilig kruispunt – beter zicht – betere conditie – betere ploeg – bril – brommer – cake – diploma – geen pijn meer – hardlopen – oven – paracetamol – school – sparen – stoplichten – teamtraining – veilig verkeer

Er zijn diverse combinaties mogelijk. Het eerste woord duidt steeds een middel aan en het tweede een doel dat met dat middel behaald (of bereikt) kan worden.

actie voor veilig kruispunt – stoplichten

stoplichten – veilig verkeer

teamtraining – betere ploeg

bril – beter zicht

brommer – school

oven – cake

hardlopen – betere conditie

school – diploma

paracetamol – geen pijn meer

sparen – brommer

apps.noordhoff.nl

Aan de slag

H3 Lezen (blz. 72): opdracht 1