Blok 3: De interne markt, mededingingsbeleid en Brexit (Markt)

• economie
• HBO
• Studiejaar 1

Europese integratie

Roberto Alvarez, 2019

Agenda

Blok 3: De interne markt, mededingingsbeleid en Brexit (Markt)

Leerdoelen

Blok 3 (H8)

Leerdoelen

Animatie: economische samenwerkingen

Animatie

Tip

Gemeenschappelijke markt is hetzelfde als interne markt (term van het boek) 

Samengevat

Voorbeelden vrijhandelsgebied 

Associatieverdragen met de EU

Associatie-overeenkomst EU-Oekraïne & raadgevend referendum

Tijdlijn gebeurtenissen rondom Oekraïne

Economische integratie EU

• 1957: oprichting EEG = start van vrijhandelsgebied  

• 1 juli 1968: voltooiing vrijhandelsgebied door afschaffing interne invoerrecht én gemeenschappelijke buitentarieven (= Douane Unie) → vooral landbouw

• Jaren 80: onder invloed van globalisering, ec crisis, rol Thatcher, druk om van douane unie richting een gemeenschappelijke markt te komen.  

• 1986: afspraken gemaakt om tot gemeenschappelijke markt te komen in 1992.  

• 1-1-1993: Interne markt. 
  

Gemeenschappelijke markt

vrij verkeer van goederen, diensten, personen en kapitaal. 

rol globalisering

Japan(tech) + V.S.(lib. markt: grote MNO) leken te winnen van Europa(meer regels). Lobby MNO's in Europa.

Europese integratie: waarom?

• Gemeenschappelijke markt: vrij verkeer van goederen, diensten, personen en kapitaal.  

Waarom?:Welvaart↑, innige banden↑, kans op oorlog↓. 

Productie door producenten met de laagste prijs-kwaliteitsverhoging. Goed voor consumenten en producenten die inkopen.  (p. 156)

Winnaars 

• Grote bedrijven (MNO’s)
• Consumenten 
• Werknemers in het algemeen, met name met hogere opleiding. 

Verliezers

• Weggeconcurreerde sectoren/bedrijven
• Laagopgeleiden
• Eigenheid producten/streekproducten
• Arbeidsvoorwaarden
• Omstandigheden sociale voorzieningen onder druk. 

Vb: sociale dumping

sociale dumping 

Whirlpool

Winnaars: NL?! (vervolg)

Verschillende meningen en cijfers(video Elsevier 2016).....

CPB(2008)

FD(2014)

VRT(2019)

Europa-NU(2018)

Voor- en nadelen EU lidmaatschap

Uiteenzetting

Verliezers: Sociale dumping(p.156) (vervolg)

Arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden verslechteren omdat; 

• er (deels illegale) uitzendconstructies zijn (zie filmpje)  

lidstaten willen voorkomen dat bedrijven naar andere lidstaten vertrekken 

• lidstaten bedrijven uit andere lidstaten willen lokken 

Spanningsveld tussen economische integratie en sociaal beleid

Lees het volgende artikel: Artikel bij top in Zweden nov. 2017

Opdracht: verzin een krantenkop bij dit artikel dat de strekking van het artikel weergeeft.  

Weinig sociaal beleid op EU-niveau

Redenen:

1. EU is in beginsel een Neo liberaal project: opheffen van obstakels voor ec integratie die het gevolg zijn van nationale regels. Doel: ec groei realiseren, als motor voor meer welvaart
2. Nationale spelers willen hun macht op dit terrein behouden (= subsidiariteitsbeginsel)           → politieke winst te behalen (AOW, uitkeringen en huursubsidies)

Toch wel iets van sociaal beleid:

• arbeidsvoorwaarden, gelijke kansen soc. zekerheid en werkgelegenheid
• Waarom? Legitimiteit → draagkracht onder de bevolking vergroten voor Europese integratie 
• 2017: Raad + EP kondigen 'Europese pijler van sociale rechten' af --> samen met EC
  

Steunfonds

Plan 2014-2020

Gevolgen NL van economische integratie

• Niet langer mogelijk om staatssteun te bieden aan zwakke bedrijven d.m.v. overheidssubsidies of producten van concurrenten te belasten. 

• Verslechterde arbeidsomstandigheden in sommige sectoren(o.a. post) 

• Verdwijnen kartels, meer toezichthouders (NMa → ACM, AFM, NZa)

• Minder zeggenschap overheid op bepaalde gebieden. (post, trein, energie). Baart ook zorgen: wordt er nog straks post geleverd bij afgelegen huizen? Houden buitenlandse energieleveranciers rekening met NL of meer met de belangen van grote lidstaten (Du en FR)?

• Maar ook: 
• Economische groei

Hoe speelt de EU een rol in de interne markt? (p.154 + 155)

Niet elke sector kent al een volledige vrije markt...

O.a. energie→infra en gezamenlijk energiebeleid niet op orde

Personenverkeer: tot 2014 Bulgaren en Roemenen zonder werkvergunning weren

Fiscaal:o.a. BTW (wel minimum btw voor hoog en laag, geen gezamenlijke)

Defensie: volledig buiten de interne markt

Hoe speelt de EU een rol in de interne markt?(vervolg)

DG GROW: ontwerpen regelingen voor standaarden en normen voor producten (onder verantwoordelijkheid van EC-commissaris Interne Markt). → Veel gelobby

DG Mededinging: voorkomen monopolievorming, liberalisering staatsbedrijven, bestrijden overheidssteun  (Google, Nike, Facebook, MC)

Bizarre kartels

DG = verantwoordelijk voor specifieke beleidsterreinen, soort 'ministeries' 

Brexit

Brexit: referendum 23 juni 2016

Premier David Cameron treed hierdoor af

Bekijk de video en vul in 'Brexit vooraf' (video)

Bekijk de video en vul in 'Brexit erna' (video)

Brexit

Opties:

No deal-Brexit effect voor NL, Soft Brexit, Hard Brexit(Brexit Party)

Mei 2019

'Uitslag lokale verkiezingen betekent mogelijk einde brexit-gesprekken' 

Ontspringt het VK de dans t.a.v. een mogelijk financieel debacle van Italië?

Brexit: gevolgen NL

"Een Brexit zal de economie van Nederland relatief hard raken omdat de Nederlandse economie, in vergelijking met die van de EU, meer met de economie van het Verenigd Koninkrijk (VK) via handel verweven is. In 2030 kunnen de kosten voor Nederland oplopen tot 1,2% van het bbp, wat neerkomt op zo’n 10 miljard euro. Als we conform recente voorbeelden uit de literatuur ook aannemen dat de groei afhangt van handelgedreven innovatie, dan kunnen de kosten voor Nederland van 10 miljard euro zelfs 65% hoger uitvallen" - CPB, 2016 (document)

Kosten NL 2030 WTO

FTA en WTO

Kosten NL 2030 FTA

FTA en WTO

Debat: Brexit. Deal or no deal? (5 min. per stelling)

1. Beluister de stelling 
2.  Neem een positie in tussen de 1 en 5                                                                                                                       1 = ‘helemaal mee oneens’en 5 = ‘helemaal mee eens’
3. Korte discussie

Stellingen:

1. Als Europees land ben je beter af als je niet in de EU zit. 
2. Het is voor de Britten beter om helemaal met de EU te breken, dan om nog allerlei afspraken te maken over handel
   
3. Britten moeten opnieuw inspraak krijgen over de Brexit via een tweede referendum
   

Link naar de werkvorm debat Brexit

PDF debat brexit