HC16-VWO6-Koude Oorlog (III)
1 / 15
Lesduur is: 50 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Na de dood van Stalin in 1953 had Nikita Chroesjtsjov de macht in de SU overgenomen. Zoals je gelezen hebt in paragraaf 3 wilde hij een politiek van vreedzame co-existentie, oftewel op vreedzame wijze samenleven met de VS. Dit werkte enigszins, maar het boek noemt ook drie gebeurtenissen die deze politiek danig onder druk zette.
Allereerst de Hongaarse Opstand in 1956 waarbij door het ingrijpen van de SU meer dan 2000 Hongaren omkwamen. Een van de gevolgen was de bestorming van Felix Meritis (het hoofdkantoor van de communistische partij in Amsterdam). Dit is ook een verplicht voorbeeld (zie blz 99)
De tweede gebeurtenis die voor spanning zorgde was de bouw van de Berlijnse Muur in 1961.
De derde grote gebeurtenis is zoals in het vorige hoorcollege al verteld werd, de Cubacrisis.
De Cubacrisis kun je wel zien als de climax van alle spanningen in die tijd. Men realiseerde zich meer dan ooit dat de wereld op het nippertje ontsnapt was aan een verschrikkelijke kernoorlog.
Het gevolg was dat er een periode van ontspanning ontstond, ook wel detente (spreek je uit als: deetante) genoemd. Maar van echte ontspanning was nu ook weer geen sprake…
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 4 - Tekstslide
In die periode vaardigde de opvolger van Chroesjtsjov, Leonid Brezjnev zijn Brezjnevdoctrine uit. Dit betekende dat de SU gemachtigd was om in te grijpen in andere socialistische landen als de situatie daar om vroeg.
Deze doctrine ontstond na de vreedzame revolutie in Tsjecho-Slowakije in 1968 die door de SU werd neergeslagen. De SU wilde door deze doctrine hun inval in Tsjecho-Slowakije dus rechtvaardigen.
De Brezjnevdoctrine laat dus eigenlijk zien dat landen in het Oostblok in feite ondergeschikt waren aan de SU. De landen konden dus niet ongestraft het Warschaupact verlaten. Pas in 1988 werd de Brezjnevdoctrine door de toenmalige leider van de SU, Gorbatsjov afgeschaft.
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 5 - Tekstslide
Tijdens de detente werd er ook gesproken ook kernwapenvermindering. Het SALT-I akkoord (verplicht voorbeeld) was al een grote stap, maar voor de publieke opinie was dit niet voldoende. Daardoor ontstonden er massale protesten in het Westen . ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 6 - Tekstslide
Wat was dat dubbelbesluit van de NAVO nu precies? De SU had kernraketten laten plaatsen, gericht op West-Europa. De NAVO vond dit helemaal niks en reageerde met het ‘dubbelbesluit’. Het woord ‘dubbel’ impliceert dat dit besluit tweeledig was. De Amerikanen besloten 572 kernraketten te plaatsen in West-Europa, maar besloten tegelijkertijd met de SU te onderhandelen over vermindering van kernwapens. Omdat de VS ook van plan was een deel van die raketten in Nederland te plaatsen ontstond er een enorme discussie in ons land tussen voor- en tegenstanders. De tegenstanders (de vredesbeweging) organiseerden de tot dan toe grootste demonstratie tegen deze plannen. Ruim 400.000 mensen protesteerden in Amsterdam op 21 november 1981. Dit is ook een verplicht voorbeeld...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 7 - Tekstslide
De toenmalige president van de VS, Ronald Reagan kondigde in 1983 aan dat de VS een raketschild in de ruimte wilden bouwen. Tot dan toe verzamelden de VS en de SU alleen maar offensief materieel. Er was sprake van een balance of terror. De overtuiging was dat men het wel uit het hoofd zou laten om de ander aan te vallen omdat dit zou leiden tot de volledige vernietiging van beide landen en de landen eromheen (MAD)
Nu ineens kwam Reagan met een defensief wapen (SDI-project) op het toneel en dit zorgde voor veel spanning, met name in het Oostblok. De SU wilde ook zo’n raketschild, maar de economie draaide zo slecht, dat het geld ontbrak om ook zoiets op te kunnen zetten.
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 8 - Tekstslide
Gorbatsjov wilde de SU hervormen omdat het land steeds verder achterliep op het Westen. Door economische problemen konden ze de wapenwedloop met de VS niet volhouden. De planeconomie werkte niet goed, er was machtsmisbruik en corruptie. De productie van de industrie en de landbouw was veel te laag. Gorbatsjov kwam met plannen om de stagnerende economie te stimuleren en het communisme te hervormen....................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 9 - Tekstslide
De SU stond op instorten. Om het communisme overeind te houden besloot de nieuwe leider van de SU, Gorbatsjov in 1985 om ingrijpende maatregelen door te voeren.
De belangrijkste maatregelen waren:
1. Glasnost (meer persoonlijke- en persvrijheid en openheid van zaken vanuit de communistische partij) en perestrojka (economische veranderingen, meer marktwerking)
2. Betere relatie met het Westen realiseren om de geldverslindende wapenwedloop te beëindigen.
3. Einde maken aan de gewelddadige overheersing van het Oostblok.
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 10 - Tekstslide
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 11 - Tekstslide
Het besluit de Russische troepen terug te trekken uit de satellietstaten zorgde voor grote demonstraties in Oost-Europa. De burgers grepen hun kans om te demonstreren voor democratie en merkten dat de Russen niet ingrepen. In Polen kwamen vrije verkiezingen en in Hongarije werden in 1989 grensversperringen doorgeknipt. Tienduizenden mensen vluchtten naar het Westen. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 12 - Tekstslide
In de DDR gingen meer dan een miljoen mensen de straat op om te demonstreren voor vrije verkiezingen en de vrijheid om te reizen. De DDR-regering wilde eerst niet toegeven, maar er was geen redden meer aan. Op 9 november 1989 werd de Berlijnse Muur opengesteld en meteen daarna begonnen de burgers de zo gehate muur te slopen....................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 13 - Tekstslide
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 14 - Tekstslide
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Slide 15 - Tekstslide
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................
