21.3-1 Specifieke afweer en antistoffen deel 1 6V 2122

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

21.3 Specifieke afweer deel 1

Leerdoel 21.3 deel 1

• Je leert hoe de specifieke afweer ziekteverwekkers tegengaat

Begrippen:

specifieke afweer, MHC-II moleculen, Antigeen Presenterende Cel (APC), lymfevatenstelsel, lymfeknopen, lymfocyten, B-lymfocyten, T-lymfocyten, T-helpercellen (Th -cellen), cytotoxische T cellen (Tc-cellen), B lymfocyten (B-cellen), antistoffen, plasmacellen

1

2

4

5

3

Overzichtsschema van specifieke afweer en zijn deelnemers:

• zal ik steeds per stap invullen en uitleggen

6

Specifieke afweer -1-

Wordt gestart door een Antigeen Presenterende Cel (APC):

• Een fagocyt die een ziekteverwekker heeft 'opgegeten'

APC - fagocyt

Fagocyten die bijvoorbeeld een bacterie hebben opgenomen zullen:

• deze verteren
• vervolgens delen ervan op hun celmembraan presenteren.

Hiervoor gebruikt de fagocyt het MHC-II eiwit.

1

Lymfe stelsel

• De fagocyt (APC) verplaatst zich naar een lymfeknoop
• en presenteert het antigeen aan T-helper cellen (Th-cellen).

T helpercellen -2-

Gevolg:

• De Th-cel met een passende receptor wordt hierdoor geactiveerd.

2

Cytotocische T cellen -3-

• Th-cel activeert Tc-cellen (Cytotoxische T cellen) met dezelfde receptor.
• geactiveerde Tc-cellen (cytotoxische T cellen) herkennen met die receptor geïnfecteerde lichaamscellen
• prikken deze lek -> cellen gaan dood.

3

B cellen -4-

• Th-cel activeert B-cellen met dezelfde receptor
• Geactiveerde B cellen vormen plasmacellen

4

Plasmacellen/ antistoffen -5-

• Plasmacellen produceren antistoffen die dezelfde vorm hebben als de receptor.
• Antistoffen binden heel specifiek aan het antigeen en dus aan de ziekteverwekker.

1

2

4

5

3

BINAS 84L

Plak gebeurtenissen 1 t/m 5 op deze tabel, waar vindt je welk deel terug?

1

2

3

4

5

1

2

4

5

3

6

6

Specifieke afweer -1-

• start met een Antigeen Presenterende Cel (APC):
• Een fagocyt die een ziekteverwekker heeft 'opgegeten'

of

• Een geinfecteerde lichaamscel -6-

APC - lichaamseigen cel -6-

• een geinfecteerde (of tumor-) cel wordt een Antigeen Presenterende cel. 
• In dat geval wordt direct een Tc cel geactiveerd, zonder tussenkomst van een Th cel.

Cellulaire: met Tc cellen

Humorale: met antistoffen

Leerdoel 21.3 deel 1

• Je hebt geleerd hoe de specifieke afweer ziekteverwekkers tegengaat

Volgende les deel 2:

• Hoe worden lymfocyten getraind in het onderscheid tussen lichaamseigen en lichaamsvreemd?
• Hoe kunnen er zo veel verschillende T en B cellen en dus antistoffen zijn?

Waarom worden virussen vooral door cellulaire afweer bestreden?

Begrippen 21.3

specifieke afweer, MHC-II moleculen, Antigeen Presenterende Cel (APC), lymfevatenstelsel, lymfeknopen, lymfocyten, B-lymfocyten, T-lymfocyten, T-helpercellen (Th -cellen), cytotoxische T cellen (Tc-cellen), B lymfocyten (B-cellen), antistoffen, plasmacellen

BINAS 21.3

BINAS 84L1 Antigeenpresentatie

BINAS 84L2 Humorale en cellulaire immuniteit

BINAS 84N Lymfevaten en lymfoïde organen

Huiswerk

• maak van bs 21.3 de opdrachten
• Kies je leerroute
• maak een begrippenlijst of een overzichtsplaatje van de specifieke afweer zoals besproken