Thema 2, deel 4 en deel 5: Bouw van het oog (microscopisch) + interpretatie door de hersenen

• Biologie
• Secundair onderwijs

Thema 2, deel 4: 

Bouw van het oog (microscopisch)

4.1 Bouw van het netvlies

4.1 Bouw van het netvlies

Microscopisch beeld

Verschillende lagen: 

• Zenuwcellen --> zenuwvezels --> oogzenuw --> hersenen
• Licht- of fotoreceptoren: kegeltjes of staven
• Lichtabsorberende pigmentlaag 

4.1 Bouw van het netvlies

Blinde vlek: 

• Geen receptoren
• Plaats waar oogzenuw de oogbol verlaat

Gele vlek: 

• Grootste concentratie kegeltjes
• Beeld scherp en gekleurd 

4.2 Werking van de fotoreceptoren

Kegeltjes 

• Kleuren zien
• Kegeltjes gevoelig voor rood licht
• Kegeltjes gevoelig voor groen licht
• Kegeltjes gevoelig voor blauw licht
• Andere kleuren: prikkelen meerdere soorten kegeltjes

• Voldoende licht noodzakelijk  
  

4.2 Werking van de fotoreceptoren

Staafjes

• omtrek voorwerpen + grijze tinten onderscheiden
• Zeer lichtgevoelig, werkt al bij schemerlicht

4.2 Werking van de fotoreceptoren

4.2 Werking van de fotoreceptoren

Waarom zien we geen kleuren in het donker?

4.2 Werking van de fotoreceptoren

Waarom zien we geen kleuren in het donker?

--> te weinig licht, kegeltjes worden niet geprikkeld. De staafjes wel dus we zien wel de omtrek/contouren + grijze tinten. 

4.3 Wanneer fotoreceptoren niet goed werken

Kleurenslechtziendheid

• 1 of meerdere soorten "kegeltjes/staafjes "functioneren niet goed. (Doorstreep wat fout is) 
• Erfelijke aandoening
• Meer bij mannen (1/12) dan bij vrouwen (1/250)

4.3 Wanneer fotoreceptoren niet goed werken

Kleurenslechtziendheid

• 1 of meerdere soorten kegeltjes functioneren niet goed. 
• Erfelijke aandoening
• Meer bij mannen (1/12) dan bij vrouwen (1/250)

4.3 Wanneer fotoreceptoren niet goed werken

Kleurenslechtziendheid

Daltonisme

• moeilijkheden bij groen en rood

4.3 Wanneer fotoreceptoren niet goed werken

Kleurenslechtziendheid

Ishihara-test  

4.3 Wanneer fotoreceptoren niet goed werken

Kleurenslechtziendheid

Ishihara-test  

Thema 2, deel 5: 

Interpretatie door de hersenen

5.1 Stereoscopisch kijken

5.1 Stereoscopisch kijken

Ruimte- of dieptezicht

• Beide ogen op eenzelfde voorwerp fixeren                                     = stereoscopisch kijken
• Beide ogen kijken vanuit ander perspectief (beeld iets anders zien)
• Hersenen voegen beide beelden samen --> totaalbeeld

5.2 Vloeiende bewegingen

Stop-motionfilmpje

5.2 Vloeiende bewegingen

Iedere impuls die de zenuwvezel ontvangt van de staafjes en de kegels blijven, nadat de prikkel is verdwenen, nog 0,1 seconde nawerken. 

Wanneer beelden voldoende snel elkaar opvolgen, zorgt de traagheid voor een vloeiende beweging. 

5.3 Wanneer beeld niet goed verwerkt wordt. 

Lui oog:

• Het oog stuurt de signalen                                                                         minder goed naar de hersenen. 

Behandeling: goede oog afplakken en zo wordt het niet-afgeplakte oog gestimuleerd.

Er bevinden zich slechts 3 soorten kegeltjes in het netvlies

1. Waar
2. Niet waar

Op de blinde vlek bevinden zich de meeste staafjes, op de gele vlek de meeste kegeltjes

1. Waar
2. Niet waar

Lichtprikkels worden van de staafjes naar de kegeltjes en van de kegeltjes naar de zenuwcellen en de oogzenuw doorgegeven.

1. Waar
2. Niet waar

Kleurenslechtziendheid is het gevolg van minder goed werkende kegeltjes.

1. Waar
2. Niet waar

De stand van de ogen bepaalt de mate waarin een organisme stereoscopisch kan kijken

1. Waar
2. Niet waar

Dieptezicht ontstaat doordat je beide ogen een ander beeld zien.

1. Waar
2. Niet waar

Verwerking

• 10 p. 50
• 11 p. 50
• 12 p. 50
• 13 p. 51
• 14 p. 51