6.1 De kerk valt uiteen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

6.1 De Kerk valt uiteen

Tijdvak: de tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)

periode: de vroeg moderne tijd

Aan het einde van deze les weet je...

• Welke kritiek er was op de katholieke kerk
  
• Hoe machthebbers omgingen met deze kritiek
  
• Hoe protestantse kerken ontstonden
  
• Welke strijd ontstond tussen katholieken en protestanten
• Wat veranderde in de Europese cultuur

Noem 2 punten van kritiek die Maarten Luther had op de kerk?

Lezen:

Blz. 88en 89 hoofdstuk 6.1

- Kritiek op de kerk

- Luther uit de kerk

Luther:

- Schreef kritiek op de kerk

op in 95 Stellingen.

- Paus boos op Luther, daarom moest Luther naar Karel V, de keizer.

- Luther wordt door de keizer vogelvrij verklaard. 

Luther uit de kerk

- Luther kreeg bescherming van zijn eigen vorst. 

- In dat kasteel vertaalde Luther de bijbel in het Duits. 

- Deze vertaalde bijbel werd snel verspreid door een belangrijke uitvinding: Boekdrukkunst. 

Maak de vragen op de volgende dia's

Welke hervormingen wilde Luther in de kerk? Sleep de juiste 2 hervorming er naartoe. 

Hervormingen die Luther wilde in de kerk.

Christenen moesten naar de katholieke priesters luisteren in plaats van zelf de bijbel lezen.

Gelovigen moesten aflaten kopen om in de hemel te komen. 

De kerk moest weer net ze eenvoudig worden als in de begintijd van de christelijke religie.

Gelovigen moesten niet langer heiligen vereren.

Hoe maakte Luther zijn kritiek in 1517 bekend?

Zet de de zinnen in de juiste tijdsvolgorde, door ze naar het juiste plek te slepen. 

De Paus zet Luther uit de kerk

Gutenberg vindt de boekdrukkunst uit.

Luther moet voor Karel V verschijnen en moet zijn kritiek terugnemen. Dit doet Luther niet, Karel V verklaart Luther Vogelvrij.

Luther luistert niet naar de paus en neemt zijn kritiek niet terug.

Luther vertaalt een deel van de Bijbel in het Duits. En zijn Bijbelvertaling wordt als boek verspreid.

Lezen:

Blz. 89 en 90 hoofdstuk 6.1

- Katholieken en protestanten

Katholieken en protestanten

- Christelijke geloof valt uiteen in katholieken en protestanten.

(op schilderij, katholieken links en protestanten rechts)

- Deze splitsing wordt Hervorming of Reformatie genoemd. 

- Protestanten hadden geen priesters of bisschoppen maar een dominee (predikant)

Calvijn

- In Nederland volgden de mensen niet de ideeën van Luther maar van Calvijn. Een Fransman, die leefde van 1509-1564.

- Nieuwe stroming: Calvinisme. Dit was strenger dan Luther.

Erasmus

- Had wel kritiek op de katholieke kerk.

- Wilde geen nieuwe kerk, zoals Luther en Calvijn.

- Wilde de katholieke kerk van binnenuit veranderen.

Maak nu de vragen op de volgende dia's 

Zet de woorden bij het juiste geloof.

Katholieken

Protestanten

Luther

Vereren van heiligen

Eenvoudige aankleding kerk.

Zelf de bijbel lezen

Paus

Veel luxe

Dominee

Calvijn

Aflatenhandel

Erasmus

Luther en Calvijn zijn allebei...

1. Protestants
2. Christelijk
3. Hervormers

Hoe heetten de volgelingen van Luther?

1. Lutheranen
2. Calvinisten
3. Luthersen
4. Ketters

Waarom was Luther tegen aflaten?

1. Alleen God kan zonden vergeven
2. Kerk werd te rijk
3. Luther wilde zelf een kerk

In Nederland had ... meer volgers

1. Luther
2. Calvijn

Welke uitspraken zijn juist? Sleep de juiste 2 uitspraken er naartoe. 

De juiste uitspraken zijn:

Bij de Hervorming (Reformatie) splitsten christenen zich af van de katholieke kerk om deze daarna te veranderen. 

Eenvoudig leven was een waarde van het calvinisme.

Erasmus was een kritische katholiek die brak met de kerk. 

Volgens het calvinisme was het goed als je hard werkte. 

Lezen:

Blz. 90 hoofdstuk 6.1

-Godsdienstoorlogen

- Renaissance

Godsdienstoorlogen
Karel V

- Was streng katholiek.
- Keizer van Duitsland, landsheer van de Nederlanden, koning van Spanje.

- Vond dat protestanten ketters waren die bestreden moesten worden. 

- Hij vervolgde en bestrafte de protestanten.

- Voerde oorlogen tegen protestantse vorsten. 

Renaissance

In 16de eeuw 2 grote veranderingen in het leven van de mensen:

- Hervorming (reformatie)

- Renaissance

Mensen zijn niet meer alleen bezig met leven na de dood, maar genieten van het leven op aarde = Nieuw mens- en wereldbeeld.

Renaissance

Interesse voor Grieks - Romeinse cultuur = Wedergeboorte van de klassieke oudheid.

- Erasmus leest teksten uit de oudheid.

- kunstenaars bestuderen schilderijen uit de oudheid.

Bijvoorbeeld: Leonardo da Vinci maakt de Mona Lisa (hiernaast) of Michelangelo een beeld van David (zie boek blz 90)

Maak nu de vragen op de volgende dia's. 

Karel V was een...

1. Katholiek
2. Protestant

Wat was Karel V niet?

1. Keizer van Duitsland
2. Landsheer van de Nederlanden
3. Koning Frankrijk
4. Koning van Spanje

Karel V

Maarten Luther

Welke tekst hoort bij welk persoon?

Ketters vervolgen

95 stellingen

Karel V

Reformatie

Denken vanuit de bijbel

Keizer, landheer en koning

Paus bepaalt 

Katholiek

Protestant

"Zelf dingen onderzoeken doe ik niet, straks ga ik nog naar de hel"

1. Past bij de Renaissance
2. Past niet bij de Renaissance

"Alles wat de kerk zegt aannemen, wat de kerk zegt is waar"

1. Past bij de Renaissance
2. Past niet bij de Renaissance

Waar kregen mensen meer aandacht voor tijdens de renaissance?

1. Leven op aarde en voor de mens zelf
2. Leven na de dood en god
3. Hunzelf en de kerk
4. De kerk

Welke cultuur werd weer belangrijk tijdens de renaissance?

1. Arabische cultuur
2. Egyptische cultuur
3. Europese cultuur
4. Grieks-Romeinse cultuur

Leer de volgende Begrippen uit deze les:

Calvinisme

Dominee

Hervorming

Katholiek

Mens en wereldbeeld

Protestant

Renaissance

tijd van ontdekkers en hervormers

vervolgen

vroegmoderne tijd