ka 40 wereldoorlogen WOI

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

ka 40 Het voeren van twee wereldoorlogen

voorkennis testen

Eerste Wereldoorlog

Wat voor soort oorlog is de WOI?
(2 goede antwoord, kies er 1)

1. een bewegingsoorlog
2. een loopgravenoorlog
3. een stellingenoorlog
4. een koude oorlog

Wat was de aanleiding van de WOI?

1. Hitler wilde meer Lebensraum
2. honger door misoogsten
3. De Russische Revolutie
4. moord op Franz-Ferdinand, kroonprins Oostenrijk-Hongarije

Wat was nieuw tijdens de WOI?

1. verschillende wapens
2. veel doden
3. veel gewonden
4. verschillende landen tegen elkaar

Wat is géén nieuw wapen uit de WOI?

1. gifgas
2. geweer
3. tank
4. mitrailleur

Wie won de oorlog?

1. Frankrijk, Engeland, Verenigde Staten
2. Duitsland, Oostenrijk-Hongarije

Lees ka 40 blz. 114

5-10 minuten

in stilte

Eerste Wereldoorlog

• oorzaken: indirect en direct
• oorlogsverloop: kenmerken WOI
• wapenstilstand

Wat is nationalisme?

1. vaderlandsliefde
2. een gewapend conflict tussen twee landen
3. streven naar vrijheid voor het individu
4. streven naar gelijkheid

Hoe ontstond de Eerste Wereldoorlog?

twee ontwikkelingen uit de 19e eeuw maakten het mogelijk:

1. nationalisme

2. industrialisatie

indirecte oorzaken:

a rivaliteit tussen Engeland - Duitsland - Frankrijk en militarisme

b verval Ottomaanse Rijk en opkomst Servië

c bondgenootschappen

Wat gebeurt hier?

1. De eenheid van Duitsland wordt uitgeroepen in 1871
2. De viering van de Franse overwinning op Duitsland in 1871
3. Men poseert voor dit schilderij
4. De Fransen vieren het einde van de WOI

Tot welke problemen leidde het nationalisme?

1. 1871 Duitsland ontstaan > grootste land Europa > rivalen Fr en GB
2. Oostenrijk-Hongarije en Ottomaanse Rijk >  veel volken > veel onrust 
3.  burgers vechten graag voor hun land

Tot welk probleem leidde de industrialisatie in de 19e eeuw?

1. veel burgers waren bereid te vechten
2. arbeiders kwamen vaak in opstand
3. dodelijke wapens massaal geproduceerd
4. welvaart van de arbeiders steeg niet

Hoe heette dit Duitse kanon (houwitser)?

1. Grote Gretha
2. Dikke Bertha
3. Zware Johanna
4. Vette Vera

Verband industrialisatie en WOI

- massaal dodelijke wapens produceren 

- uitvinding gifgas (chemische industrie)

- mitrailleur

- kanonnen (Dikke Bertha)

- tank

Indirecte en directe oorzaken Eerste Wereldoorlog

Wat is het kenmerk van een indirecte oorzaak?

1. speelt op de lange termijn
2. is een aanleiding
3. speelt zich kort van tevoren af
4. heldere gebeurtenis

Wat is het kenmerk van een directe oorzaak?

1. lange termijn
2. kort van tevoren
3. moeilijker zichtbaar
4. veel ontwikkelingen samen

verschillende soorten oorzaken

indirect: lange termijn, veel ontwikkelingen samen

direct: korte termijn, vaak 1 gebeurtenis, 'druppel' die de emmer deed overlopen (aanleiding)

Frankrijk verloor de Frans-Duitse oorlog. Directe of indirecte oorzaak?

1. direct oorzaak
2. indirecte oorzaak

Keizer Wilhelm II ging de Duitse oorlogsvloot opbouwen. Directe of indirecte oorzaak?

1. directe oorzaak
2. indirecte oorzaak

De Serviër Gavrilo Princip vermoordde de kroonprins van Oostenrijk-Hongarije.

1. directe oorzaak
2. indirecte oorzaak

Indirecte oorzaken WOI

1. Opkomst Duitsland > rivaliteit met Frankrijk en Engeland

- Fr wilde Revanche na de verloren Frans-Duitse oorlog 1871

- GB bedreigd door vlootbouw en zoektocht koloniën van DL  (GB was grootste koloniale macht)

- ontstaan wapenwedloop 

indirecte oorzaken

2. Verval Ottomaanse/Turkse Rijk > Servië onafhankelijk (steun Rusland) > O-H en Servië willen macht Balkan uitbreiden en dat  botst

3. Bondgenootschappen om sterk te staan bij oorlog

Kijkopdracht: de aanleiding

Moord op Franz-Ferdinand (kroonprins O-H) door Gavrilo Princip (Serviër) 28 juni 1914

vanaf min. 2.18 tot 6.23 min.

04:34

Welke oorzaak hoort hierbij?
1 antwoord is FOUT.

1. nationalisme, want hij is bereid te sterven
2. verval Ottomaanse Rijk, want Servië is tegen O-H
3. industrialisatie, want hij vermoordt de kroonprins met een pistool

05:31

Waarom lokte de ene mobilisatie razendsnel de andere uit? (welke oorzaak wordt hier bedoeld?)
1 woord met hoofdletter

Directe oorzaak > oorlog

moord op Franz-Ferdinand (kroonprins O-H) door Serviër 

> door nationalisme en militarisme 'zin in oorlog'

> bondgenootschappen treden in werking

O-H valt Servië aan > Rusland steunt Servië > DL steunt O-H > DL valt België en Frankrijk aan

Het verloop van de Eerste Wereldoorlog

Wanneer begon de Eerste Wereldoorlog?

1. 28 juni 1914
2. 28 juli 1914
3. 1 september 1914
4. 11 november 1914

Gebeurtenissen uit het verloop van de WOI. Zet op de goede volgorde in de tijd.

1

2

3

4

Amerikanen verklaren oorlog aan Duitsland

Het Schlieffenplan van Duitsland gaat in werking

De Russische Revolutie breekt uit en Rusland trekt zich terug

Slag bij de Marne, de Duitse aanval is gestopt

Waar had je als soldaat nog het meest last van in de loopgraven?

1. ratten
2. 'trenchfeet'
3. tanks
4. shell-shock

Loopgravenoorlog

- front is bevroren

- miljoenen doden, nauwelijks terreinwinst

- 4 jaar zinloos aanvallen, loopgraven (en bunkers) moeilijk te veroveren

- eenzaamheid en modder

Kenmerken WOI: wat is nieuw en wat is oud?

nieuw

oud

soldaten vallen loopgraven aan tijdens veldslagen

vijand uitputten om te verslaan

man-op-man-gevechten

bombardementen loopgraven die dagen duren

soldaten uit koloniën vechten mee

Keerpunten WOI

1. Russische Revolutie 1917

- Rusland sluit vrede met Duitsland

- einde tweefrontenoorlog DL

2. Amerika bij de geallieerden > DL verliest

Wapenstilstand

11 november 2018

treinwagon Compiègne

Verband WOI en WOII