De Zwarte Dood

‘Vaders verlieten hun kinderen, vrouwen hun man, en de ene broer verliet de andere, want deze ziekte verspreidde zich via de adem en oogcontact. En dan stierven ze. En er was niemand bereid om de doden te begraven – niet voor geld of voor vriendschap. De doden werden door hun familieleden in een kuil gegooid, zonder priester, zonder gebed. Zelfs de kerkklokken bleven stil. Op veel plekken in Siena werden grote kuilen gegraven en gevuld met alle doden...  Er waren ook mensen die zo ondiep begraven waren dat de honden hen weer opgroeven en hun lichamen in de stad verslonden.’
1 / 15
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo lwoo, kLeerjaar 1

In deze les zitten 15 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

‘Vaders verlieten hun kinderen, vrouwen hun man, en de ene broer verliet de andere, want deze ziekte verspreidde zich via de adem en oogcontact. En dan stierven ze. En er was niemand bereid om de doden te begraven – niet voor geld of voor vriendschap. De doden werden door hun familieleden in een kuil gegooid, zonder priester, zonder gebed. Zelfs de kerkklokken bleven stil. Op veel plekken in Siena werden grote kuilen gegraven en gevuld met alle doden...  Er waren ook mensen die zo ondiep begraven waren dat de honden hen weer opgroeven en hun lichamen in de stad verslonden.’

Slide 1 - Tekstslide

Door middel van brongebruik probeer ik kinderen gelijk te laten nadenken over wat deze tekst inhoudt, wie zou deze man kunnen zijn en over welk onderwerp/thema gaat deze tekst
De pest

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Na deze les

  • Kan jij de oorzaak van de pest uitleggen.
  • Kan jij de twee verschillende pest varianten benoemen, hoe het behandeld werd en wie als schuldige aangewezen werd.
  • Kan je uitleggen hoe de ziekte over de wereld verspreidde.
  • Kan je de gevolgen van de pest uitleggen. 

Slide 3 - Tekstslide

wij hebben altijd leerdoelen in de les, zo weten ze wat ze gaan leren en dat schept duidelijkheid
De pest  
In de late middeleeuwen heerste er een vreselijke ziekte die vele levens eiste. Miljoenen mensen stierven aan deze ziekte, geschat wordt ca 100 a 200 miljoen wereldwijd

Pandemie:  Situatie waarin wereldwijd veel mensen tegelijk aan dezelfde ziekte lijden.



Slide 4 - Tekstslide

Uitleg begrip pandemie
De oorzaak van de pest 
De pest heeft zijn oorsprong in Azië. Via handelsschepen kwam de ziekte in de loop van de tijd in Europa, in de 14de eeuw, dus ==>

  1. Ratten varen mee vanuit Azië naar Europa
  2. Deze ratten hebben vlooien bij zich die besmet zijn met de pest bacterie
  3. Vlo bijt mens (dichtbevolkte woonplekken)
  4. Mens besmet


Slide 5 - Tekstslide

Bij deze slide probeer ik kinderen heel duidelijk te maken dat de ziekte verspreid werd door de ratten maar dat de echte boosdoener de vlo was. Ook maak ik duidelijk dat er al meer sprake was van globalisering dan dat kinderen misschien van te voren dachten
Welke twee soorten pest waren er?
De Builenpest: Overgedragen door vlooienbeten, zwarte plekken en builen op lichaam, pijn en koorts 
De Longpest: Overgedragen door het hoesten van een besmet persoon, tast de longen aan, ademen wordt moeilijk

Slide 6 - Tekstslide

Uitleg verschillende soorten van de pest
De pestdokters 
De dokters probeerden van alles om mensen te genezen, vaak met weinig succes. Ze droegen grote snavelmaskers gevuld met kruiden, zo hoopten zij niet ziek te worden. 


  • Azijn als medicijn
  • Aderlaten: 'vervuild' bloed eruit 

Slide 7 - Tekstslide

Hier maak ik al een kleine verwijzing naar Covid, bijvoorbeeld het dragen van maskers
De pest 
Mensen dachten dat zo'n vreselijke ziekte een straf van God was. De geestelijken bidden tot god om het te stoppen. 

  • Bidden
  • Steun zoeken in het geloof
  • Zondeboek zoeken ==>
  • De joden bestraffen

Slide 8 - Tekstslide

Ook tijdens covid waren er mensen die dachten dat het misschien wel een straf van god zou kunnen zijn, ook waren er complotdenkers die anderen de schuld gaven. Hier is dus ook een link te bespreken van deze tijd in de geschiedenis naar de tijd van covid
Gevolgen van de pest

  • Wereldwijd maakte de pest een geschatte 75 tot 100 miljoen dodelijke slachtoffers, geen overbevolking meer.
  • Handel kwam zo goed als stil te liggen.
  • Oogsten mislukten doordat veel boeren stierven, de positie van de boeren veranderde hierdoor wel.
  • Hongersnoden. 
  • Joden werden als medeschuldigen aangewezen. 

Slide 9 - Tekstslide

Uitleg over wat uiteindelijk de gevolgen waren van de pest op lange en korte termijn

Slide 10 - Video

Beeldmateriaal, kinderen zijn ook visueel ingesteld
Leg in eigen woorden uit wat de oorzaak was van de pest

Slide 11 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Leg in eigen woorden uit wat de gevolgen waren van de pest

Slide 12 - Open vraag

Check of de leerlingen begrepen hebben wat de gevolgen waren van de pest
Opdracht voor deze week
Zijn er nou overeenkomsten met De Pest en Corona? 
  • De Pest versus Corona


Slide 13 - Tekstslide

Uitleg over de opdracht, kinderen mogen samenwerken
Opdracht
Overleg kort in 2tallen wat volgens jullie overeenkomsten en verschillen zijn tussen De Pest en Corona. Jullie mogen hierbij een werkblad met bronnen gebruiken als jullie het lastig vinden.

Slide 14 - Tekstslide

Uitdelen van de werkbladen


Pest:
  • Begonnen bij dieren (ratten)
  • Afkomstig uit Azië
  • Quarantaine toen bedacht! (bv pesthuizen)
  • Longpest: aerosolen (hoesten/niezen)
  • Beschermende masker dokter

Maar de vergelijking gaat niet op:
  • Sterftecijfer 30-60%
  • Veel mensen sterven ongeacht leeftijd
  • Het is een bacterie
  • Eeuwenlang geen antibiotica


Corona:
  • Begonnen bij dieren (vleermuizen)
  • Afkomstig uit Azië
  • Quarantaine
  • Corona: aerosolen (hoesten/niezen)
  • Beschermende kleding en mondmaskers

Bij Corona heel anders
  • Sterftecijfer wordt geschat op 2%
  • Vnl ouderen die overlijden
  • Het is een virus
  • Vaccinatie

Slide 15 - Tekstslide

Bespreek slide na afloop