Lezen les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom

Lesdoelen

- Je leert concluderende, redengevende en oorzakelijke verbanden in een tekst te herkennen

Lesprogramma

- Welkom en introductie (5 min)

- Lezen (10 min)

- Terugblik en huiswerk (10 min)

- Uitleg (10 min)

- Zelfstandig werken (20 min)
- Afsluiting en vooruitblik (toets) (10 min)

Lezen

Terugblik

Hoofd- en bijzaken in een tekst

Kernzinnen

Tekstverbanden en signaalwoorden

Huiswerk

Opdracht 5 en opdracht 1

Opdracht 5

1 een tekst uit een schoolboek 

2 globalisering 

3 eigen antwoord

4 a satelliet (al. 2): onbemand ruimtevaartuig dat om de aarde draait 

b proces (al. 2): op elkaar volgende veranderingen 

c belemmering (al. 3): hinder; iets wat in de weg staat 

d gigant (al. 3): groot land of bedrijf (eigenlijk: grote reus) 

e krimpen (al. 3): kleiner worden  

Vervolg opdracht 5

f ontwikkeling (al. 4): verbetering van de economische situatie en de leefomstandigheden van mensen   

g de poorten sluiten (al. 4): dichtgaan; ophouden te bestaan  

h profiteren (al. 4): voordeel hebben  

i traag (al. 4): langzaam 

5 in de laatste twee zinnen van alinea 2 

6 Globalisering is het proces waarbij de gebieden op aarde op allerlei terreinen steeds meer met elkaar verbonden raken.  

vervolg opdracht 5

7 (1) Vanaf 1975 zijn er steeds multinationale ondernemingen: grote bedrijven met fabrieken en kantoren in meerdere landen. (2) Er zijn steeds minder handelsbelemmeringen, vooral vanaf 1990. (3) De afstanden tussen gebieden worden kleiner dankzij moderne communicatiemiddelen, maar vooral door sneller en goedkoper vervoer met schepen, treinen, vrachtwagens en vliegtuigen.  

8 (1) centrumlanden (de meest ontwikkelde landen), (2) semiperiferie (half-ontwikkelde landen, die al een eind op weg zijn in hun ontwikkeling) en (3) periferie (niet ontwikkelde landen, die achterblijven in hun ontwikkeling) 

Vervolg opdracht 5

9 (1) De drie blokken krijgen een andere economische rol: de landen in de periferie verdienden vroeger vooral geld met de export (uitvoer) van grondstoffen, nu zijn ze productielanden geworden. Centrumlanden waren vroeger productielanden, maar veel productiebedrijven worden nu opgeheven, met werkloosheid en armoede tot gevolg.  

(2) De welvaart verschuift. Grote landen in de semiperiferie zoals Brazilië, Rusland, India en China (de BRIC-landen) doen het economisch goed, evenals olielanden en landen met veel grondstoffen. In rijke (centrum)landen gaat het minder goed met de economie. De verschillen tussen de drie blokken worden kleiner.  

Concluderend verband

Er wordt een conclusie getrokken uit eerdere informatie

Signaalwoorden: dus, daarom, dat houdt in, kortom, concluderend, al met al

Ik wil graag een nieuwe laptop, daar heb ik veel geld voor nodig. Ik moet dus echt een zaterdagbaantje nemen om dit te kunnen betalen

Redengevend verband

Geeft aan waarom iemand iets doet (een reden gebruik je alleen bij mensen, als ze iets te kiezen hebben)

Signaalwoorden: omdat, daarom, dus, want, de reden hiervoor is, dankzij

Voor een voetbalwedstijd heb je een goede conditie nodig, daarom train ik twee keer per week.

Oorzakelijk verband

Geeft aan waardoor iets gebeurt (buiten iemands wil om, je hebt hier geen invloed op)

Signaalwoorden: doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij

Mijn oom kwam in een lange file terecht, daardoor kwam hij te laat op de receptie.

De spoorbomen zijn gesloten, dus we kunnen niet oversteken.

Dus is hier een signaalwoord voor:

a. concluderend verband (twee vingers)

b. redengevend (drie vingers)

c. oorzakelijk verband (vier vingers)

Zelfstandig werken

Wat: Lees theorie op blz. 42 en maak opdracht 1 + 2 (blz. 43) 

Hoe: individueel, je mag zachtjes iets vragen

Klaar?: ga verder met je nieuwsbericht

Afsluiting en vooruitblik

Zijn de lesdoelen bereikt?:

- Je leert concluderende, redengevende en oorzakelijke verbanden in een tekst herkennen 

Huiswerk: opdracht 2

Toets vrijdag 22 november

Lezen blz. 12 en 42, hoofd- en bijzaken, kernzinnen en tekstverbanden en signaalwoorden 

Grammatica: ontleden hoofd- en bijzin blz. 148 en de stof uit jaar 1: persoonsvorm, gezegde, onderwerp, lijdend voorwerp 

Grammatica: woordsoorten voegwoord blz. 150 en de stof uit jaar 1: zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord, werkwoord, lidwoord, bezittelijk voornaamwoord, persoonlijk voornaamwoord 

Werkwoordspelling blz. 36 en blz. 66 gebiedende wijs en Engelse werkwoorden en de stof uit jaar 1: pvtt, pvvt zwak sterk, vd, od, deelwoorden als bn   

Spelling blz. 34 en 64, leestekens en leenwoorden 

Formuleren blz. 32 en 62 variatie in woordgebruik en zinsopbouw 

Planning tot aan de kerst

- voorbereiden op de toets (spelling, formuleren, oefentoets, les voor extra uitleg/oefenen/ leren voor de toets)

- voorbereiden op presentatie nieuwsbericht

- vrijdag 22 november proefwerk

- les om aan nieuwsbericht te werken

- presentaties nieuwsbericht