TL2: par 4 De stinkfabriek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Hoe zat het ook alweer?

Lesdoelen

Je kan uitleggen:

• Hoe arme mensen leefden en werkten in Utrecht
• Wat de sociale kwestie is
• Hoe de sociale kwestie werd opgelost

Kinderarbeid in de fabrieken

Kinderarbeid was heel gewoon

Arbeid en ellende begin industrialisatie

• Rijke burgerij:  profiteerde het meest van de industrialisatie. Zij waren de baas van de fabriek en verdienden veel geld.
• Arbeiders:  slechte werkomstandigheden (lange werkdagen, werken met gevaarlijke machines)
• Lage lonen
• Geen rechten voor arbeiders: je kon gemakkelijk ontslagen worden
• Geen werk -->geen loon
• Onzekerheid of er wel, geen werk was

Kinderarbeid

• Goedkope arbeidskrachten

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan

• Ze zijn goedkoper dan mannen en vrouwen

• Hun kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines

Sociale kwestie

Slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders

Het armoedeprobleem

Sociaal: hoe mensen met elkaar omgaan.
Kwestie: duur woord voor "vraag/vraagstuk",

Sociale kwestie is: hoe kunnen we het probleem van kinderarbeid, armoede, woon- en werkomstandigheden oplossen? 

Wat is de Sociale Kwestie? (1)

• Een kwestie is een probleem of een vraag (question)
  

• Steeds meer mensen kregen kritiek op kinderarbeid. Zoals leraren, dokters, advocaten, journalisten...
  Zij wilden een einde maken aan de  slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders.

• Eind 19e eeuw.

• Vooral in de steden.
  

Wat is de Sociale Kwestie? (2)

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht
• Vraag: hoe zorgen we ervoor dat deze armoede en ellende worden opgelost?

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Wie helpt de arbeiders? (2)

• Nederland kent drie grote politieke groepen: socialisten (links), confessionelen (midden) en liberalen (rechts)

• Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor de Sociale Kwestie

Liberalen

• Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

• Economie helemaal vrij laten, oftewel: de overheid moet zich niet bemoeien met de economie van een land.

• Sociale wetten kosten teveel geld

VRIJHEID

• Rechts in de politiek

Confessionelen

• Confessie=geloof (Protestant/Rooms-katholiek)

• Ongelijkheid omdat God het zo wil

• Goede christenen helpen elkaar

• Werkgevers en werknemers moeten er samen uitkomen
  GELOOF
• In het midden in de politiek

Confessionelen

 = Op geloof gebaseerd!

Socialisten

• Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

Gelijkheid

• Links in de politiek

Langzaam verbetering
Samuel van Houten

• Eerste sociale wetten vanaf 1874: Kinderwetje van Van Houten
  

• Leerplichtwet (1900), Woningwet (1901)

• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen

• 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen

Vóór de Woningwet...

...na de Woningwet

Kinderarbeid

Gevaarlijke werkomstandigheden.

Wie helpt de arbeiders? (1)

• Steeds meer kritiek

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken. Samen sta je sterk.

• Arbeiders gaan daarom samenwerken in vakbonden.

Welk begrip hoort bij deze betekenis:
Periode van grote en snelle verandering in West-Europa door de komst van industrie; deze periode duurde van 1760 tot 1850.

Wat past het beste? Een grote verandering in een korte tijd...

1. Industrialisatie
2. Kapitalisme
3. Industriële revolutie
4. Monarchie

Wat is industrialisatie?

\Industrialisatie past het best bij:

1. Een periode van grote en snelle verandering door de komst van industrie.
2. Het ontstaan van industrie (fabrieken) in een gebied waar eerst vooral landbouw was.
3. Een speciale dans.
4. Mensen die in fabrieken werken.

Wat is een van de belangrijkste uitvindingen van de revolutie?

Wat is een van de belangrijkste uitvindingen van de revolutie?

1. stoommachine
2. ploeg
3. straatverlichting
4. dienstensector

Voor welke politieke stroming is vrijheid het belangrijkste?

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Feministen
4. Confessionelen

Vooral rijke mensen stemmen hierop:

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Feministen
4. Confessionelen

Hoe noemen we de problemen van de arbeiders eind 19de eeuw?

1. Liberale kwestie
2. Arbeiders kwestie
3. Sociale kwestie
4. Asociale kwestie

Arbeiders verenigden zich in een:

1. Club
2. Vakbond
3. Kinderwet
4. Standensamenleving

Noem de drie politieke stromingen.

1. liberalen, socialisten, feministen.
2. liberalen, socialisten, confessionelen.
3. liberalen, democraten, confessionelen.
4. conservatieven,socialisten, confessionelen.

De sociale kwestie was een ... van de industrialisatie.

1. oorzaak
2. gevolg

Wat hoort niet bij de sociale kwestie?

1. Lage lonen
2. Lange werktijden
3. Slechte wegen
4. Onveilige fabrieken

Gelijkheid

Gelijkheid hoort bij:

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Feministen
4. Confessionelen

Welk begrip past het beste bij deze afbeelding?

1. industrialisatie
2. sociale kwestie
3. confessionalisme
4. socialisme

In 1874 kwam de 'Kinderwet van Van Houten'. Wat stond daarin?

1. kinderen moeten vanaf 12 jaar werken
2. kinderen moeten naar school
3. kinderen tot 12 jaar mogen niet werken
4. ouders mogen zelf weten wat hun kind doet

Waarom was het bijzonder dat Samuel van Houten met het kinderwetje kwam?

1. Hij was socialist
2. Hij was een fabrieksdirecteur
3. Hij was katholiek
4. Hij was liberaal

Socialisme staat voor:

1. Gelijkheid
2. Vrijheid
3. Geloof

Liberalisme staat voor:

1. Geloof
2. Vrijheid
3. Gelijkheid

Confessionalisme staat voor:

1. Vrijheid
2. Geloof
3. Gelijkheid

Met welke stroming heb jij het meeste?

socialisme

liberalisme

confessionalisme

....en de winnaar is....

Einde les

Dank voor jullie inzet!
Top!