H4 NN 1-KGT Taalverzorging 1 Grammatica Het gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

H4 Taalverzorging 1 Grammatica

Leerdoel

Je leert over het gezegde van een zin.

Zinsdelen

Even terug naar het begin: Zinnen bestaan uit zinsdelen.

De persoonsvorm (PV) en het onderwerp (OW) ken je al.

Het gezegde

Het gezegde is ook een zinsdeel.

Het gezegde zegt wat er in de zin 'gebeurt' of 'gebeurd is'. 

Het gezegde wordt afgekort met gez.

voorbeeld

In de volgende zinnen is het gezegde vetgedrukt. 

De PV is onderstreept. 

voorbeeld

De pingpongtafel / staat / in de garage.

de PV = staat

het OW = De pingpongtafel

het gez. = staat

voorbeeld

Morgen / wil / ik / met jou / gaan skaten.

de PV = wil

het OW = ik

het gez. = wil gaan skaten

het gezegde zoeken

Je hebt het misschien al gezien; het gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin. 

In een zin met één werkwoord is de PV dus ook het gezegde. In een zin met meer werkwoorden is het gezegde de PV + alle andere werkwoorden.

Extra: scheidbare werkwoorden

Bij scheidbare werkwoorden komt het eerste stukje van het werkwoord soms verderop in de zin te staan. Dat stukje hoort dan ook bij het werkwoord en dus ook bij het gezegde.

(de scheidbare werkwoorden oefenen we via opdracht 6 in het lesboek)

Extra: scheidbare werkwoorden

Een voorbeeld: inhouden is een scheidbaar werkwoord

Ik kon mijn lach niet inhouden. 

PV = kon

OW = ik

gez = kon inhouden

Extra: scheidbare werkwoorden

Een voorbeeld: inhouden is een scheidbaar werkwoord

Ik houd mijn lach in. 

PV = houd

OW = ik

gez = houd in

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. Alle werkwoorden in een zin
2. Alle leestekens in een zin
3. Alle personen in een zin
4. Leestekens

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Hoe heeft de wind gewaaid?

1. heeft
2. gewaaid
3. heeft gewaaid

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Wie is er vanmiddag thuisgebleven?

1. wie
2. is thuisgebleven
3. thuisgebleven
4. is

Daar help ik de klanten.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. de klanten
2. help
3. daar
4. ik

Ik ben naar school gelopen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. ben
2. ben gelopen
3. naar school
4. gelopen

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Wie was er vanmiddag aan het spelen?

1. wie
2. was
3. was spelen
4. was aan het spelen

Hij is zijn spullen vergeten.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. is
2. is vergeten
3. zijn spullen
4. hij

Er bestaan verschillende afkortingen voor het (werkwoordelijk) gezegde.
Welke afkorting wordt in ons boek gebruikt?

1. wg
2. wwg
3. gez.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

Ik zal dat wel gezegd hebben.

Noteer het gezegde in de volgende zin.

Ik heb het nog zo gezegd!

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze vraagzin?
Hoe dikwijls heeft ze het hem op zijn hart gedrukt?

Wat is het (werkwoordelijk) gezegde? En hoe vind ik het gezegde?

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

Ik kan het werkwoordelijk gezegde in de zin vinden.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Ik heb het begrepen.

Maken in het lesboek

Blz. 106-107

Maak eerst de startopdracht.

Maak daarna opdracht 1-2-3-4-6

Snel klaar? Maak dan nog opdracht 5

Leren voor de toets

- Je kan het gezegde van een korte zin vinden. 

- Je kan ook het stukje van een scheidbaar werkwoord in het gezegde aangeven.

- Je kunt uitleggen wat een gezegde is en hoe je dit zinsdeel in een zin kunt vinden. 

Einde deel 1