7.3 efficiënte reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

vandaag

• vragen stof (5 min)

• efficiënte reacties (7.3) (10 min)

• 
  

                                                                                                

•   afsluiten (10 min)

leerdoelen

• activeringsenergie
•  reactiesnelheid

•  reactiesnelheid meten
•  reactiesnelheid veranderen
• botsend-deeltje model (microniveau)
• katalysator

Waarom leer je dit?

Om een reactie uit te voeren is het belangrijk dat je weet of er energie nodig is om dit voor elkaar te krijgen (en hoeveel) of dat er juist warmte vrij komt.

Kom energie vrij

Kost energie

Energie-effect bij een reactie

Wet van behoud van energie

• Energie kan niet verloren gaan!
• Energie kan wel van vorm veranderen:

        - warmte

        - licht

        - elektrische energie

        - chemische energie

Activeringsenergie

• Een zetje voordat de reactie begint te lopen

• De energie die nodig is om een reactie op gang te brengen

reactie snelheid

• De snelheid waarmee een reactie verloopt 

• Reactiesnelheid verschilt per reactie

       - Explosie = reactiesnelheid hoog (snelle reactie)

       - Rotten fruit = reactiesnelheid laag (langzame reactie)

Online of school opdracht (25 min)

Online:

• onderzoek water en olie (practicum 1) en oppervlakte spanning (practicum 2)

Op school:

• onderzoek pH schoonmaakmiddelen (practicum 4)

resultaten experiment

afronden

• activeringsenergie
•  reactiesnelheid

• zuur en base (pH)
  
• indicator

• hydrofoob
  
• hydrofiel

volgende week

•  paragraaf 7.3: efficiënte reacties

• huiswerk: bestuderen paragraaf 7.3 + maken opgave 19-24
• thuis practicum 1 + 2 af 

check in welke groep kleur je zit

gedaan? Bedenk antwoord op:

jouw activeringsenergie bij opstaan?

jouw reactiesnelheid als je telefoon valt?

Nodig:

aantekeningschrift + pen

methode + boek

Activeringsenergie

• Een zetje voordat de reactie begint te lopen

• De energie die nodig is om een reactie op gang te brengen

vandaag

• vragen huiswerk (5 min)

• efficiënte reacties, vervolg  (7.3) (10 min)

• (zelfstandig) werken in groepen (20 min)
•  afsluiten (10 min)
• enquête (10 min)

Nodig:

aantekeningschrift + pen

boek + methode

leerdoelen

• botsende-deeltjes-model
• katalysator
• meten reactiesnelheid

• activeringsenergie
•  reactiesnelheid

Voorkennis begrippen

• Endotherm
• Exotherm
• ontleding
• elektrolyse, thermolyse, fotolyse
• roesten
• micro vs macro niveau  

Waarom leer je dit?

Gevaar van stofexplosie bij gebruik van:

ST1:  Bloem, suikerstof, houtstof, moutstof  

ST2: Steenkoolstof, houtstof, pigmenten   

ST3: Aluminiumstof, magnesiumstof 

reactietijd

• tijd die nodig is om de reactie te laten verlopen, 
• kun je meten,
• Hoe > de reactiesnelheid, hoe < de reactietijd.

Bij stofexplosie        = reactiesnelheid hoog, reactietijd kort

Bij roesten van ijzer = reactiesnelheid laag, reactietijd lang

Botsende deeltjes model

botsende deeltjes model

Botsende deeltjes model

verklaart de factoren die de reactiesnelheid beinvloeden

effectieve botsing:

• concentratie
• verdelingsgraad
• temperatuur

splitsing in groepen

groen: 

• zelfstandig verder met 7.3 en maken opgaven 
• klaar? Phet site: reactiesnelheid simulatie, zie instructie in  teams 

blauw+ oranje: rest uitleg volgen 

Phet reactie simulatie:

https://phet.colorado.edu/en/simulation/legacy/reactions-and-rates

(lange laadtijd)

We gebruiken een lucifer om gas aan te steken dit is een vorm van

1. fikkie stoken
2. ontleden
3. activeringsenergie
4. blussen

Als je de concentratie verhoogt wordt de reactiesnelheid...?

1. groter
2. kleiner
3. blijft gelijk

Wat doet een katalysator
met de reactiesnelheid?

1. vertraagt
2. versnelt
3. hangt af van de soort katalysator
4. geen invloed

Als je de deeltjes van een stof fijner maakt wordt de reactiesnelheid...?

1. groter
2. kleiner
3. blijft gelijk

Wat doet een katalysator?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Reactie versnellen
2. Reactie opwarmen
3. Reactie afkoelen
4. Activeringsenergie verlagen

splitsing in groepen

blauw: 

• zelfstandig verder met 7.3 en maken opgaven

 oranje: 

• extra uitleg
• gezamenlijk maken opgaven 25 en 26

Phet reactie simulatie:

https://phet.colorado.edu/en/simulation/legacy/reactions-and-rates

(lange laadtijd)

begrippen

• effectieve botsing
• meten reactiesnelheid
• botsende-deeltjes-model

•  reactiesnelheid beïnvloed door:
  
•    verdelingsgraad (vaste stof)
•    temperatuur
•    concentratie (gassen en vloeistoffen)
• katalysator
• enzym 

Voorkennis begrippen

• Endotherm
• Exotherm
• ontleding
• elektrolyse, thermolyse, fotolyse
• roesten
• micro vs macro niveau  

volgende week

•  PO reactiesnelheid / thuis practicum

• huiswerk: leren en maken paragraaf 7.3 

• let op: thuis practicum 1 + 2 uiterlijk komende vrijdag inleveren via opdrachten