2B Leesvaardigheid - les 9

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

WELKOM BIJ HET VAK NEDERLANDS! 

Mevrouw Duinhouwer

LESPROGRAMMA

• Onderwerp en hoofdgedachte
• Lezen

Onderwerp en hoofdgedachte

- Hoe herken ik het onderwerp van een tekst?

- Hoe herken ik de hoofdgedachte van een tekst?

Elke tekst bevat een onderwerp en hoofdgedachte.

Onderwerp

- Het onderwerp geeft in één woord of in een aantal woorden aan, waar de tekst over gaat

- Het onderwerp is nooit een hele zin

- Je kunt het onderwerp vaak al uit de titel halen

- Vaak wordt het onderwerp letterlijk herhaald in de tekst

Elke tekst bevat een onderwerp en hoofdgedachte.

Hoofdgedachte

- De hoofdgedachte van een tekst geeft in één zin de belangrijkste informatie uit de tekst weer

- Het is dus de kortst mogelijke samenvatting van een tekst

- Je kunt de hoofdgedachte formuleren door antwoord te geven op de vraag : "Wat zegt de schrijver over het onderwerp?"

Voorbeeld

Antwoord voorbeeld

Onderwerp

"Yellow Cabs"

Hoofdgedachte

De circa 13.00 fameuze gele taxi's in de Amerikaanse metropool New York worden vervangen.

Feiten en meningen

Een feit is iets waarvan je kunt controleren of het waar is of niet. 

Een mening of een standpunt is wat iemand van iets vindt. Met deze mening kun je het eens of oneens zijn. Een mening herken je vaak aan de volgende signaalwoorden: 

ik vind, volgens mij, lijkt mij, naar mijn mening, mijns inziens 

Argumenten

Als een auteur zegt waarom hij/zij iets vindt, dan gebruikt hij/zij één of meerdere argumenten. 

Argumenten herken je vaak aan de volgende signaalwoorden: 

want, omdat, namelijk, immers. 

Feitelijke argumenten zijn het sterkst. 

Wat is het standpunt en wat is het argument in onderstaande zin?

Dieselauto's ouder dan vijftien jaar zouden in het centrum van Utrecht verboden moeten worden; die stoten immers hoge concentraties giftige stoffen uit.

Wat is het standpunt en wat is het argument in onderstaande zin?

Omdat sommige leerlingen faalangstig zijn, geeft meneer Vonk geen onverwachte so's.

Aan de slag

HUISWERK NAKIJKEN

SOM: Kies een tekst uit en markeer de standpunten, 

Kijk samen met je buurman of -vrouw je huiswerk na:

Wissel je artikel uit en gebruik het nakijkmodel die in SOM staat.

Klaar? Maak de opdracht in Learnbeat: het verschil tussen standpunten en argumenten

Heb je deze opdracht al gemaakt? 

Begin met het maken van de oefentoets van Hoofdstuk 1

De oefentoets staat in SOM

Neem eerst de theorie door van Hoofdstuk 1

Klaar?

Niet klaar?

Huiswerk volgende les

Huiswerk nakijken

Kijk en vergelijk samen met je buurman of -vrouw je huiswerk na.

Gebruik het nakijkmodel die in SOM staat.

SOM: Kies een tekst uit en markeer de standpunten, argumenten en feiten. 

Deze opdracht maak je individueel.

Markeer de standpunten, argumenten en feiten als volgt:

standpunt

argument

feiten

 

Hoofdzaken en bijzaken

De belangrijke informatie in een tekst noem je de hoofdzaken.
Wat niet zo belangrijk is zijn de bijzaken.

Hoofdzaken

Voorkeursplaatsen tekst:

Inleiding & slot

Voorkeursplaatsen alinea:

Kernzin

Hoofdzaken uit tekst halen

• Onderstreep/markeer tijdens het lezen hoofdzaken
  
  
• Let op voorkeursplaatsen (inleiding, slot, kernzinnen) en opvallend gedrukte woorden
  
  
• Van de hoofdzaken kun je een samenvatting maken of een schema

Hoofdzaken

Hoe en waar vind je de hoofdzaken?

• Vaak in de eerste, de tweede en/of de laatste zin van een alinea.
• Daartussen staan vaak voorbeelden, toelichtingen of een verdere uitleg, dat zijn bijzaken.
  Denk aan de hamburger... 
  
  

Stel jezelf de volgende vragen:

1. Heb ik deze zin nodig om de tekst/de alinea goed te begrijpen?
2. Wat zegt deze zin over het (deel)onderwerp?

Hoofdzaken (structuur)

Hoofdzaken (structuur)

Bijzaken (vulling)

Klas 48 uur zonder telefoon

Leerlingen van de onderbouw van het Lorentz Lyceum uit Arnhem hebben onlangs succesvol meegedaan aan een experiment waarbij ze gedurende twee dagen geen mobiel, games of sociale media mochten gebruiken. ‘De No Phone Challenge was flink afkicken’, zegt de mentor. De leerlingen vonden zelf dat ze veel socialer waren, zowel in de klas als thuis. De pauzes leken langer en werden leuker bevonden. ‘We gingen spellen doen en ik sprak mijn klasgenoten meer’, somt een leerling op. ‘We hadden ook meer tijd voor huiswerk.’

Welke zin is de belangrijkste in deze tekst? Waarom?

wat is de kernzin van iedere alinea?

Aan de slag

OEFENTOETS HOOFDSTUK 1 

Maak de oefentoets van Hoofdstuk 1

Neem eerst de theorie door van Hoofdstuk 1

Klaar? Vraag het antwoordmodel bij mij op om je oefentoets na te kijken.

OF

SAMENVATTING MAKEN VAN HOOFDSTUK 1 t/m 3:

Hoofd- en bijzaken en kernzinnen

Tekstverbanden en signaalwoorden

OF

Learnbeat:

Opdracht maken Leesvaardigheid: onderwerp van een tekst