H5 - TH5 - BS5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 5

Basisstof 5: de huid

Begrippen BS5

opperhuid

hoornlaag

kiemlaag

haarzakjes

talgklieren

talg

lederhuid

thermoregulatie

zweetklieren

Leerdoelen bs5

Aan het eind van deze les kan ik...

• de bouw en de functies van de huid beschrijven
• uitleggen hoe de lichaamstemperatuur min of meer constant wordt gehouden door de huid

de huid

de anatomie (opbouw) van de huid

de functies van de huid

de huid

de anatomie (opbouw) van de huid

de functies van de huid

-> de huid is ons grootste orgaan

hoe is de huid opgebouwd? (87B)

• opperhuid
• lederhuid
• onderhuids 

bindweefsel

hoe is de huid opgebouwd? (87B)

de opperhuid:

• hoornlaag
  
• kiemlaag
  

hoe is de huid opgebouwd? (87B)

de opperhuid:

- hoornlaag

• dode dekweefsel
• epitheel
• bescherming

- kiemlaag

hoe is de huid opgebouwd? (87B)

de opperhuid:

- hoornlaag

- kiemlaag

• levend
• epitheel
• vernieuwing

hoe is de huid opgebouwd? (87B)

iets meer 

ingezoomd:

opperhuid

hierin liggen ook 

pigmentcellen

melanocyten

hoe is de huid opgebouwd? (87B) 

lederhuid:

• meeste zintuigen
• zenuwcellen
• bloed(haar)vaten
• zweetklieren

hoe is de huid opgebouwd? (87B) 

zintuigcellen

-> zitten vast aan de

neuronen

-> lopen door naar 

centrale zenuwstelsel

-> verschillende:

tast/koud/warm/pijn/

druk

hoe is de huid opgebouwd? (87B) 

haartjes:

- vanuit zakjes

- haarvaten

- haarzenuw

- talgklier

- haarspiertje 

(kippenvel) 

hoe is de huid opgebouwd? (87B) 

onderhuids

bindweefsel

-> vetcellen

-> drukzintuigen

-> zweetklieren

huid en uv-licht

BiNaS 27B

huidtype wordt bepaald 

door hoeveelheid 

melanine (pigment)

in de huid

huid en uv-licht

BiNaS 27B

huidtype wordt bepaald 

door hoeveelheid 

melanine (pigment)

in de huid

functies van de huid

bescherming tegen micro organismen + pathogenen

-> overgang interne milieu naar externe milieu

-> 1 cellaag 

-> meer hierover er in BS1 thema 6 afweer

regulatie temperatuur 

thermoregulatie

veel oppervlak

aan de buitenkant

thermoregulatie 

-> temperatuur zintuigen in de huid

meten temperatuur van o.a. bloed

hypothalamus krijgt de metingen 

binnen en reageert hierop 

thermoregulatie

bij warmte:

-> zweetproductie:

door waterverdamping gaat

er warmte verloren

thermoregulatie

bij kou:

->haarspiertjes trekken samen

extra lucht als isolatie laagje

(kippenvel)

-> minder zweetproductie

wie verliest er onbedoeld meer warmte?

olifant of baby

wie verliest er onbedoeld meer warmte?

olifant of baby

baby - > verhouding oppervlakte huid t.o.v. volume is groter

De huid beschermt tegen sterke oververhitting door...

1. zweet te produceren
2. bloedvaatjes in de huid te verwijden
3. bloedvaatjes in de huid te vernauwen
4. pigment te maken

Waar in de huid vindt de bescherming tegen de zon plaats?

1. Lederhuid
2. Opperhuid
3. Lederhuid en opperhuid
4. Lederhuid, opperhuid en onderhuids bindweefsel

Welke klier is een endocriene klier?

1. Geslachtsklier
2. Hypofyse
3. Schildklier
4. Talgklier

Hoe zorgt de huid voor bescherming tegen virussen?

1. Fysieke barrière
2. Lage pH
3. Proteases
4. weinig voedingsstoffen

11. (2p) Kan de huidkanker waartegen de stichting Melanoom waarschuwt, ontstaan in de opperhuid? Zo ja, alleen in de hoornlaag, alleen in de kiemlaag of in beide lagen?

1. Nee, huidkanker kan alleen in de diepere lagen ontstaan
2. Ja, alleen in de hoornlaag
3. Ja, alleen in de kiemlaag
4. Ja, in zowel de hoornlaag als de kiemlaag

Wat is de reactie van de huid via het cz als de koude-zintuigen in de huid geprikkeld worden?

1. zweten en bloedvat-spieren trekken samen
2. zweten en bloedvat-spieren ontspannen
3. kippenvel en bloedvat-spieren trekken samen
4. kippenvel en bloedvat-spieren ontspannen

Je wordt geprikt door een mug. De mug zuigt bloed. Tot in welke huidlaag steekt de zuigsnuit van de mug?

1. hoornlaag
2. kiemlaag
3. lederhuid
4. onderhuids bindweefsel

Wat is de reactie van de huid via het cz als de koude-zintuigen in de huid geprikkeld worden?

1. zweten en bloedvat-spieren trekken samen
2. zweten en bloedvat-spieren ontspannen
3. kippenvel en bloedvat-spieren trekken samen
4. kippenvel en bloedvat-spieren ontspannen

Drie onderdelen zijn benoemd met een cijfer.

Waar zijn deze onderdelen juist benoemd?

1. 1 = haarspiertje 2 = talgklier 3 = bloedvaatjes
2. 1 = haarspiertje 2 = zweetkliertjes 3 = bloedvaatjes
3. 1 = talgkliertje 2 = haarspiertje 3 = zenuwuiteinden

Sven zit in zijn t-shirt in de klas, zijn buurvrouw zet het raam open. Daardoor daalt de temperatuur en krijgt hij kippenvel. Hij vindt dat het te koud is geworden. Zal er ook een verandering hebben plaats gevonden in zijn huid? Zo ja, welke verandering?

1. Nee.
2. Ja, de bloedvaten worden nauwer.
3. Ja, de bloedvaten worden wijder.

Je loopt naar buiten en je krijgt het koud. 

Wat gebeurt er met je huid?

Er stroomt meer/minder bloed door je huid.

1. meer
2. minder

Wat is geen onderdeel van de huid?

1. Kiemlaag
2. Lederhuid
3. Huidvlies
4. Hoornlaag

Hoe reageert de huid bij warmte of kou?

huid bij kou

huid bij warmte

de bloedvaten zijn nauw

De bloedvaten zijn wijd

Spieren trekken samen (trillen)

Kippenvel

Je zweetklieren produceren meer zweet.

warm

koud

rode huid

bleke huid

nauwe bloedvaatjes

wijde bloedvaatjes

zweet

rillen

haartjes staan rechtop

haartjes staan normaal

Onderdelen van de huid

Kiemlaag

Lederhuid

Talgklier

Spiertje

Zweetklier

Drukzintuig

Aan het werk!

Huiswerk:

opdrachten 33 t/m 36

zoek je verdieping? maakt opdracht 37

lees BS1 thema 6 afweer