Les 2 - H6.2 Metalen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

§6.2 - Metalen

Planning

• Voorkennis ophalen

• Leerdoelen

• Uitleg §6.2

• Aan de slag

Geleidt in vaste én vloeibare fase

Geleidt in vloeibare fase

Geleidt nooit

Sn

Cu

(koper)

Zn

SnCl2 (tinchloride)

C18H36O2 (Kaarsvet)

F2

NaCl (keukenzout)

Ammoniak

Koolstofdioxide

Welk metaal heeft het symbool Mg?

Welk metaal heeft het symbool K?

Welk metaal heeft het symbool Hg?

Wat is het symbool voor het metaal ijzer?

Wat is het symbool voor het metaal tin?

Wat is het symbool voor het metaal koper?

Vorige les

• Zuivere stoffen kun je onderverdelen in drie categorieën: metalen, moleculaire stoffen en zouten;
• Onderscheid tussen deze categorieën kun je maken door te kijken   naar hun elektrische geleidbaarheid:

	Vast	Vloeibaar	Gas	Opgelost
Metaal	x	x	-	-
Zout	-	x	-	x
Moleculaire	-	-	-	-

Leerdoelen

Na deze les weet ik...:

• wat een legering is;

Na deze les kan ik...:

• typische eigenschappen van metalen benoemen;
  
• beschrijven hoe metalen op microniveau zijn opgebouwd;
• beschrijven op microniveau waarom een metaal stroom kan geleiden;

De indeling van zuivere stoffen

Vandaag: metalen

Hoofdstuk 3: metalen in het periodiek systeem

In het periodiek systeem staan zo'n 95 metalen

Alle metalen zijn rood omlijnd

Eigenschappen van metalen 

Metalen zijn altijd...

• ... glimmend, mits in zuivere vorm;
• ... goede geleiders van elektriciteit en warmte;
• ... goed vervormbaar, zeker als ze heet zijn;
• ... mengbaar met andere metalen als je ze smelt

glimmende bouten

geleidend koperdraad

smeedbaar ijzer

bronzen kerkklokken

Geleiding van metalen

• Eigenschap op macroniveau
• Macroniveau = waarneembaar niveau
  
  
• Wordt veroorzaakt door deeltjes op microniveau

• Voor stroomgeleiding moeten er geladen deeltjes aanwezig zijn die vrij kunnen bewegen

Geleiding van metalen

Bouw van een atoom:

Kern:

• Protonen (= atoomnummer)
• Neutronen (= massagetal - aantal protonen)

Om kern:

• Elektronen (= gelijk aan aantal protonen)

Geleiding van metalen

• Elektronen uit de buitsenste schil worden 'los gelaten'

• De buitenste elektronen kunnen vrij bewegen door het metaal: 
• -> vrij bewegende geladen deeltje
• => dus geleiding.

Geen eigenschappen van metalen 

Metalen ...

• ... zijn niet allemaal hard;
• ... hebben niet allemaal een hoge dichtheid;
• ... hebben niet allemaal een hoog smeltpunt;
• ... zijn niet allemaal ongevaarlijk voor de gezondheid of het milieu
• ... corroderen niet allemaal

kalium kun je snijden

natrium drijft op water

lood is giftig

gallium smelt in je hand

goud corrodeert niet

Corrosiegevoeligheid van metalen

• Metalen kunnen worden aangetast door stoffen uit de omgeving (zoals water en zuurstof)

• => Dit noemen we corrosie

• Corrosie van ijzer: roesten

Corrosiegevoeligheid van metalen

• Edele metalen: worden niet aangetast (Goud, zilver, platina)
  
• Halfedel metalen: reageren moeizaam met zuurstof (kwik, koper)
  
• Onedel metalen: reageren goed met zuurstof uit de lucht (ijzer, zink)
  
• Zeer onedel metalen: reageren heftig met zuurstof en water uit de lucht (groep 1 & 2 P.S.)

natrium 

ijzer

Zeer onedel metaal

Onedel metaal

Halfedel metaal

koper

Edel metaal

goud

Legeringen

• Legering = een mengsel van 2 of meer metalen

• Legering heeft andere en vaak betere eigenschappen dan de metalen waar het van gemaakt is.

• Bekendste legeringen: 

1. RVS = Roest vrij staal
2. Brons 
3. Messing 

Legeringen

• Zuivere metalen zijn makkelijk te vervormen
• Legeringen zijn dat minder, door 'roosterfouten'
• -> Een deel van de metaalatomen is vervangen door een ander atoom dat groter of kleiner is
• => Maakt verschuiven van atomen lastiger

Wat is een legering ?

1. een mengsel van een mineraal en een metaal
2. een mengsel van metalen
3. een mengsel van organische stoffen
4. een mengsel van zand en cement

Wat is corrosie van metalen? Corrosie is:

1. roesten
2. het aantasten van metaal door een zuur
3. de aantasting van metalen door stoffen uit de lucht
4. een laagje oxide over een metaal aanbrengen

Er zijn onedele metalen en edelmetalen.

Welke beschrijving is juist:

1. Hoe edeler des te duurder het proces is om het te winnen
2. Hoe edeler des te beter het metaal reageert met andere stoffen
3. Hoe edeler des te slechter het metaal reageert met andere stoffen
4. Hoe edeler des te zwaarder het metaal is

Bekijk de volgende beweringen:
1 Hoe edeler een metaal, des te reactiever het metaal is.
2 De metalen natrium en kalium reageren met water.

Welke bewering(en) is/zijn juist?

1. Alleen 1
2. Alleen 2
3. Zowel 1 als 2
4. Geen van beiden

Aan de slag 

• Doorlezen §6.2
• Maken:
  

      * §6.2 opdr.: 10, 15, 17, 19

• Eerste 5 minuten in stilte
• Daarna fluisterend overleggen met buur of werken met muziek

• Vraag? Steek je hand op
• Af? => Geen huiswerk