210311 Grammatica zinsdelen H6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands

Brugklas havo/vwo

Grammatica zinsdelen

Programma

- Leerdoelen

- Herhaling pv, zinsdelen, ow, wg, lv en mw

- Uitleg bijwoordelijke bepaling

- Oefenen ontleden

Welk zinsdeel is altijd een werkwoord?

1. Onderwerp
2. Persoonsvorm
3. lijdend voorwerp

Noteer de volgorde van zinsontleden tot nu toe. Welke stappen zet je?

Klopt het dat er altijd ALLEEN maar werkwoorden in het werkwoordelijk gezegde staan?

1. Ja
2. Nee, de pv hoort er ook bij.
3. Nee, 'aan het' en 'te' horen er vaak ook bij en het voorzetsel dat bij een splitsbaar werkwoord hoort.
4. Nee, het lijdend voorwerp en het onderwerp hoort er ook bij.

Welke vraag kun je stellen om het lijdend voorwerp te kunnen vinden?

Een lijdend voorwerp begint NOOIT met een...

1. voorzetsel
2. lidwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. zelfstandig naamwoord

Stel de vraag om het lijdend voorwerp te vinden in deze zin:
Jan heeft voor Piet een Mars gekocht.

Welke zinsdelen zijn juist benoemd:
De politie heeft op de A2 veel boetes uitgedeeld.

1. De politie = ow
2. heeft uitgedeeld = pv
3. op de A2 = lv
4. veel boetes = lv

Een paar oefenzinnen:

1. Mag ik die beker even vasthouden?
   
   
2. Morgen krijg ik een cadeautje van Kees.
   
   
3. Ik heb een brief geschreven voor mijn oudere ik.

Uitleg bijwoordelijke bepaling 

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) geeft extra informatie in een zin. Vaak kun je deze informatie weglaten. 

Een bwb geeft antwoord op vragen als: Hoe?, Hoelang?, Hoever?, Waar?, Waardoor?, Waarheen?, Waarom?, Waarover? en Wanneer?

Uitleg bijwoordelijke bepaling

Vb: Waarom | heeft | Cis | zoveel troep | in de garage | staan. 
         bwb          pv/wg    ow                lv                     bwb                wg     

Uitleg bijwoordelijke bepaling

Let op: 

- Alle vraagwoorden waarmee je een bwb kan vinden, zijn ook bwb! (Waar, wanneer, waarom, hoe etc.)

- Woorden die een zekerheid/onzekerheid aangeven zijn ook bwb: niet, wel, misschien, absoluut, natuurlijk, waarschijnlijk etc.

- In een zin kunnen één, geen of meerdere bwb's voorkomen. 

Uitleg bijwoordelijke bepaling

Zo vind je bijwoordelijke bepalingen:

1. Zoek de persoonsvorm en deel de zin op in zinsdelen. 

2. Benoem het ow, wg, lv en mv. 

3. Bekijk welke zinsdelen nog over zijn. Geven deze zinsdelen antwoord op vraagwoorden, zoals Hoe?, Hoelang?, Wanneer?, 

Waar?, Waardoor?, Waarom? Ja? Dan is het een bwb. 

           Let op: gebruik geen Wie? of Wat? !

Wie/wat is de bwb:
Waar heb je die broek gekocht?

1. Waar
2. heb
3. je
4. die broek

Wie/wat is de bwb?
Na afloop van het debat moesten leerlingen helpen bij het opruimen van de stoelen.

1. Na afloop van het debat
2. moesten helpen
3. leerlingen
4. bij het opruimen van de stoelen

Wie/wat is de bwb?
In deze rustige week voor Pasen gaan we een paar dagen naar de Ardennen.

1. In deze rustige week voor Pasen
2. een paar dagen
3. naar de Ardennen
4. geen bwb

Oefenen met ontleden

Belangrijk: check voordat je besluit of je het benoemen van zinsdelen lastig of gemakkelijk vind, hoe goed je daadwerkelijk kan ontleden. (80% beheersingsgraad - zonder verbeteren)

bwb: https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-2-bijwoordelijke-bepaling/

Oefenen ontleden

Pas de theorie toe en maak de volgende opdrachten:

- H6 grammatica zinsdelen: opdr. 1 t/m 5 (p. 178-179)

Lastig? Extra oefening op blz. 249.

Goed in ontleden? Sla opdr. 1 + 2 over, maak 3 t/m 5 (H3)

Sla opdr. 1 over, maak 2 t/m 4 (H4)

Meten = weten

Kijk je opdrachten goed na!

Opdracht

Schrijf vier zinnen op.

Geef deze aan je buurman/buurvrouw.

Ontleed elkaars zinnen.

We doen er een paar klassikaal.

Check lesdoelen

Maak in de volgende volgorde een zin:

 bwb – pv/wg – ow – lv – bwb – wg – wg.

Tip

Maak voor jezelf een stappenplan van hoe je alle zinsdelen kan vinden. 

1. Zoek de pv. Verander de zin van tijd of getal. 

2. Deel de zin op in zinsdelen. Hussel de zin. 

3. Zoek het onderwerp. Wie/wat + pv?

4. Zoek het werkwoordelijk gezegde. Alle werkwoorden in de zin

.....