H5P4 (deel 1) 'De Opstand'

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De Opstand

Havo 4

Paragraaf 5.4

Vandaag:

1. Leerdoelen
2. Huiswerk
3. Politieke oorzaak
   
4. Religieuze oorzaak 
5. check
6. Huiswerk

Het habsburgse rijk van Karel V 

politieke oorzaak

- de Nederlanden bestonden uit 17 gewesten. 

- Door de jaren heen hadden all deze steden, gewesten en edelen verschillende privileges gekregen. Particularisme 

- Karel V wilde centraliseren en het land als één geheel vanuit Brussel besturen. 

- Hij begon met overal dezelfde wetten/regels in te voeren. 

Organiseren van zelfde wetten/regels 

Karel V richten drie raden op:

• De Geheime Raad (maken nieuwe regels/wetten)
• Raad van Financiën (Maakte belastingsmaatregelen) 
• Raad van State (gaven poltiek advies aan karel V)

- Karel V besluit dat als er iemand uit de raad overlijdt. Een jurist zijn plaats vervangt en geen man van adel. Zo neemt de macht van de adel langzaam af. 

Fillips II 

- Karels zoon Fillips II neemt vanaf 1555 de macht over. Stelt landvoogdes Magaretha van Parma aan.

- Stelt standhouders aan in elk gewest met een klein leger om de orde te handhaven. 

Politieke oorzaken voor de opstand

- Opgerichte raden van Karel V zorgen voor steeds minder macht voor de adel. 

- Stadhouders van Fillips II  worden gezien als een inbreuk op de macht van de gewesten

Leg in je eigen woorden uit hoe het oprichten van de Raden door Karel V zorgde voor minder macht voor de gewesten en adel.

Religieuze oorzaak

- Karel V is streng katholiek en laat protestanten vervolgen.

- (1550) Het bloedplakaat. 

Smeekschrift 

Smeekschrift 

- Landvoogdes Magaretha van Parma stemt in met het smeekschrift van de edelen. (1566)

 

- Protestanten mochten openlijk hun geloof beleiden.

- Protestanten gingen hagenpreken houden in de velden romdom steden. 

Wat vonden lutheranen van een vorst?

1. Dat hij door god gekozen was
2. Dat hij afgezet mocht worden als hij niet het juiste geloof had.

Wat vonden Calvinisten van een vorst?

1. Dat hij door god gekozen was
2. Dat hij afgezet mocht worden als hij niet het juiste geloof had.

Welke vorm van het protestantisme werd populair in de Nederlanden?

1. Lutheranisme
2. Calvinisme

Beeldenstorm

- Radicale Calvinistische predikanten roepen op tot protest

 - In 1566 breekt de beeldenstorm uit. 

Hertog van Alva

- Fillips II vervangt Magaretha van Parma door 'ijzere hertog van Alva'.  

- Alva moet zorgen dat de opstandelingen gestraft worden en de Nederlanden weer geheel katholiek worden. 

De bloedraad

- Alva stelt de Raad van Beroerte in. Deze is bekend komen te staan als de Bloedraad. (1100 doodsvonnissen 10.000 verbannen) 

- Rechtbank bedoeld om de deelnemerse aan de beeldenstorm te berechten 

- Ad patibulum! Ad patibulum! 

Benoem politieke oorzaak voor de opstand uit deze les?

Noem ook een religieuze oorzaak voor de opstand.

Huiswerk

Maak opdracht 1, 2, 3a en 4