H9.1 De Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

De Eerste Wereldoorlog

Kenmerkende aspecten tijdvak 9:

 -Het voeren van twee wereldoorlogen

-De crisis van het wereldkapitalisme

-Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën: communisme en nationaal socialisme

-De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie

-Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de

   betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering

- Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden 

-De Duitse bezetting van Nederland 

Tijd van Wereldoorlogen

• uitleggen welke drie (dieperliggende) oorzaken er zijn voor WOI 
• uitleggen welke aanleiding er was voor WOI
• uitleggen wat WOI kenmerkte op het gebied van oorlogvoering 
• uitleggen waarom loopgraven zorgden voor een langere oorlog
• uitleggen wat de oorzaken zijn van de Russische revolutie
• uitleggen waarom dit conflict een wereldoorlog werd
• verklaren waarom 1917 een kantelpunt was in de oorlog
•  minimaal drie afspraken uit het Verdrag van Versailles benoemen 
• twee gevolgen benoemen van WOI

Oorzaken van de oorlog

Indirecte oorzaken: 

1. Militarisme. (& wapenwedloop)
2. Nationalisme. 
3. Economische concurrentie 
4. Bondgenootschappen.
5. Modern-Imperialisme

Frans-Duitse oorlog (nationalisme)

Frans-Duitse oorlog: 

• Duitse staten onder leiding van de Pruisen verslaan Frankrijk. (Otto von Bismarck - Realpolitiek)
• In Versailles wordt het Duits Keizerrijk uitgeroepen onder leiding van Keizer Wilhelm
• Frankrijk verliest het grondstofrijke Elzas-Lotharingen. 
• Frankrijk wil wraak. (revanchegedachte)
  

Oorzaken van de oorlog

Duitsland: 

• Duitsland was na de éénwording, een groot land geworden. 
• Duitsland vond dat het meer recht had op invloed en kolonies. 
• Om deze invloed te krijgen begon Duitsland zijn marine en leger te vergroten. 
• Hierdoor startte er een wapenwedloop tussen Groot-Britannie en Duitsland. 

Oorzaken van de oorlog

Groot-Britannie: 

• Grootste Wereldmacht. 
• Voelde zich bedreigd door Duitsland. (Keizer Wilhelm voerde een Weltpolitik)

Oorzaken van de oorlog

Machtsblokken:

De Triple Alliantie/De Centralen: 

1. Duitsland
2. Oostenrijk-Hongarije

De Triple Entente/ De Geallieerden: 

1. Frankrijk
2. Rusland
3. Groot-Brittannie

Oorzaken van de oorlog

Rusland: 

• Belangrijk tijdens de oorlog tegen Napoleon. 
• Wilde gebruik maken van het zwakke Ottomaanse rijk. 
• Wilden hun macht vergroten (Balkan)

De oorlog breekt uit

• Oostenrijk-Hongarije wilden Servië straffen
• Duitsland steunde Oostenrijk-Hongarije
• Servië had steun van Rusland. ( Rusland was bondgenoot Frankrijk)
• 28 juni 1914 verklaarde Oostenrijk-Hongarije, Servië de oorlog. 
• Rusland mobiliseerde en Duitsland verklaard oorlog aan Rusland
• Frankrijk mobiliseerde, waarop Duitsland Frankrijk de oorlog verklaard. 

Oorlog breekt uit

• Om een tweefrontenoorlog te voorkomen (von Schlieffenplan)
• Daarop verklaart Groot-Brittanië, Duitsland de oorlog. Snelle opmars, maar daarna veel weerstand in België en Frankrijk door steun GB
• Positie verdedigen = loopgraven.
• Gevolg: Tweefrontenoorlog (want Rusland mobiliseerde sneller dan verwacht) & loopgravenoorlog

Oorlogsverloop

• De Russische opmars werd snel gestopt.
• Februari 1917 vindt de Februarirevolutie plaats: de Tsaar moet aftreden. 
• De nieuwe (Democratische) regering zet de strijd met Duitsland voort. 
• Na de Oktoberrevolutie,  communisten van Lenin aan de macht en zij sluiten vrede met Duitsland (Brest-Litovsk)

Zimmermanntelegram

Oorlogsverloop

• Vrede van Brest-Litovsk (1917)= landverlies voor de Russen. 
• 1917 Zimmermantelegram VS betrokken bij WOI
• Duitsers  verplaatsen troepen Westfront.
• Verovering Duitsland op het westfront, maar VS stopt de opmars en slaat terug in maart 1918. 
• 11 november 1918 , om 11:11, er een wapenstilstand, Keizer vlucht. 

Vrede van Versailles 1919

Gevolgen van de vrede: 

Duitsland kreeg de schuld 'dictaat van Versailles' 

1. Duitsland moest een enorme herstel betaling doen. 
2. Verloor Elzas-Lotharingen. 
3. Verloor gebied aan Polen. 
4. Verloor zijn koloniën. 
5. Max een leger van 100.000

Verwoesting

1. Burgers in frontlinie
2. Moderne wapens, meer doden 
3. Inzet van massavernietigingswapens (Gifgas). 
4. Veel soldaten krijgen last van oorlogstrauma's (PTSD/Shellshock). 

Betrokken burgers

Productie:

Oorlogseconomie

Aan de slag: afmaken en inleveren 9.2