1.2 Het verhaal van de gesteenten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

1.2 Het verhaal van de gesteenten 

Lesdoelen (deelvragen)

Aan het einde van deze paragraaf beantwoorden we de volgende twee vragen:

- Welke soort gesteenten komen voor op aarde?

- Wat zegt de soort gesteente over de geologische geschiedenis van de aarde?

Gesteente

Mengsel van vaste mineralen en/of organische stoffen die in de natuur voorkomen.

Kan bestaan uit:

- Eén of meer mineralen (bv kwarts, calciet, cilicium)

- Zouten

- Organisch materiaal

Drie hoofdtypen gesteenten

Sedimentgesteente

Stollingsgesteente

Metamorfgesteente

Sedimentgesteente

Afzettingen die op elkaar worden afgezet en samengedrukt (laagjes boven elkaar)

Uiterlijke kenmerken:

- Gelaagd

- Fossielen

- Oorspronkelijke sedimentdeeltjes kunnen zichtbaar zijn

Kalksteen

Zandsteen

Onderverdeling sedimentsgesteente

a. Klastische sedimenten (fysische afbraak) 

vb. zand -> zandsteen            klei -> kleisteen of schalie

b. Chemische sedimenten (chemische afbraak)

vb. zoutsteen, kalksteen

c. Organische sedimenten

vb. steenkool, bruinkool, aardolie

Ontstaan in dalingsgebieden

Stollingsgesteente

Ontstaat door afkoeling en stolling van magma. Hoe langzamer de stolling en hoe meer ruimte, des te groter de kristallen.

Uiterlijke kenmerken:

- Geen gelaagdheid

- Geen fossielen

- Mineralen zijn zichtbaar als kristallen

Onderverdeling stollingsgesteente

a. Dieptegesteente 

vb: graniet

b. Uitvloeiingsgesteente

vb: basalt

c. Ganggesteente

vb: andesiet

Ontstaan in vulkanische gebieden

Metamorfgesteente

Ontstaat onder hoge druk en temperatuur diep in de aardkorst (lithosfeer), vaak bij wrijving in de aardkorst

Uiterlijke kenmerken:

- Helemaal gekristalliseerd

- Geen holtes of barsten

- Geen fossielen

Leisteen

Marmer

Voorbeelden

Kalksteen -> marmer 

 Schalie of kleisteen -> leisteen 

 

Gesteentekringloop

1.2 het verhaal van gesteenten

Aan de slag

Opdracht met envelopje

Klaar? Laat het even zien aan mij!

1.2: 4, 6 en 8  - zelf nakijken

Lezen 1.3

Maken 1.3: 2 en 3