T7 Duurzaam leven

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

Thema 7 Duurzaam leven

Milieu: 

leefklimaat van mens, dier en plant

Basisstof 1 De mens en het milieu

• Milieu: omgeving waarin de mens leeft.
• Bestaat uit:
  * lucht
  * water
  * bodem 

Milieuproblemen

• Vervuiling
• Uitputting van de bodem, energiebronnen, etc.
• Aantasting omgeving
• Overbevolking
• Verdwijnen biodiversiteit
• Ontbossing
• Klimaatverandering 
  

Op welke manieren gebruikt de mens het milieu?

1. Voor zuurstof, water, voedsel, energie en grondstoffen
2. Voor recreatie
3. A en B zijn beide onjuist
4. A en B zijn beide juist

De mens is van het milieu afhankelijk, onder andere doordat het milieu grondstoffen en zuurstof levert.

1. Juist
2. Onjuist

Tegenwoordig veroorzaken de activiteiten van de mens vaak milieuproblemen. Dit ontstaat doordat de mens stoffen aan het milieu toevoegt die leiden tot vervuiling of doordat er zoveel stoffen worden ontrokken worden dat er sprake is van uitputting. Door vervuiling en uitputting vindt aantasting van het milieu plaats. 

milieuproblemen

aantasting

uitputting

vervuiling

Basisstof 2 Voedselproductie

• Landbouw:
  * Akkerbouw
  * Tuinbouw
  * Veeteelt
• Bemesting:
  * Kunstmest
  * Stalmest 

Bestrijdingsmiddelen

• Biologische bestrijdingsmiddelen: inzetten van natuurlijke vijanden
• Pesticiden: selectief en niet-selectieve varianten.
• Accumulatie (= het langzaam opslaan van materiaal of bijvoorbeeld energie, met als doel het op een later tijdstip weer te gebruiken).

Genetische modificatie

Genetische modificatie is een techniek om de eigenschappen van een plant, dier of micro-organisme aan te passen door een stukje DNA van het ene organisme over te brengen naar een ander organisme.

Genetische modificatie

• Een organisme veranderen.
• Organisme met veranderde genen heten gm-organismen of transgeen organismen.

Wat is
"het klimaat"?

1. Het verschil tussen zomer en winter
2. De temperatuur en regenval over een lange periode
3. Het verschil van temperatuur tussen dag en nacht

Antwoord is D, lange periode
A en C zijn variaties in korte periode, het gaat over het weer
B klimaat en weer zijn de condities van de atmosfeer. CO2 beïnvloedt het klimaat.

NB: Wat is atmosfeer??
Simpel gezegd is de atmosfeer de “lucht om de aarde die de aarde scheidt van de ruimte”.

Hoe beïnvloedt de
mens het klimaat?
Meer antwoorden
zijn goed.

1. Door te fietsen en door windenergie te gebruiken
2. Door zeespiegelstijging en bloemen te plukken
3. Door CO2 en andere broeikasgassen uit te stoten
4. Door lava en gas uit te stoten

Antwoorden zijn A en C
A – door te fietsen en windenergie te gebruiken hebben we een positieve invloed op het klimaat
B – zeespiegelstijging is een gevolg van klimaatverandering (het wordt warmer, en daardoor smelten bijvoorbeeld gletsjers), bloemen plukken heeft niet echt effect (bomen kappen wel)
D – dit doet een volkaan, niet te mens

Wat kun je beter niet doen als je duurzaam probeert te leven?

1. Reizen met het vliegtuig
2. Minder nieuwe kleren kopen
3. Korter douchen
4. Verwarming lager zetten

Basisstof 3 Landbouw in Nederland

• Monocultuur: akkerbouwers die maar één soort gewas verbouwen.
• Intensieve veehouderij: weinig grond en veel dieren.
• Tuinbouw: tuinbouw in de open grond, glastuinbouw, biologische tuinbouw. 

Wat is CO2?

Weet jij precies wat CO2 is?

En wat het doet voor ons milieu?

Bekijk het filmpje 

(volgende dia)

Basisstof 4 Energie

• Fossiele brandstoffen: aardgas, aardolie en steenkool. Ontstaan uit dode resten van planten en dieren. 
• Kernenergie: ontstaat door het splitsen van atoomkernen.
• Duurzame energie: zonne-energie, windenergie, waterkracht, energie uit biomassa.

In een watermolen wordt energie omgezet. Welke energie wordt omgezet in elektrische energie?

1. Wind-energie
2. Water-energie
3. Zonne-energie
4. Bewegingsenergie

Vormen van duurzame energie zijn: energie uit biomassa, energie uit waterkracht en windenergie.
Welke vormen van duurzame energie worden in Nederland vooral gebruikt?

1. Energie uit biomassa en energie uit waterkracht.
2. Energie uit biomassa en windenergie.
3. Energie uit waterkracht en windenergie.

Waarom noemen we windenergie en zonne-energie "duurzame energie"?

Basisstof 5 Klimaat

• Broeikaseffect: het tegenhouden van de warmte-uitstraling.
• Versterkt broeikaseffect: door de verbranding van fossiele brandstoffen neemt de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer toe, hierdoor neemt de broeikaseffect toe. 

Het broeikaseffect is het opsluiten van hitte in de atmosfeer. Wat is niet waar over het broeikaseffect?

1. Door het broeikaseffect blijft de temperatuur stijgen waardoor er in de toekomst geen winters meer zijn
2. De hitte wordt opgesloten door broeikasgassen; met name C02 en de damp van H2O
3. Zonder het broeikaseffect zou er geen leven op aarde mogelijk zijn
4. Mensen voegen teveel kooldioxide aan de atmosfeer toe waardoor de temperatuur blijft stijgen

Het broeikaseffect is goed en het versterkte broeikaseffect is slecht!

1. Juist
2. Onjuist

het broeikaseffect wordt veroorzaakt door....

1. koolstofdioxide
2. zwaveldioxide
3. stikstofoxiden
4. raketbrandstof

Natuurlijk broeikaseffect

Versterkt broeikaseffect

Teveel 

CO2

gemiddeld 2 graden warmer

Klimaatverandering

Zonder dit is het -18 graden op aarde

Zeespiegelstijging

Natuurlijke verwarming

De zon als motor

De mens als motor

Basisstof 6 Het water

• Zelfreinigend vermogen van water: oppervlaktewater is in staat zichzelf te reinigen van de organische afvalstoffen.
• Waterbloei: voor vermesting kunnen sommige waterplanten enorm uitbreiden. daarbij verdringen ze andere waterplanten. Door sterke algengroei krijgt het water een groene kleur. Vooral door een overvloed aan fosfaat en nitraat ontstaat waterbloei. 

Waterzuivering

Basisstof 7 Uitstoot en afval

• Lucht: fijnstof
• Bodem : bodemsanering het schoonmaken van vuile grond.
• Afval: 
  * recycling
  * composteren
  * verbranden
  * storten

Het afval in de afbeelding is ........afval.

1. biologisch afbreekbaar
2. niet biologisch afbreekbaar

Afval dat door bacteriën en schimmels kan worden afgebroken, is ..........afval.

1. biologisch afbreekbaar afval
2. niet biologisch afbreekbaar afval
3. Zowel biologisch als niet biologisch afbreekbaar

Groen afval

plastic afval

Klein chemisch Afval

Glas afval

rest afval

Soorten afval

Noem 1 voorbeeld van biologisch afbreekbaar afval en 1 voorbeeld van niet-biologisch afbreekbaar afval

Alles duidelijk?

Extra uitleg en oefeningen vind je via deze link naar biologiepagina.

Succes met leren en ....

https:

https:

https:

https:

https: