Medialab Bibliotheek Eemland: Nepnieuws (onderbouw VO) - Introductieles

• Mediawijsheid
• Burgerschapskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Een introductie in nepnieuws

l

Nepnieuws   |   Onderbouw VO   |   Introductieles

Een introductie in nepnieuws

l

Nepnieuws   |   Onderbouw VO   |   Introductieles

Wat is nepnieuws eigenlijk?

Nepnieuws is nep, dat is logisch.

 Maar soms klopt een deel ervan wel. Zo kan een foto bij een ander nieuwsbericht zijn geplaatst of wordt er iets heel erg overdreven.

Andere woorden voor nep nieuws zijn: desinformatie, misinformatie of alternatieve feiten. Dat zijn eigenlijk gewoon ingewikkelde woorden voor:
het klopt niet. 

Nieuws wordt gemaakt door journalisten.
Dit wordt ook wel 'de media' genoemd.

Het is belangrijk dat het nieuws objectief (onpartijdig) is.

Journalisten zijn hier op getraind. Media is heel belangrijk voor een land. Waarom?

- De media geeft informatie

- De media controleert grote organisaties en de regering

- In de media is ook ruimte voor het geven van meningen

- De media is een spreekbuis voor mensen in het land

Met de opkomst van het internet en de smartphones kan iedereen nu 'journalistje' spelen.

Dat heeft voordelen: mensen kunnen nu sneller dingen aan de wereld laten zien.  

Het probleem is dat niet iedereen onpartijdig is en aan 'hoor en wederhoor' doet (dit betekent dat je alle kanten van het verhaal naar voren laat komen). 

Zelfs bij de oude Romeinen zijn sporen van nepnieuws ontdekt. De oud dictator van de Sovjet-Unie, Joseph Stalin, stond erom bekend dat hij mensen liet 'verdwijnen'. Zowel uit het echte leven, als uit foto's...

Dat heeft voordelen: mensen kunnen nu sneller dingen aan de wereld laten zien.  

Het probleem is dat niet iedereen onpartijdig is en aan 'hoor en wederhoor' doet (dit betekent dat je alle kanten van het verhaal naar voren laat komen). 

Meningen en Feiten

Bij nepnieuws worden meningen en feiten vaak door elkaar gehaald.

Feit: Het regende gisteren in Den Haag

Mening: Het was gister rotweer in Den Haag

Ook al vinden veel mensen regen rotweer, dat geldt niet voor iedereen (bijvoorbeeld voor boeren), dat is dus een mening.

Kunnen jullie wat feiten en meningen over hetzelfde onderwerp verzinnen?

Waarom maken mensen eigenlijk 

nepnieuws?

Kunnen jullie  verschillende redenen verzinnen waarom
nepnieuws wordt gemaakt?

Nepnieuws wordt om meerdere redenen gemaakt:

Om de publieke opinie (wat mensen denken) te veranderen.

Als satire (om een grap te maken).

Of om geld te verdienen.

Vaak worden nepnieuwsberichten
gedeeld om de publieke opinie te beïnvloeden en zo de politiek te veranderen.

Nepnieuws om de maatschappij te beïnvloeden

De Speld maakt elke dag satire
(een grap) over verschillende onderwerpen die in het nieuws zijn.

Nepnieuws als grap

Een nepnieuwsvideo als satire (grap)

LuckyTV monteert het materiaal van de Tweede Kamer zo dat het heel anders wordt voor de kijker.

Kijk maar naar de volgende video!

Nepnieuws om geld te verdienen

De NOS website is nagemaakt om mensen door te sturen naar een 'investeringswebsite'.

Nepnieuws om geld te verdienen

De NOS website is nagemaakt om mensen door te sturen naar een 'investeringswebsite'.

Nepnieuws om geld te verdienen

De NOS website is nagemaakt om mensen door te sturen naar een 'investeringswebsite'.

Waarom is nepnieuws zo gevaarlijk?

Kijk goed naar dit facebook bericht. Er boven staat dat twee vluchtelingen 'zomaar' een ziekenhuismedewerker in elkaar slaan. Het bericht is erg vaak bekeken en gedeeld.

 

Als je op de foto zoekt, zie je dat deze gemaakt is in Rusland. Twee dronken mannen begonnen daar met vechten.

Door deze foto met een andere tekst online te zetten, kun je er voor zorgen dat mensen negatief gaan denken over vluchtelingen.

Nepnieuws is vooral op social media te vinden... Waarom eigenlijk?

 

• Meningen en nieuws lopen door elkaar
• Op schokkende berichten wordt meer geklikt
  
• Populaire berichten worden belangrijker
  
• Je kan makkelijk geld verdienen met nepnieuws
  
• Nepberichten worden 8x sneller verspreid als echt nieuws
  
• 8 op de 10 jongeren ziet geen verschil tussen een nep- of een echt nieuwsbericht
  

tik op "pijltje naar benden" voor de redenen hiervoor

Deep Fakes: Nepnieuws helemaal gemaakt door een computer

Sinds een aantal jaar verschijnen er steeds meer deep fakes. Dit zijn nepberichten

(video, foto en audio) die gemaakt zijn door een computer heel veel beeld te laten analyseren.

Eerder kon je nog wel zien of horen dat het
een nepbericht was, maar dat wordt steeds moeilijker. 

Zien = geloven bestaat niet meer!

Welk gezicht is door een computer gemaakt?

De computertechniek is zo goed geworden,

dat je het op foto niet meer kan onderscheiden.

Het antwoord is... allebei!

Al deze gezichten zijn gemaakt door een computer

Zie jij het verschil nog met een echt gezicht?

Kun jij raden welk gezicht echt is?

asdfasd

Het antwoord is.... Dit gezicht!

Het antwoord is...

Dit gezicht!

Hoe herken je nepnieuws?

Het belangrijkste is; kritisch blijven kijken naar alles wat je ziet!

Door de dingen van het lijstje te checken kun jij controleren of een nieuwsbericht klopt. 

Rode vlaggen voor nepnieuws

Naast de tips die je net zag kun je al snel twijfelen aan de echtheid van een bericht bij de volgende rode vlaggen:

• ER WORDT VEEL IN HOOFDLETTERS GESCHREVEN
• Er worden memes gebruikt
• Er staan veel advertenties bij het bericht
• De berichten kunnen makkelijk viral gaan (snel worden verspreid)

tik op "pijltje naar beneden" om de rode vlaggen te laten verschijnen"

Nepnieuws om geld te verdienen

De NOS website is nagemaakt om mensen door te sturen naar een 'investeringswebsite'.

Zelf aan de slag met het checken van nepnieuws:

Zoek een nieuwsbericht uit en probeer dit te checken aan de hand van deze 8 tips.

Doe dit zowel met een kranten-bericht als een social media post.

Bespreek samen:

Denk jij dat nepnieuws een probleem is en zo ja, 

hoe groot is dat probleem?

Heb jij een idee voor een oplossing?

Een introductie in nepnieuws

l