Hoog en laag

• Muziek
• Basisschool
• Groep 4,8

Hoog en laag

Tussen muziek en wetenschap

Wat gaan we doen?

- We gaan nadenken over 'hoog en laag'.

- We experimenteren kort met boomwhackers.

- We gaan ook naar een filmpje kijken wat hiermee te maken heeft.

- Daarna doen we een experiment in groepjes.

Dit doen we met muziekinstrumenten.

Let's go!

Jullie krijgen een boomwhacker.

Daar mag je nog even geen geluid mee maken.

Jullie mogen op volgorde staan van grote naar kleine boomwhacker.

Je mag met elkaar de boomwhackers meten.

Dit onderdeel moet zo vlot mogelijk verlopen, inclusief boomwhackers uitdelen en ophalen. Ik denk dat ik ze de boomwhackers laat doorgeven naar voren en dat ik ze even op het bureau leg om ze later in de tas te doen. Dit mag niet te veel tijd kosten.

Nadenken

Straks gaan we het rijtje af. 

Als ik je aanwijs, sla je 1 keer met de boomwhacker.

Dit doe je op je eigen hand, been of buik.

Maar eerst: Wat verwacht je te horen?

Kan je dat geluid voordoen?

Waarom denk je dat?

Dit moet ook supervlot.

Daar gaan we!

Let goed op wanneer je aan de beurt bent.

Ik heb dit experiment vaker gedaan. Als de kinderen goed op me letten (wat meestal wel lukte) kan dit heel snel. Het doel is hier dat de kinderen zich verwonderen over dat ze een toonladder horen.

We proberen er woorden aan te geven en ik stuur aan op de woorden 'hoger' en 'lager'.

Klopte het?

Wat dachten we net?

Klopte dit ook?

Wat hoorden we?

Hoe komt dat?

We leveren de boomwhackers in.

Dit is een filmpje van letterlijk 2 minuten, met denkvragen tussendoor die ze in stilte voor zichzelf moeten beantwoorden. Geen overleg. Gewoon kijken, verwonderen en alvast de denkspieren een beetje aanzetten. Inclusief de vragen die omhoog prompten zal dit dus 3 minuten duren ongeveer.

Hoe zit dat?

Hier bespreken we dat grote dingen lage tonen maken en dat kleine dingen hoge tonen maken. Denk aan een reus met een lage stem en een muis met een piepstem.

Hier leg ik ook uit dat geluid een trilling is en wat een trilkolom is. Er komt dus pas geluid als iets trilt. (Stemband, stemvork, snaar, vel van een trommel....)

Dit wordt een korte, bondige instructie waarbij ik woorden wil geven aan de gedachten die ze zelf als het goed is al hebben gevormd aan de hand van het experiment en de filmpjes. Zo geef ik ze de woordenschat die bij deze fenomenen hoort.

00:16

Wat gebeurt er?

Wat hoor je?

00:42

Wat hoor je?

Dat betekent dat deze buis .......... is dan de andere.

(Langer of korter?)

01:23

Wat wil de man doen?

Wat gebeurt er met het geluid als dit lukt?

Andere instrumenten

Hoe zit dat precies?

We gaan een circuit doen waarbij je een beetje mag experimenteren en erover na mag denken.

Er zijn 6 groepjes. Elk groepje gaat 3 instrumenten onderzoeken.

Je krijgt 4 minuten per instrument.

Ik leg 6 instrumenten neer. Bij elk instrument ligt een blad met instructies specifiek voor dat instrument. Hierbij let ik op veiligheid, rust in de klas, volume tijdens het experimenteren en zorgen dat alles heel blijft.

Wat ik neerleg:

Een flespiano (glazen flessen met dikke wand, gevuld met verschillende hoeveelheden water). Ik blijf zelf bij dit onderdeel ivm veiligheid.

Mijn basgitaar (Kan echt tegen een stootje! En maakt onversterkt bijna geen geluid. Ook kunnen de snaren niet echt stuk, althans is mij nog nooit gelukt...)

Een xylofoon.

Blokfluiten (2 per groepje ivm hygiene)

Een dikke houten liniaal (die kan je laten veren tussen je hand en de tafel, met verschillende uitstekende lengtes)

Klankstaven van diverse afmetingen.

Alles ligt al klaar, ik hoef het alleen door de klas te verspreiden. Ik leg eerst uit wat de bedoeling is, van zowel deze als de volgende slide. Ik denk dat ik de kinderen even aan de kant laat staan langs de muur en dan groepje voor groepje naar voren roep om hun instrument, post-its en nadenkblad te geven. Dan wijs ik aan waar ze kunnen gaan zitten. Als iedereen zit, start ik de timer van de volgende slide.

Een andere optie is dat ik de groepsindeling op het bord zet, zelf de instrumenten verspreid en hun naar de juiste plek laat lopen na de uitleg.

De regels!

We maken groepjes.

Je gaat met je groepje naar een instrument. 

Bij elk instrument ligt een blad met regels en nadenkvragen.

Je leest het blad en mag het instrument onderzoeken.

De antwoorden schrijf je op post-its en die plak je in het juiste vak op de juiste poster.

Aan het eind gaan we alles bekijken.

Groepsindeling:

1) groepje aan instructietafel/bureau

2) duo's rechts achter een groepje, tafels tegen elkaar

3) Voorste duo's in het midden tafels tegen elkaar

4) Klasdeel links maakt 2 groepjes

5) Klasdeel links maakt 2 groepjes

6) Achterste instructietafel wordt 1 groepje

Groepjes van 3 a 4 kinderen. Mogen ze zelf indelen, maar benoem dat ze een groepje maken waarin ze fijn kunnen samenwerken.

Groepje 1: Basgitaar

Groepje 2: Blokfluit

Groepje 3: Waterfles

Groepje 4: Ander snaarinstrument

Groepje 5: Liniaal

Groepje 6: Klankstaaf

De vragen

Op het blad per instrument staan wat tips.

- Hoe maak ik met dit instrument geluid?

- Wat trilt er als ik geluid maak met dit instrument?

- Hoe kan ik de toon hoger of lager maken?

- Wat wordt er dan groter of kleiner?

Na 4 minuten wisselen. Elk groepje onderzoekt 3 instrumenten. Aan het eind van elke ronde worden de post-its opgehangen op de posters.

Conclusie

Eerst schuiven we de tafels op hun normale plek.

Dan:

Jullie krijgen even de tijd om rond te lopen.

Zorg dat je vooral kijkt bij de posters over de instrumenten die jij niet hebt gehad.

De kinderen lopen rond en bekijken de posters. Hopelijk ontstaat er wat interactie tussen de groepjes en worden er wat vragen gesteld. Ik denk dat ik dit zonder timer doe, maar even kijk hoe de energie in de klas is. Ondertussen haal ik de instrumenten weer weg. Daarna laat ik ze naar hun eigen plek gaan.

Wat zouden we doen?

We gaan nadenken over 'hoog en laag'.

We experimenteren kort met boomwhackers.

We gaan ook naar een filmpje kijken wat hiermee te maken heeft.

Daarna doen we een experiment in groepjes.

Dit doen we met muziekinstrumenten.

Is dit gelukt? Wat heb je geleerd?

Kort nabespreken in de klas. Tips, tops, dingen die ze niet hadden verwacht? Wat was leuk, moeilijk, saai...? Ze mogen iets op hun wisbordje schrijven en omhoog houden.

Tips en tops

Pak je wisbordje. 

Heb je tips en tops voor de juf?

Of heb je iets ontdekt waar je meer over wil weten?

Schrijf het op je wisbordje. Ik maak er een foto van. Je mag hem voor je hoofd houden als je niet op de foto wil.

Dan kom ik er later op terug!