5.1 Fenotype en genotype & 5.2 Chromosomen...

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Erfelijkheid en evolutie

basisstof 1 Genotype en fenotype

Doel van deze les

• Je kan de kenmerken van chromosomen benoemen
• Je kunt omschrijven wat een genotype, fenotype, gen en eiwit is. 

0

Genotype

Genotype is de erfelijke informatie voor alle eigenschappen van het organisme (de mens bijvoorbeeld)

• Je kunt ze niet veranderen!
  

Fenotype

-Je fenotype komt tot stand door je genotype en de invloeden vanuit het milieu.

• in de zon zitten
• haar verven
• tattoo
• littekens

Samenvattend

Het genotype waarmee je wordt geboren verandert niet!

Je fenotype kan wel veranderen. 

Hetzelfde genotype, verschillend fenotype

Hetzelfde genotype, verschillend fenotype

Maak test jezelf 5.1

DNA

• Je lichaam bestaat uit lichaamscellen
• In elk van je lichaamscellen zit een celkern 
• In de celkern zitten lange dunne draden: Chromosomen
  

Chromosomen

• Chromosomen bestaan vooral uit DNA
• DNA is de blauwdruk voor je uiterlijk: het bevat de informatie voor je erfelijke eigenschappen. 
• Hier staat in wat voor oogkleur, huidskleur, haarkleur je hebt
  

proefje! 

Chromosomen

• Als we de wirwar uit elkaar halen, houden we 46 chromosomen over
• twee aan twee zijn ze gelijk:
• Er zijn dus 23 paren (23x2)
  

Genen

• Een mens heeft duizenden erfelijke eigenschappen
• Een Gen is een deel van een chromosoom wat één erfelijke eigenschap maakt
  

Genen

• Genen staan aan of uit
• Genen hebben ook paren
  
• Als ze aan staan, maken ze eiwitten aan die voor iets zorgen.
• Voorbeeld: oog, en volgende slide
  

Lichaamscellen

Alle cellen behalve de geslachtscellen (eicel en zaadcel). 

Hebben altijd de chromosomen in paren (even aantal)

Hebben alle chromosomen, maar deze staan 'uit' of 'aan' afhankelijk of het nodig is. 

Bijv. spiercellen hebben het gen die de oogkleur bepaalt ook. Maar deze staat 'uit' in de spieren en 'aan' in de ogen. 

Lichaamscellen delen zich door Mitose. 

Mitose, gewone celdeling. Alle cellen hebben hetzelfde genotype

Geslachtscellen

• Eicel en zaadcel (dieren)
• Eicel en stuifmeelkorrel (planten). 
• Hebben de chromosomen niet in paren maar enkelvoudig.
  
• Kan oneven  aantal zijn
• bijv. bij mens: 23 chromosomen      23 (zaadcel) +23 (eicel) = 46 (mens)
• Delen zich door meiose

Meiose

Op het moment van de bevruchting van de eicel komt het genotype tot stand. 

    Aan het (huis)werk

5.1 t/m 5.4 afmaken

Daarna test jezelf

Alles af?

.