Rechtsstaat 1 Idee en oorsprong van de Rechsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Doelen van deze les

• Je kan vertellen wat een rechtsstaat is
• Je kan aangeven hoe de rechtsstaat is ontstaan
• Je weet welke landen de eerste rechtsstaten waren en kan vertellen hoe deze rechtstaten tot stand kwamen

Kenmerken autoritaire staat (dictatuur)

Autoritaire staat

Staat dringt door in persoonlijke leven

Censuur

Wantrouwen en achterdocht

Corruptie

Politiestaat

Kenmerken rechtsstaat

Rechtsstaat

Staat waarin de burgers met grondrechten worden beschermd tegen de machthebbers, ook als die gekozen zijn

Nederland ook een sociale rechtsstaat

Vertrouwen en wederkerigheid

• voor wat hoort wat
• rechtszekerheid

Hoe is rechtsstaat ontstaan?

• Vanaf 16e eeuw godsdiensttwisten
• absolute heersers
• armoede, uitbuiting

Ontstaan rechtsstaat

• Opkomst burgerij
• Gezond verstand
• Sociaal contract (afspraken om in vrijheid en gelijkheid te kunnen leven

Beginselen Rechtsstaat

• Grondrechten
• Het sociaal contract (soevereiniteits- en democatiebeginsel)
• Legaliteitsbeginsel
• Trias Politica (Montesquieu)

Sociaal contract

Afspraken om in natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven

• Geweldsmonopolie om levens en eigendommen te beschermen
• Staat gebonden aan wetten die burgers zelf opstellen (meester en knecht tegelijk)

Welk grondbeginsel legt Bassie hier uit?

1. Grondrechten
2. Sociaal Contract
3. Trias Politica
4. Legaliteitsbeginsel

Eerste twee rechtsstaten

Amerikaanse Revolutie (1776 Onafhankelijkheidsverklaring)

No taxation without representation

Franse Revolutie (1789) Vrijheid, gelijkheid en broederschap

Na de slag bij Waterloo Restauratie

Hoe is het afgelopen met de Franse Revolutie?