§ 2 Het einde van de Koude Oorlog (met vragen)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3,4

De wereld na 1945

§ 2 Het einde van de Koude Oorlog

De koude oorlog einde???

5.2.1 | Het einde van de Koude oorlog

Leerdoel

1. Weten welke veranderingen Gorbatsjov doorvoerde
2.  Weten welke gevolgen dit had voor de SU en voor andere Oostbloklanden

WAPENWEDLOOP

Duur!!

SU kon de bewapeningswedloop niet meer betalen.

Duur!!

SU kon de bewapeningswedloop niet meer betalen.

Mikhail Gorbatsjov 1985

• Perestrojka: economische hervormingen
  

1. Staat gaat zich minder bemoeien met economie, meer initiatief van burgers toegestaan.
2. Ontwapening (meer geld voor economie)

• Glasnost = openheid.

1. Democratischer bestuur, meer partijen toegestaan.
   

Glasnost en Perestrojka

- Glasnost: Russisch voor openheid, politiek van Gorbatsjov om vrijheid van meningsuiting toe te staan

- Perestrojka: Russisch voor ombouwen; politiek om de economie en politiek te hervormen om het communisme gezond te maken

Openheid en hervormingen.
Een tijdperk van Gorbatsjov

 
De ideeën van Gorbatsjov (glasnost, perestrojka)...

...botsen met de oude, vastgeroeste, ideeën van de Oost-Europese leiders...

...maar zijn wél populair bij het volk van die landen!

Gevolgen

• Gorbatsjov wil een betere relatie hebben met de Westerse landen
  
  

• Eenzijdige ontwapening van de Sovjet-Unie
  

• Terugtrekking van de Sovjet-troepen uit Afghanistan

0

5.2.2 | De val van de Berlijnse Muur

1989

De val van het communisme in Oost-Europa

VOORAF:

• Door nieuw beleid Gorbatsjov (glasnost & perestrojka) eisen burgers in de satellietstaten democratie
• 1989: vrije verkiezingen in Polen en Hongarije
• Communisme verliest haar macht
• Sovjetlegers grijpen niet meer in.....
  

Hongarije zet de grens 

met Oostenrijk open

mei 1989

Veel andere inwoners van Oost-Europese landen vluchten 

via Hongarije naar het Westen.

Wat is er aan de hand?

Bevolking van Oost-Berlijn en Oost-Duitsland wil meer vrijheid en openzetten van de grens

Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn

Ook tijdens het 40e verjaardagsfeest van de DDR

Gorbatsjov is eregast...

...maar komt niet om feest te vieren, maar om de leiders van Oost-Duitsland te waarschuwen: 

de Sovjet-Unie helpt niet meer bij het neerslaan van demonstraties

Elke avond zijn er demonstraties

De druk op de Oost-Duitse regering neemt toe, terwijl de media kijkt naar de situatie in Oost-Berlijn

9 november 1989 - DDR regering besluit dat iedere DDR burger de grens over mag

Verwarring!

Bedoeld was: iedereen die de DDR voorgoed wil verlaten mag weg

Resultaat: alle DDR burgers willen naar de andere kant

0

Daarna gaat het snel...

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

(onbedoelde) gevolgen:

1. Omschakeling planeconomie naar markteconomie zorgt voor hoge (voedsel) prijzen
2. Uit elkaar vallen Sovjet-Unie door zelfstandigheid deelrepublieken
   

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

• Veel verschillende volken willen niet meer bij de Sovjet-Unie horen. 
  
• In 1991 houdt de Sovjet-Unie dan ook op te bestaan: grote delen van de Sovjet- Unie worden onafhankelijke landen, zoals Oekraïne, Wit-Rusland en Armenië.
  
• Het deel dat nog overblijft gaat verder als Rusland o.l.v. Boris Jeltsin.
  

RUSLAND:

• Geen supermacht meer
• Hoge prijzen door overschakeling markteconomie
• Hoge werkloosheid, zwarthandel, armoede
  
• Enkelen worden echter steenrijk
• Velen willen terug naar de "goede oude tijd"
• 1999: Poetin
• Economisch herstel door verkoop gas en olie aan buitenland
  

0

5.2.3 | Veranderde verhoudingen na 1991

Problemen Oost-Duitsland

• Veel Oost-Duitsers verhuizen naar West-Duitsland:

1. Slecht voor economie van Oost-Duitsland
2. West-Duitsland kan de stroom van mensen niet aan
   

Oplossing: Duitsland herenigd

3 oktober 1990

Eind goed, al goed?

Omschakeling naar markteconomie verloopt stroef door verouderde en vervuilende economie in Oost-Duitsland

• Sluiting fabrieken en werkloosheid
• West-Duitsers moeten extra belasting betalen om Oost-Duitsers te helpen
  

Europa

• Splitsing Tsjechoslowakije in Tsjechië en Slowakije
• Burgeroorlog Joegoslavië: Servië, Kroatië, Bosnië-Herzegovina, Macedonië en Montenegro (2006)