Oplossingsgericht werken als verpleegkundige (4u)

• Relationele vaardigheden
• Hoger onderwijs

Oplossingsgericht werken als verpleegkundige

ZoWe

21/12/2022

Doel van deze les:

• principes en vragen die ons gidsen bij het   oplossingsgericht werken kunnen toelichten
• oplossingsgericht kunnen communiceren

ZoWe

21/12/2022

Wie ben ik?

Dieter Ysebaert

Kinder- en jeugdpsycholoog

Eigen praktijk en Revalidatiecentrum (CAR)

Onderzoek en therapie

Vroeger ...

Nu 

Waar zou je respect plaatsen?

Oplossingsgerichte communicatie

• Ondersteunt herstelgerichte zorg
• Gelijkwaardigheid
  
• Zorgvrager: regie van eigen proces, tempo, doelen,   verwachtingen 
• Verpleegkundige: aanreiken hulpmiddelen in overleg    

Communicatie

                                              

                                              Welke gesprekken voert een        

                  verpleegkundige?

Inleefoefening

Stel alleen maar vragen die de focus leggen op het probleem.

Voorbeelden:

Wat is het probleem?

Wanneer is het begonnen?

Wat loopt er fout?

Waarom?

Hoe wordt het erger?

Inleefoefening

Stel nu vooral vragen met de focus op wanneer het probleem minder voorkomt, minder zwaar aanvoelt, ...

Voorbeelden:

Zijn er momenten waarop het probleem minder voorkomt?

Wanneer is het eens beter?

Wat doe je dan anders? Wie helpt er?

Waaraan zie je het dat het beter gaat?

Oplossingsgericht?

Fragment 1:05

Uitgangspunten

1. Mensen hebben zelfhelende capaciteiten
   
2. De oorzaak van een probleem zegt vaak niets over de oplossing
   
3. Mogelijkheid om keuzes te kunnen maken: essentieel om zich goed te voelen
   
4. Het verkregen mandaat bepaalt de mogelijke interventies
   

1. Mensen hebben zelfhelende capaciteiten

Het probleem is een oplossing 

         die niet meer werkt.

2. De oorzaak van een probleem zegt vaak niets over  

    de oplossing

• Soorten vragen: oplossingsgerichte vragen
  
• Positief, hoopgevend
  
• Geloof in groeimogelijkheden, gericht naar de toekomst
  
• Door op oplossingen/sterktes te focussen, versterk je die

3. Mogelijkheid om keuze te kunnen maken: 

    essentieel om zich goed te voelen

• Keuzevrijheid geeft controle terug
• Positieve connotaties: door een andere context te   scheppen, ga je kijken wat bruikbaar is

Positieve connotaties

• We moeten niet van nul beginnen
  
• Mensen kunnen niet anders dan samenwerken: band wordt   versterkt (positieve benadering)
  
• Symptomen als oplossing: symptomen als nuttig zien om     een bepaald doel te bereiken
  

                      weerstand vermindert

Positieve connotaties

• Taal als uiting van ‘respect’: 

                            ‘Everything before but is bullshit’

                             'Wat maakt... ?'

                             '..... terzelfdertijd ....'

• Joinen via positieve connotaties

                             duiden positieve 

                              intenties

4. Het verkregen mandaat bepaalt de mogelijke  

     interventies

Mandaat:

• Goed contact opbouwen
  
• Vertrouwensrelatie ontwikkelen

4. Het verkregen mandaat bepaalt de mogelijke  

     interventies

Mandaat:

• Betekenis hebben voor die persoon (sensitief/responsief)
  
• Noodzakelijke voorwaarde om te begeleiden en       oplossingen te zoeken

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

4. Het verkregen mandaat bepaalt de mogelijke  

     interventies

Hoe mandaat opbouwen?

• Zorgvrager ‘volgen’: joinen (non-verbaal en verbaal)
  
• Krachten benoemen, inzet opmerken & last erkennen
  
• Pas in tweede instantie: ‘leiden’ via uitzonderingsvragen,       doe-opdrachten, observaties, etc.

4. Het verkregen mandaat bepaalt de mogelijke  

     interventies

Hoe mandaat opbouwen?

Inleefoefeningen: 

non-verbale communicatie

4. Het verkregen mandaat bepaalt de mogelijke  

     interventies

Wat is het aandeel non-verbale communicatie binnen onze communicatie?

illustratie

4. Het verkregen mandaat bepaalt de mogelijke  

     interventies

Hoe mandaat opbouwen?

Non-verbaal joinen

• Armlengte afstand
• Patiënt aankijken
• Gelijke hoogte
• Tien-voor-twee-positie

Oplossingsgericht?

- Hoe benoemt de hulpverlener zijn kwaadheid?

- Welke aanpak hielp hem niet?

- Welke aanpak hielp hem wel?

Oplossingsgericht?

- Gaat de hulpverlener oplossingsgericht te werk?

- Welke oplossingsgerichte vragen zou je (nog) kunnen    

   stellen?

Fragment 9:30

Gras groeit niet door er aan te trekken.

4 vragen om ons te gidsen

1. Is er een probleem of beperking en is er een oplossing?

2. Is er een hulpvraag?

3. Is er een werkbare hulpvraag?

4. Zijn er bruikbare hulpbronnen aanwezig?

1. Is er een probleem of beperking?

Wat is het verschil tussen een probleem en een beperking?

1. Is er een probleem of beperking?

• Beperking: vb autisme --> leren mee omgaan
  
• Probleem: concreet gedrag --> kan opgelost worden
• Respectvol hulp bieden: aandacht voor impliciete   boodschappen
  
• Joinen: benoemen van het positieve
  
• relatie zv-hv: cliënt/patiënt als expert in het eigen leven

     --> bevragen wat ze al geprobeerd hebben als oplossing

Joinen

2. Is er een hulpvraag?

• Meestal vanuit de ouders (bij zorg bij kinderen)
• Conditie: beide ouders dienen op hetzelfde spoor te zitten
  

         --> het gemeenschappelijke benoemen

• Geformuleerde doelen: concreet gedrag opstellen van   gedragsexperimentjes en pronostieken

3. Is er een werkbare hulpvraag?

• Rol hulpverlener: induceren van een werkbare hulpvraag;
  

       door cliënt/patiënt soms vaag geformuleerd, 

       vb ‘ik ben depressief’

• Werkbare hulpvraag: formuleren van concrete   doelstellingen, te zien in concreet gedrag (positief   geformuleerd)

Wat zijn jouw 'resources', krachtbronnen?

Bedenk per twee: wat doe je om te ontspannen na een lastige dag, waarvan kun je genieten, met wie ...?

4. Zijn er bruikbare hulpbronnen/resources

    aanwezig?

• Zijn al aanwezig, maar de zv is er zich meestal niet van   bewust
  

                   begeleiden naar het ontdekken ervan

• Vragen naar ‘uitzonderingen’, geeft steeds al een zicht op   (gedeeltelijk) aanwezige oplossingen; symptomen zijn er   niet dag en nacht, van 1/01 tot 31/12

4. Zijn er bruikbare hulpbronnen/resources

    aanwezig?

• Meestal geeft een zorgvrager zelf aan wanneer het   probleemgedrag minder aanwezig is; dit zijn cadeautjes   voor de hulpverlener… hij/zij dient ze alleen maar te zien
• Valkuil van de overijverige hulpverlener: aandraven met 

        eigen oplossingen vanuit het theoretisch kader                                                                                 Dit werkt écht niet!

Bruikbare tool

• graadschaal
• uitzonderingsvragen

Bruikbare tool

Bruikbare tool

Bruikbare tool

Bruikbare tool

Bruikbare tool

Bruikbare tool

• Wondervraag

Bruikbare tool

• Wondervraag:

- spreekt de verbeelding aan
- stimulerende en uitnodigende vraag
- geeft een schat aan informatie waarmee de zv en hv aan de    

   slag mee kunnen gaan
- belemmerende en negatieve overtuigingen geraken op de achtergrond 

   en oplossingen/gedragsalternatieven komen op de voorgrond

Bruikbare tool