3.3 Bezet Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 3: De Tweede Wereldoorlog 

Nederlandse bezetting

3.3

Geschiedenis

• Korte terugblik vorige les
• Leerdoelen 3.3
• Uitleg 3.3
  Nederland bezet
• Aan de slag
  
  

Duitsland werkte tijdens de Tweede Wereldoorlog samen met twee andere landen, die ook gebieden veroverden. Welke twee landen waren dat?

1. Japan en de Sovjet-Unie.
2. Japan en Italië.
3. Spanje en Italië.
4. De Verenigde Staten en Engeland.

Welk land wordt bedoeld in bericht 1? 

En welk bondgenootschap wordt bedoeld in bericht 2?

1. land in bericht 1: Duitsland bondgenootschap in bericht 2: As-mogendheden
2. land in bericht 1: Duitsland bondgenootschap in bericht 2: Geallieerden
3. land in bericht 1: Japan bondgenootschap in bericht 2: As-mogendheden
4. land in bericht 1: Japan bondgenootschap in bericht 2: Geallieerden

Welk begrip hoort bij de bron?

1. demilitarisatie
2. dolkstootlegende
3. Führerprincipe
4. Heim ins Reich

De Duitse inval in Polen (oorzaak) was het begin van de Tweede Wereldoorlog (gevolg).

➤Wat voor soort gevolg is de Tweede Wereldoorlog in dit geval?

1. Bedoeld gevolg op lange termijn.
2. Bedoeld gevolg op korte termijn.
3. Onbedoeld gevolg op lange termijn.
4. Onbedoeld gevolg op korte termijn.

Duitsland heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog veel landen aangevallen, waaronder Frankrijk, Polen en de Sovjetunie.

➤In welke volgorde werden deze landen door Duitsland aangevallen?

1. Frankrijk – Polen – Sovjetunie
2. Frankrijk – Sovjetunie – Polen
3. Polen – Frankrijk – Sovjetunie
4. Polen – Sovjetunie – Frankrijk

Duitsland heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog veel landen aangevallen, waaronder Frankrijk, Polen en de Sovjetunie.

➤Welke titel hoort bij de kaart van Europa?

1. bondgenoten van Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog
2. Duitsland, bondgenoten en door Duitsland bezette gebieden
3. landen die deelnemen aan de Tweede Wereldoorlog
4. lidstaten van de geallieerden tijdens de Tweede Wereldoorlog

Sleep de volgende gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde:

Hierna: uitleg Holocaust

Op welke wijze is geprobeerd een wereldoorlog te voorkomen?
Door ............

1. Appeasementpolitiek
2. Het Molotov- von Ribbentroppact te ondertekenen
3. De Anschluss van Oostenrijk toe te staan
4. Bij veel landen de neutraliteit te propageren

Hoe wordt de Duitse tactiek aan het begin van de Tweede Wereldoorlog genoemd?

1. Von Schlieffenplan
2. Operatie Barbarossa
3. Blitzkrieg
4. Loopgravenoorlog

Welk land heeft nazi-Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog nooit bezet?

1. Engeland
2. Frankrijk
3. Nederland
4. België

Geschiedenis
Hoofdstuk 3 - Wat gaan we doen?

1939

1940-1945

1945

Start Tweede Wereldoorlog

Duitsland bezet Nederland

Einde Tweede Wereldoorlog
Bevrijding Nederland

1942-1945

Japan bezet Indonesië

1944

D-Day 

1941-1945

 Holocaust

1943

Anne Frank †

Tijdlijn

• 1939 -> Duitsland valt Polen aan. Begin Tweede Wereldoorlog 
• 10-05-1940 -> Duitsland valt Nederland aan
• 14-05-1940 -> Bombordament op Rotterdam  
• 15-05-1940 -> Nederland geeft zich over
• 10-07-1941 -> Battle of Britain 
• 22-06-1941 -> Begin Operatie Barbarossa 
• 20-01-1942 -> Nazi's besluiten Joden te vermoorden 
• 1942-1943 -> Slag om Stalingrad 
• 6-6-1944 -> D-Day  

1938	Oostenrijk door Duitsland geannexeerd
1938	Conferentie van München
1939	Non-agressie pact
1939	Duitsland valt Polen binnen
1939	Fr. en Eng. verklaren oorlog
1940	Verovering Noorwegen en Denemarken
1940	Bezetting van Nederland
1940	Battle of Brittain
1941	Duitsers naderen Suez-kanaal
1941	Operatie Barbarossa (begin Holocaust)
1941	Japanse aanval op Pearl Harbor
1941	Hitler verklaart oorlog aan Amerika
1942	Japanners verslagen bij Midway
1943	Russen verslaan Duitsers bij Stalingrad

1944	D-day
1945	Hitler pleegt zelfmoord
1945	Russen in Berlijn
1945	Duitse capitulatie (einde oorlog in Europa)
1945	Atoombommen Hiroshima en Nagasaki
1945	Keizer Hirohito geeft zich over (eind WOII)

Tweede Wereldoorlog tijdlijn

Geschiedenis

Leerdoelen

3.3 Bezet Nederland
In deze paragraaf leer je;

• hoe Nederland werd bestuurd tijdens de bezetting
• welke houding Nederlanders aannamen: collaboratie, accommodatie of verzet
• hoe Nederland werd bevrijd

Geschiedenis

Uitleg 3.3

Onder Duits bestuur

• De Duitse aanval van op Nederland begon op 10 mei 1940
• 14 mei 1940 - Bombardement op Rotterdam

Op 15 mei 1940 capituleert (overgeven) Nederland

Vanaf dat moment wordt Nederland bezet door Duitsland

Geschiedenis

Uitleg 3.3

Onder Duits Bestuur

• Koning Wilhelmina en de Nederlandse regering vluchten naar Londen
• De democratie en de rechtsspraak worden afgeschaft door de Nazi's

• De nazi Seyss-Inquart was als rijkscommissaris vijf jaar lang de hoogste bestuurder van Nederland

Koningin Wilhemina

Seyss-Inquart

Geschiedenis

Uitleg 3.3

Onder Duits Bestuur

• De eerste maanden van de bezetting vielen mee voor de Nederlandse bevolking
• Economisch ging het zelfs beter dan voor de oorlog
• meeste Nederlanders pasten zich aan: = accommodatie 

Het normale leven keerde langzaam terug. De Duitsers waren mild en nog niet gewelddadig. 

Geschiedenis

Uitleg 3.3

Onder Duits Bestuur

Vanaf 1941 treden de Duitsers harder op in Nederland:

• Censuur = controle op Nederlandse kranten en radio

• Kranten kregen dagelijks te horen wat ze mochten schrijven. Er mocht nooit negatief geschreven worden over de Duitse bezetter.

Geschiedenis

Uitleg 3.3

Onder Duits Bestuur

Vanaf 1941 treden de Duitsers harder op in Nederland:

• Ze stelen voertuigen, machines en voedsel. Dit brengen ze naar Duitsland

• Ook voerde Duitsland Razzia's (oppakken van mannen die moesten gaan werken in Duitsland) uit in Nederland.
  
  
• Vanaf 1941 start Duitsland ook met het vervolgen van de Joodse bevolking (§3.4)

Februaristaking

1941

• NSB'ers voeren actie tegen Joden
•  Verzet begint Februaristaking
• = Trambestuurders staken
• Duitsers maken nog meer anti-Joodse regels

Geschiedenis

Uitleg 3.3

Houding van de Nederlanders

• Bijna alle Nederlanders waren anti-Duits
  
•  De meesten durfden niet in verzet te komen en gehoorzaamden de Duitsers.

Geschiedenis

Uitleg 3.3

Houding van de Nederlanders

Toch waren er een aantal Nederlands die wel in verzet kwamen:

• Zij hielpen bijvoorbeeld onderduikers

Dit waren mensen die zich schuilhielden voor de Duitsers

• Politieke tegenstanders
• Joodse bevolking (bv Anne Frank)
• Mannen die moesten gaan werken in Duitsland

Geschiedenis

Uitleg 3.3

Houding van de Nederlanders

Toch waren er een hoop Nederlands die wel in verzet kwamen:

• Het verzet pleegden ook aanslagen
• Dit deden zij op Duitse soldaten, treinen of kantoren

• Hannie Schaft

Geschiedenis

Uitleg 3.3

Houding van de Nederlanders

Toch waren er een hoop Nederlands die wel in verzet kwamen:

• Mensen maakten illegale kranten of Radio
• Hierin schreven zij slecht over de Duitse bezetter
• Hierin hielden zij het volk op de hoogte van de ontwikkelingen m.b.t. de geallieerden

Geschiedenis

Uitleg 3.3

Houding van de Nederlanders
Een klein aantal Nederlanders was voor de Duitsers en werkte daarom samen 

• Dit noem je collaboratie (samenwerking)
• Bijvoorbeeld bunkers bouwen, onderduikers opsporen of helpen bij razzia’s.
• 'NSBers'

Slag om Arnhem

september 1944

• Bevrijding van Nederland door de geallieerden.

De Slag om Arnhem

De geallieerde aanval in het westen liep vast, doordat de Slag om Arnhem (september 1944) door de Duitsers werd gewonnen.

De Hongerwinter

Het noordelijke deel van Nederland bezet en kreeg het te maken met de hongerwinter van 1944-1945. 

Ingesloten

• Duitsland wordt ingesloten
• De Russen waren in april 1945 het eerst in Berlijn
• Hitler wilde niet gevangen genomen worden en pleegt zelfmoord.
• Duitsland capituleerde op 8 mei 1945.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaven sommige Nederlanders aan hun kinderen namen als Wilhelmina, Juliana en Beatrix. Eind 1942 besloot het ministerie van Justitie om deze namen te verbieden in kranten.

Welk begrip past bij het geven (1) van deze namen? En welk begrip past bij het verbieden (2) van de namen in kranten?

1. 1: aanpassen 2: collaboratie
2. 1: propaganda 2: censuur
3. 1: verzet 2: censuur
4. 1: verzet 2: indoctrinatie

Wie heeft de opdracht gegeven om deze poster te laten maken? En tegen welk bondgenootschap is de poster gericht?

1. de Duitse bezetter, tegen de As-mogendheden
2. de Duitse bezetter, tegen de Geallieerden
3. het Nederlandse verzet, tegen de As-mogendheden
4. het Nederlandse verzet, tegen de Geallieerden

Wie moesten zich vooral  "niet melden maar onderduiken"

Tekst

1. Nederlanders mannen anders werden ze naar Duitsland gestuurd om te werken
2. Nederlandse soldaten anders moesten ze in het Duitse leger.
3. Nederlandse boeren anders pakten de Duitsers hun voedsel af
4. het juiste antwoord staat er niet bij

Welk gevolg had de Tweede Wereldoorlog voor de Nederlandse economie?

1. De Duitsers hadden goed voor onze economie gezorgd. Na de oorlog was de economie beter dan ooit.
2. De lonen waren erg laag. Daarom wilden de mensen niet hard werken.
3. De Tweede Wereldoorlog had weinig invloed op de Nederlandse economie.
4. Fabrieken waren stuk en er was een tekort aan grond- stoffen.

Lees de bronnen 7 t/m 12 (je kan ze vergroten door er op te klikken). Is de persoon in kwestie een collaborateur of een verzetstrijder? Sleep ze in de juiste vakken. 

Collaborateur

Verzetstrijder

In september 1944 mislukte de geallieerde aanval op Arnhem
om Nederland te bevrijden.
Wat is een gevolg van die gebeurtenis?

1. In Noord- en Midden-Nederland ontstaat een groot voedseltekort
2. De Duitsers geven zich over
3. Een groot geallieerd leger landt op de stranden van Normandië
4. Nederlanders vieren de bevrijding

Hieronder staan 4 kaarten van operaties in de Tweede Wereldoorlog. Klik op de kaartjes om ze groter te maken.

Zet ze in de juiste volgorde door de gele vakjes met de cijfertjes op de kaartjes te slepen. De 1 sleep je naar de eerste operatie, de 2 naar de tweede, etc. 

1

2

3

4