herhaling h6

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

herhaling h6

Wat is GEEN Rijk?

1. bacteriën
2. schimmels
3. planten
4. mensen

Wat leeft er om je heen?

Alle organismen op de wereld kun je indelen in vier rijken:

1. Dierenrijk
2. Plantenrijk
3. Schimmelrijk
4. Bacterierijk

PLANTEN

DIEREN

SCHIMMELS

BACTERIËN

Kun je niet met het blote oog zien

Kunnen vaak goed bewegen

Vormen draden

Zijn meestal groen

Zijn producenten

Fotosynthese

Zijn consumenten

Zijn reducenten

Zijn reducenten

Ordenen 

• Elk rijk: eigen kenmerken 
• Verschillen in celorganellen 

Al deze factoren hebben invloed op het leven van (bijv.) een koe. 

Welke factoren zijn biotisch en welke abiotisch? 

ABIOTISCHE FACTOR

BIOTISCHE FACTOR

Zonlicht

Temperatuur

Planten

Soortgenoten

Water

Ziekteverwekkers

Wind

Abiotische & Biotische factoren

Door welke biotische factor(en) zul je een eekhoorn vaak in het bos aantreffen?

1. Bomen om in te schuilen...
2. Een lekker zonnetje...
3. Goede temperatuur...
4. Voedsel zoals hazelnootjes...

De eekhoorn ondervindt veel invloeden, hoeveel abiotische invloeden tel je?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

plek waar een organisme kan leven: de abiotische factoren zijn geschikt en er is genoeg voedsel te vinden.
Bij welke term hoort deze tekst?

1. Biotoop
2. Habitat
3. Abiotische factoren
4. Levensgemeenschap

Habitat

Een gebied waar dieren en planten leven is hun habitat,
 klein gebied binnen de biotoop

(biotoop = het abiotische deel van het ecosysteem)

Er kunnen in één biotoop verschillende habitats zijn.

Wat vormen alle organismen die in een biotoop samenleven?

1. Biotische factoren
2. Habitats
3. Abiotische factoren
4. Een levensgemeenschap

Hoe noemen we competitie tussen organismen die op dezelfde manier gebruik maken van een biotoop?

1. Vijandigheid
2. Rivaliteit
3. Concurrentie
4. Competentie

Voedsel

Planteneter

• Herbivoor
• Eet planten

Vleeseter

• Carnivoor
• Eet vlees (andere dieren)

Alleseter

• Omnivoor
• Eet planten en vlees

a. welke organismen staan altijd onderaan een voedselketen
b. waarom is dat?

wie eet wat?

Grasland

Haas

Vos

Zonlicht

Zonlicht

Grasland

Vos

Haas

Voedselketen

• Rij organismen die van elkaar leven
• Ieder organisme heet een schakel
• Begint altijd met een plant
• De soort die het hoogst in de voedselketen staat, wordt niet gegeten
• Pijl betekend: wordt gegeten door 

Hoeveel carnivoren zijn er in dit voedselweb?

1. 2
2. 6
3. 7
4. 12

Hoe lang is de langste voedselketen in dit voedselweb?

1. 4 schakels lang
2. 5 schakels lang
3. 6 schakels lang
4. 7 schakels lang

Voedselweb

Een voedsel web is een keten van verschillende voedselketens

Piramide van aantallen

Piramide van biomassa

Wie zijn reducenten

1. Planten en dieren
2. Dieren en schimmels
3. Schimmels en Planten
4. Bacteriën en Schimmels

Producenten

Consumenten

Reducenten

Afvaleters

Mineralen

Waar zitten bacteriën en schimmels vooral?

1. Humuslaag en Strooisellaag
2. Humuslaag en Grondlaag
3. Grondlaag en Strooisellaag
4. Vooral in de grondlaag

Bodemprofiel

1 strooisellaag

bodemdieren

bacteriën & schimmels

2 humuslaag

verkleind natuurlijk afval

3 grondlaag

zand, klei, leem

Producenten-consumenten-afvaleters-reducenten maken samen de kringloop rond.

• Planten noemen we producenten --> fotosynthese (produceren glucose)
• Dieren eten planten of andere dieren; noemen we consumenten.
• Dieren en planten gaan dood, de dode resten met poep van de dieren worden opgeruimd door afvaleters (bodemdieren)
• De reducenten  (schimmels/bacteriën) ruimen het overgebleven afval op.
• De reducenten maken er mineralen van die de planten nodig hebben.

afvaleters

Doordat een boer zijn oogst van zijn akker haalt, ontstaat er geen humuslaag.
Waarom zal de boer na de oogst mest aan het land toevoegen?

1. Bacteriën en schimmels verdwijnen dan want daar hebben de planten last van
2. Zodat de kringloop op de akker wordt gesloten
3. Anders kunnen bacteriën en schimmels geen mineralen maken voor de fotosynthese
4. Mest geeft een gezonde kleur aan het land

Voedselkringloop verbroken door akkers

Door het oogsten van planten zijn er geen dode resten op een akker.

Bacteriën en schimmels kunnen geen mineralen maken: de voedselkringloop is verbroken.

Boeren bemesten hun akkers met dierlijke mest of met kunstmest. Daarin zitten mineralen.

En dan nu...

Een paar vragen..

Zijn er nog onderwerpen die ik niet heb besproken maar je lastig vindt?

Wat heb je vandaag geleerd?

Ben je aan de hand van vandaag goed voorbereid op de toets?

evaluatie

                                                        

• post-its;
• Schrijf op de gele een top; Wat vond je dat ik goed heb gedaan deze les? 
• Schrijf op de blauwe een tip; Wat had ik deze les beter kunnen doen ?